Boekennieuws en -recensie: ‘Verhalen over landgoed Hackfort’

a17

Bij Uitgeverij Blauwdruk verscheen onlangs dit geweldige boek, waarin door middel van interviews met (voormalige) bewoners van huis en landgoed Hackfort en bekenden van de familie de geschiedenis is opgetekend van de baronnen Van Westerholt en hun landgoed. De laatste Van Westerholt overleed in 1981, waarmee dit geslacht in wettige lijn uitstierf, maar mogelijk leven de Van Westerholts voort, want ‘Er werd gefluisterd dat de baron bij een van de vrouwen op het landgoed een kind had verwekt’ (p. 163) en de vaak genoemde aversie van de laatste baron tegen vrouwen viel dus wel mee. Ook mr. D. Zeno baron van Dorth tot Medler, één van de geïnterviewden, heeft het over ‘een hele vriendschappelijke relatie met de waardin van het restaurant’ (p. 64).

Jonkheer Diederik J.A.A. van Lawick van Pabst, voorzitter Stichting Hackfortfonds, vertelt hoe uiterst eenvoudig de laatste Van Westerholts leefden, zonder stromend water of electriciteit (p. 107). De inboedel was niet bepaald indrukwekkend en de laatste barones, freule Sannie, had bepaald dat na haar dood alles verkocht moest worden. Dankzij jonkheer Van Pabst bleven de portretten behouden en werden deze in het Stedelijk Museum in Zutphen ondergebracht (p. 109). Tegelijkertijd lag er jarenlang een zilverschat in de kelder verborgen, die pas na de dood van de laatste freule bekend werd, dankzij de oude huishoudster (p. 50).

De interviews vertellen het verhaal over het verschil in rang en stand tussen de pachtboeren en de Van Westerholts, maar ook over hun onderlinge verbondenheid en de zorg van de kasteelbewoners voor zieken en gehandicapten. Overigens werd dat verschil in rang en stand ook tussen de pachtboeren onderling gevoeld, want ‘Als dochter van een grote boer werd verwacht dat je met de zoon van een grote boer zou trouwen’ (p. 91). Een bekende anekdote over het standsbewustzijn van de Van Westerholts, die in dit boek ook terugkomt, is die over freule Clara, die beneden haar stand trouwde en van barones ineens mevrouw Loos werd, maar zelf reageerde ze hierop laconiek met: beter Vrouw Loos dan man loos! (p. 153).

Contacten met de buren op de omringende landgoederen waren er vooral tijdens de jacht, maar mr. Arend baron van Westerholt was ook de oprichter van de Buitensociëteit, een club van landgoedeigenaren uit de Graafschap en de Liemers, die tot op de dag van vandaag vier keer per jaar bijeenkomt om hun zorgen en moeilijkheden als landgoedeigenaren te bespreken (p. 59). Opvallend in het boek is de kritiek op Natuurmonumenten. Zo verhaalt J.D. Carel baron van Heeckeren van Kell hoe zijn vader er bij herhaling op aandrong dat de Van Westerholts hun landgoed niet aan Natuurmonumenten zou nalaten: “Arend, verdomme nog an toe, jij hoort tot de Gelderse adel. Als je het schenken wilt, dan aan het Geldersch Landschap” (p. 79). Ook andere geïnterviewden zijn kritisch en ervaren een groot verschil in beleid, ook al zijn er daarnaast ook positieve reacties over bv. het verbeterde onderhoud (p.51).

Al eerder verscheen bij Uitgeverij Blauwdruk ‘Verhalen over landgoederen en buitenplaatsen in Gelderland’, waarin op dezelfde boeiende wijze de geschiedenis van landgoederen en bewoners werd opgetekend. Dit deel gaat alleen over Hackfort en het valt te hopen dat er nog meer afzonderlijke delen over andere kastelen en buitenplaatsen zullen volgen, want dit boek bevat zeer waardevolle informatie over de immatriële cultuur van het landgoedleven uit een voorbije periode, die eigenlijk nog maar zo kort geleden is.

Op de foto uit omstreeks 1905 de laatste generatie Van Westerholts op Hackfort. Van links naar rechts: freule Emma (1893-1971), freule Clara (1895-1974), baron Arend (1898-1970), freule Sannie (1901-1981) en freule Zus (1894-1964).

Link naar ‘Verhalen over landgoed Hackfort’ met bestelmogelijkheid: http://www.uitgeverijblauwdruk.nl/boeken/nieuw/verhalen-over-landgoed-hackfort/verhalen-over-landgoed-hackfort/

Link naar ‘Verhalen over landgoederen en buitenplaatsen in Gelderland’ met bestelmogelijkheid: http://www.uitgeverijblauwdruk.nl/page/347/landgoederen-en-buitenplaatsen.html