Nieuwste magazine AiN

Afb. 1. Op de voorkant een portret uit de collectie Stichting Cultuurhistorisch Fonds Boreel: jonkheer mr. Andries Deutz van Assendelft (1764-1833) door Johann Friedrich August Tischbein.

De Stichting Adel in Nederland geeft voor haar donateurs een digitaal magazine uit, dat vier keer per jaar per mail wordt toegestuurd. Kort voor Kerst ontvingen de donateurs de derde uitgave van de derde jaargang. Dit nummer staat met 60 pagina’s boordevol met boeiende verhalen, boekennieuws, een interview, nieuws over tentoonstellingen en een overzicht van adellijke geboortes, huwelijken en overledenen in de afgelopen maanden. Het magazine is rijk geïllustreerd met veel foto’s die niet op onze website te zien zijn.

Afb. 2. Het hele levensverhaal van het echtpaar Deutz van Assendelft-Boreel leest u als donateur in ons magazine.

Inhoud
– Tentoonstelling Rijksmuseum Twenthe: Tischbein en de ontdekking van het gevoel, door John Töpfer
– Op stand aan de wand (9), het echtpaar Deutz van Assendelft-Boreel, door John Töpfer
– Republiek van adel: Herkenning, door dr. Conrad Gietman
– Tentoonstelling & boek THE WHITE BLOUSE Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier, door John Töpfer
– Brieven van de Haagse schrijver J. van Oudshoorn aan zijn Haagse nichtje Wilhelmina Alberdina Themps, later: H.J. barones van Isselmuden, door mr. Evert Paul Veltkamp
– Het verhaal bij de Burgemeester Huydecoperweg, door Henk van de Bunt
– Boekpresentatie: Een hof tot ons gerief, door John Töpfer
– In Memoriam: jonkheer Floris François Anne Beelaerts van Blokland (met fotoreportage van de bijzondere begrafenisstoet)
– Boekpresentatie: De Vergeten prinsessen van Thorn, door John Topfer (met interview met de auteur)
– Mata Hari en de Nederlandse adel, door jonkheer mr. Dolph Boddaert
– Kort Nieuws: Prinsjesdag 2019 (met foto’s van adellijke aanwezigen)
– Geboren, getrouwd, overleden
– Agenda tentoonstellingen

Word nu donateur en ontvang het magazine
Bent u ook benieuwd naar dit digitale magazine? Voor 17,50 euro per jaar wordt u donateur en steunt u ons in onze werkzaamheden. U ontvangt dan nu meteen de drie dit jaar verschenen digitale magazines in uw mailbox en de vierde van jaargang 2019 volgt binnenkort. Voor meer informatie: mail naar info@adelinnederland.nl.

Afb. 3. In het nieuwe magazine een In Memoriam van jonkheer F.F.A. Beelaerts van Blokland, met een uitgebreid beeldverslag van de begrafenisstoet, die met de zeer gewaardeerde medewerking van onder meer de familie Beelaerts van Blokland mogelijk werd.

Voorverkoop gestart van kaarten voor het Wiener Ball op zaterdag 1 februari 2020

Afb. Jongedames in het wit met diadeem in het haar en de jongeheren in rok of uniform tijdens de openingsdans op het 51e Wiener Ball. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.

Op zaterdag 1 februari 2020 wordt in Noordwijk aan Zee in het Grand Hotel Huis ter Duin voor de 52e keer het Wiener Ball georganiseerd, waarvoor de kaartverkoop via https://wienerball.huisterduin.com/ inmiddels gestart is. De aankomende debutanten zijn al aan het oefenen met danslessen voor hun debuut, waarbij de jongedames in het wit met diadeem in het haar zullen verschijnen en de jongeheren in rok of uniform. Ook dit keer zijn er weer debutanten uit adellijke en patriciaatsfamilies.

In het filmpje hieronder is de openingsdans te zien van het 51e Wiener Ball, die ingestudeerd werd o.l.v. Oostenrijkse dansmeester Heinz Heidenreich. Hij is ook dit jaar weer aanwezig om met de debutanten de openingsdans in te studeren.

Ook u kunt deel uitmaken van deze bruisende avond en genieten van traditie in een feestelijke sfeer. Kijk voor de kaartverkoop op de webpagina https://wienerball.huisterduin.com/

Hieronder de openingsdans van de debutanten op het 51e Wiener Ball, die o.l.v. de Oostenrijkse dansmeester Heinz Heidenreich ingestudeerd werd.

 

Jonkvrouwe Dolly Dibbets: minnares van Rijkscommissaris Seyss-Inquart

Afb. Rijkscommissaris Seyss-Inquart. Bron: Wikimedia Commons.

In het AD van 2 januari jl. schreef Tonny van der Mee een artikel over Dora (‘Dolly’) Peekema née jonkvrouwe Dibbets, die niet alleen minnares van Rijkscommissaris Seyss-Inquart, maar ook van Duitse officieren zou zijn geweest tijdens de Duitse bezettingsjaren, waarbij haar huis ‘gedaverd van de orgiën’ zou hebben. Zij spioneerde voor de Duitsers en verraadde illegale werkers en ook zwarthandelaren, waarmee zijzelf eerst handel dreef. Uiteindelijk werd zij na de oorlog veroordeeld tot acht jaar gevangenis met aftrek van voorarrest en verlies van kiesrecht.

In het volgende magazine van de stichting Adel in Nederland volgt een uitgebreid verhaal over jonkvrouwe Dolly Dibbets met bijzondere afbeeldingen en informatie die u niet in deze onderstaande artikelen leest. Voor 17,50 euro per jaar wordt u donateur en ontvangt u vier keer per jaar ons digitale magazine boordevol verhalen en adellijk nieuws. Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.

Link naar het (premium!) artikel in het Algemeen Dagblad: https://www.ad.nl/binnenland/vrouw-topambtenaar-was-liefje-seyss-inquart-en-hield-daverende-orgien-met-duitse-officieren~a1d7d560/

Link naar een artikel in De Volkskrant: https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/in-het-eerste-jaar-van-de-bezetting-werden-de-duitsers-vooral-genegeerd~b423483f/?referer=https%3A%2F%2Fwww.google.nl%2F

Nieuwe website over kasteel De Wijenburg

Afb. De Startpagina van de vernieuwde website met de portretten van 18e-eeuwse bewoners: Wilhem van Wassenaer, (1712-1783) en Johanna Wilda van Wijhe, vrouwe van Echteld (1720-1754).

De Vrienden van De Wijenburg zitten zich actief in om de kennis van de geschiedenis van kasteel De Wijenburg en de adellijke familie Van Wijhe te vergroten. Onlangs werd de vernieuwde website gepresenteerd. Deze staat vol foto’s en boeiende verhalen over kasteel De Wijenburg en zijn bewoners!

Kijk voor meer informatie op https://www.vriendenvandewijenburg.nl/

Nog t/m 5 jan. tentoonstelling: THE WHITE BLOUSE van Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier (zie hier de mini-documentaire!)

Afb. Nog t/m zondag 5 januari in Museum Singer Laren: THE WHITE BLOUSE.

Nog t/m zondag 5 januari is in het museum Singer Laren de tentoonstelling THE WHITE BLOUSE te zien (voor een verslag van de opening op AiN zie https://www.adelinnederland.nl/tentoonstelling-boek-the-white-blouse-marie-jeanne-van-hovell-tot-westerflier/). In de afgelopen acht jaar maakte Marie-Jeanne barones van Hövell tot Westerflier met haar Hasselblad camera 75 portretten van vrouwen en mannen, jong en oud, bekenden en onbekenden, maar allemaal met dezelfde oude witte blouse, die ruim honderd jaar oud is en uit familiebezit afkomstig is.

Lees hier meer over bezoekmogelijkheden https://www.singerlaren.nl/nl/agenda/438/Marie_Jeanne_van_Hovell_tot_Westerflier/The_White_Blouse/

Ferry Knijn Media maakte een mini documentaire over Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier en haar serie THE WHITE BLOUSE, die u hieronder kunt zien.

Boekennieuws: De Vergeten prinsessen van Thorn

Afb. 1. Emanuel Erfprins zu Salm-Salm (links) nam het eerste exemplaar in ontvangst. Rechts de auteur dr. Joost Welten.

Op zondag 20 oktober vond in het uitverkochte Munttheater in Weert een zeer bijzondere boekpresentatie plaats. Auteur dr. Joost Welten presenteerde hier de uitkomst van jarenlang en diepgravend onderzoek naar de vrijwel vergeten geschiedenis van het stift van Thorn: De vergeten prinsessen van Thorn. Het werd een zeer bijzondere middag met schutterskoningen, jachthoornblazers, 18e-eeuwse dans en muziek en sprekers die het boek toelichtten. Het eerste exemplaar werd in ontvangst genomen door Emanuel Erfprins zu Salm-Salm, die afkomstig is van het kasteel Anholt, dat net over de Nederlandse grens bij Gendringen ligt. Enkele van zijn 18e-eeuwse familieleden waren ook stiftdame in Thorn.

Het boek beschrijft de unieke geschiedenis van het stift Thorn in Limburg en zijn stiftdames in de 18e eeuw, waarvoor Joost Welten een grote hoeveelheid materiaal bestudeerde en vele brieven las, waarmee hij het leven van de stiftdames kon reconstrueren. Het stift Thorn behoorde niet tot het grondgebied van de Republiek, maar viel onder het Heilige Roomse Rijk. In het stift werden ongehuwde, adellijke dames ondergebracht die een jaarlijkse prebende (uitkering) kregen. Aan het hoofd stond de vorstin-abdis, waarvan de laatste in de rij Cunegonda Prinses van Saksen was. Door haar familie strekte haar netwerk zich uit tot de hoven van Dresden, München, Koblenz, Wenen, Versailles en Madrid en het kleine Thorn was daardoor zeer internationaal georiënteerd.

Om toegelaten te worden tot het stift Thorn moesten de dames beschikken over zestien betovergrootouders uit de hoge adel – rijksgraven of rijksvorsten van het Heilige Roomse Rijk. Deze voorwaarde zorgde voor een hoge status als stiftdame van Thorn en niet alleen de dames zelf, maar ook hun familie verwierf hiermee groot aanzien. Op de huwelijksmarkt waren de dames mede vanwege hun geboekstaafde afkomst zeer in trek.

Voor de dames betekende hun leven in Thorn een grote mate van zelfstandigheid, die na het einde van het stift in 1795 met de komst van de Fransen, pas in de 20e eeuw weer vergelijkbaar zou worden. Zij hadden hun eigen huishouding met zelf gekozen personeel en konden zelfstandig hun eigen leven leiden met hun eigen voorkeur op het gebied van kunst en cultuur, zoals zang en dans, en uitstapjes naar familie en kuuroorden. Hierbij speelden zij met hun sociale contacten en uitgebreide correspondentie een belangrijke sleutelrol in de dynastieke politiek van hun familie. Prof. dr. Jeroen Duindam zei hierover op de boekpresentatie: “Mannen regeren, maar vrouwen vormen de continuïteit in adellijke families.” Hoe ver deze zelfstandigheid soms kon gaan, laten ook de amoureuze escapades van sommige stiftdames zien, waarbij een enkeling te ver ging en eindigde met de dood door een ongeneeslijke geslachtsziekte.

Joost Welten heeft met zijn boek De vergeten prinsessen van Thorn een unieke geschiedenis toegankelijk gemaakt voor een groot publiek. Het boek zit vol verhalen en anekdotes waarmee het stift en de dames tot leven komen. Samen met de vele illustraties krijgen we even het gevoel, dat we over de schouder van deze dames in de 18e eeuw kunnen kijken.

Meer weten over dit boek en de mogelijkheid om het te bestellen? Kijk dan op https://www.bornmeer.nl/winkel/de-vergeten-prinsessen-van-thorn-1700-1794/

Afb. 2. Op de voorkant van het boek Cunegonda prinses van Saksen, vorstin-abdis van Thorn.

Hemelbed op kasteel Cannenburch gerestaureerd

Afb. 1. Onder leiding van Josien Verdegeaal (3e van links) restaureerden de Engelen van Cannenburch dit unieke, vroeg 18e-eeuwse hemelbed.

In de bedkamer van kasteel Cannenbuch bevindt zich een voor Nederland unieke bednis, waarboven het alliantiewapen D’Isendoorn à Blois-Van Renesse van Elderen te zien is. Dit echtpaar gaf Cannenburch in de 18e eeuw zijn huidige aanzicht, waarbij ook het interieur gemoderniseerd werd. Op de bel-etage werd deze representatieve bedkamer ingericht, waarin zich ooit een hemelbed bevond, dat tot de duurst meubelstukken in het huis behoorde.

Toen Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK) in 1951 eigenaar werd van het kasteel, was het vrijwel leeg en ook het hemelbed was verdwenen. In 1952 kreeg GLK een vroeg 18e-eeuws hemelbed in bruikleen, dat door conservator Jorien Jas uniek in zijn soort genoemd werd; een tweede exemplaar vind je in Nederland niet. Het bevond zich eeuwenlang op havezate Mensinge in Drenthe en het kon uiteindelijk aangekocht worden, maar moest dringend gerestaureerd worden.

De Engelen van Cannenburch
In de afgelopen acht maanden kon de eerste restauratiefase afgesloten worden. Onder leiding van Josien Verdegaal werkten 9 dames – vanwege hun engelengeduld Engelen genoemd – aan dit tijdrovende, minitieuze project. Aanvankelijk één ochtend in de twee weken, maar al snel één ochtend per week. Onafhankelijk van elkaar zeiden de Engelen over Josien Verdegaal: “Josien is fantastisch!”, maar ook de Engelen kregen lof bij de presentatie, want hun liefde voor het hemelbed en hun vakkennis werden geroemd.

Tijdens de presentatie was er het goede nieuws dat ook de tweede restauratiefase gestart kon worden: dankzij een genereuze bijdrage van het Prins Bernhard Cultuurfonds kan nu ook de hemel van het bed gerestaureerd worden.

Benieuwd naar het hemelbed en kasteel Cannenburch (nu in kerstsfeer!), dat is ingericht alsof de familie D’Isendoorn à Blois even weg is? Kijk dan voor bezoekmogelijkheden op https://cannenburch.glk.nl/

In het komende magazine van de stichting Adel in Nederland, dat de donateurs per mail toegestuurd krijgen, leest u meer over deze bijzondere bedkamer en over andere hemelbedden op Nederlandse kastelen. Wilt u dit magazine ook ontvangen? Voor 17,50 euro per jaar wordt u donateur en ontvangt u vier keer per jaar ons digitale magazine boordevol informatie en adellijk nieuws! Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.

Afb. 2. Kasteel Cannenburch in Vaassen werd eeuwenlang bewoond door de baronnen D’Isendoorn à Blois. Geldersch Landschap & Kasteelen heeft het ingericht, met onder meer stukken die uit de familie zelf afkomstig zijn, alsof de familie even weg is.

 

Nieuwsbrief stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen

Afb. Een winters plaatje van de Menkemaborg in Groningen.

De stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL) geeft een gratis (!) nieuwsbrief uit over dit belangrijke historische erfgoed. Vorige week verscheen de nieuwste nieuwsbrief en hierin staat ook dit keer veel informatie over kastelen, buitenplaatsen en landgoederen.

Meer lezen? Kijk dan op https://mailchi.mp/skbl/over-kastelen-buitenplaatsen-en-landgoederen-skbl-4013401?e=6d6ad05496&fbclid=IwAR2o3eHlaJCCR7NuLJiDAhvm5SofW7eTRGwRgQwewnG4mjtT467C7OlK950

Kasteel te huur: Neerijnen

Afb. 1. Kasteel Neerijnen is geheel omgracht en heeft een fraaie ophaalbrug.

In 1265 werd Neerijnen voor het eerst in een oorkonde genoemd, toen Rudolf de Cocq het in leen kreeg van de Graaf van Gelre. Eeuwenlang was het in het bezit van het bekende Gelderse geslacht De Cock van Opijnen, tot dit uitstierf en het vererfde vervolgens op de adellijke geslachten Van Gent en Van Aylva. De Van Aylva’s behoorden tot de Friese adel, maar kwamen door huwelijk in Gelderland terecht.

Afb. 2. Boven de ingang is het wapen van de Friese adellijke familie Van Aylva te zien.

De laatste Van Aylva, mr. Hans Willem baron van Aylva (1751-1827), was niet alleen heer van Neerijnen, maar ook van Waardenburg, Warmenhuizen, Schoorldam en Krabbendam. Vanwege zijn rijkdom werd hij ‘den gouden Aylva’ genoemd. Zijn enige dochter huwde een baron Van Pallandt en zo kwam Neerijnen in het bezit van dit bekende geslacht.

Julie Elise barones van Pallandt (1898-1971), vrouwe van Waardenburg en Neerijnen, was de laatste van haar tak die het kasteel bewoonde. Lees hier de herinneringen van twee kamermeisjes op kasteel Neerijnen aan het kasteel en de familie Van Pallandt (aanrader!): https://landschapsbeheergelderland.nl/met-bewoners/oral-history/kasteel-neerijnen-porseleinen-borden-prachtig-prachtig/. Door de gevolgen van kinderverlamming was zij beperkt in haar bewegingen. Haar enige broertje overleed op elfjarige leeftijd, waardoor zij de enige erfgename werd. Na haar overlijden door een ongeval verkochten haar erfgenamen het kasteel en kwam het uiteindelijk in het bezit van de Stichting Geldersch Landschap & Kasteelen. Het kasteel was jarenlang in gebruik als gemeentehuis van de gemeente Neerijnen. In december 2018 was de laatste raadsvergadering op Neerijnen, omdat de gemeente Neerijnen opging in de nieuwe gemeente West Betuwe.

Neerijnen staat nu te huur. Voor meer informatie zie: https://www.westbetuwe.nl/kasteel-neerijnen-te-huur
Of download de informatiefolder via https://www.westbetuwe.nl/file/5543/download

Afb. 3. Eeuwenoud Gelders, adellijk erfgoed weerspiegeld in de brede slotgracht.