Tentoonstelling & boek THE WHITE BLOUSE Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier

Grote foto links: Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier bedankte na afloop (v.l.n.r.) directeur Singer Laren Jan Rudolph de Lorm, pianist George Beentjes, acteur Hans Croiset en inleider op de tentoonstelling prof. dr. Titus Eliëns voor hun aandeel in de opening. Foto rechtsboven: acteur Hans Croiset speelde een scène uit Samuel Becketts ‘Eindspel’. Foto rechtsonder: pianist George Beentjes speelde onder het toeziend oog van zijn portret uit de serie THE WHITE BLOUSE.

Afgelopen zondag vond in het museum Singer Laren de opening plaats van de tentoonstelling THE WHITE BLOUSE. In de afgelopen acht jaar maakte Marie-Jeanne barones van Hövell tot Westerflier met haar Hasselblad camera 75 portretten van vrouwen en mannen, jong en oud, bekenden en onbekenden, maar allemaal met dezelfde oude witte blouse, die ruim honderd jaar oud is en uit familiebezit afkomstig is. Het was een sfeervolle en zeer geslaagde opening, waarbij de familie Van Hövell tot Westerflier ruim vertegenwoordigd was.

Afb. 2. Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier en John Töpfer, directeur AiN, die het boek THE WHITE BLOUSE vasthoudt, voor de foto van de oudtante van Marie-Jeanne: de honderdjarige Aimée barones van Hövell van Wezeveld en Westerflier. Foto met dank aan Hans Hampsink.

Het leverde een bijzondere en fascinerende serie op, waarvan nu een deel t/m 5 januari 2020 te zien is in museum Singer Laren. Jan Rudolph de Lorm, directeur van het museum, roemde in zijn openingstoespraak ‘de puurheid, zuiverheid en authenticiteit van de foto’s’. Het museum verdient op zijn beurt alle lof voor de wijze waarop de foto’s tentoongesteld zijn, want de foto’s komen zeer fraai tot hun recht.

Afb. 3. Journalist Jort Kelder en Ruud baron van Hövell tot Westerflier, oud-voorzitter van de Nederlandse Adelsvereniging.

Vervolgens was er een inleiding op de tentoonstelling door prof. dr. Titus M. Eliëns, die de zaal meenam in zijn verhaal over het pad dat Marie-Jeanne als fotografe heeft afgelegd tot aan deze tentoonstelling aan toe. Hij sprak over ‘haar geesteshouding, die in haar werk heel duidelijk aanwezig is’ en noemde haar fotograferen ‘met schaduw licht maken en met licht schaduw maken’. Hij vond ook dat je de tentoonstelling eigenlijk meerdere keren zou moeten bezoeken, om steeds meer te ontdekken in haar foto’s.

Afb. 4 en 5. Hieronder twee van de geportretteerden voor hun eigen portret. Links Erieke Kuitert, partner bij Dutch Global Media en notaris in opleiding en rechts Andrea van Pol, presentatrice radio & televisie en dagvoorzitter. Foto’s met dank aan Hans Hampsink.

Hierna speelde pianist George Beentjes something she has tot do van Philip Glass en speelde Louis d’Or winnaar Hans Croiset op indrukwekkende wijze een scène uit Samuel Becketts Eindspel. Hij zei vooraf dat de aanwezigen ‘een repeterende acteur’ te zien kregen, omdat hij bezig was met het eindspel, maar het applaus bewees dat de zaal hier anders over dacht.

Terwijl de hele serie daarna geprojecteerd werd, speelde opnieuw pianist George Beentjes. Tenslotte was het woord aan Marie-Jeanne zelf. Zij noemde het terugzien ‘overweldigend, omdat het haar herinnerde aan de intensiteit van het maken van de foto’s’. Zij bedankte het museum, maar ook Uitgeverij Waanders & de Kunst, die zij de beste van Nederland noemde, voor het boek THE WHITE BLOUSE. “Het boek is beeldschoon”, zei Marie-Jeanne en wie het ziet, kan niet anders dan het hiermee eens zijn! Als laatste bedankte zij de 75 gefotografeerde modellen: “Jullie zijn het allerbelangrijkste voor mij en de meesten zijn ook nog eens aanwezig.” Onder deze aanwezigen bevonden zich onder meer mr. Martine van Loon née Labouchere, oud-Grootmeesteres van Koningin Beatrix en Koning Willem-Alexander, politicus Thierry Baudet, oud-balletdanseres Alexandra Radius en journalist Jort Kelder. Niet aanwezig, maar wel prominent in het boek en op deze tentoonstelling: H.K.H. Prinses Irene.

Afb. 6. Een impressie van de zeer fraai vormgegeven tentoonstelling in museum Singer Laren. Foto met dank aan Hans Hampsink.

Benieuwd naar de tentoonstelling THE WHITE BLOUSE? Ga dan kijken in museum Singer Laren, waar deze tentoonstelling t/m 5 januari 2020 te zien is. Kijk voor meer informatie over openingstijden op https://www.singerlaren.nl/agenda/438/Marie_Jeanne_van_Hovell_tot_Westerflier/The_White_Blouse/

Ook benieuwd naar het beeldschone boek? Kijk voor meer informatie en bestelmogelijkheid op https://www.waandersdekunst.nl/the-white-blouse.html

In het komende magazine van AiN, dat digitaal aan de donateurs wordt toegestuurd, komt een uitgebreide reportage met meer foto’s te staan. Voor 17,50 euro per jaar kunt ook u donateur worden en ontvangt u dit jaar vier keer het magazine in uw mailbox. Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.

Afb. 7. Het boek THE WHITE BLOUSE is een aanrader en biedt niet alleen een overzicht van de fotocarrière van Marie-Jeanne van Hövell tot Westerflier, maar toont ook alle 75 foto’s uit haar white blouse serie.

Operatie Market Garden en de ondergang van het Huis Hemelse Berg van de familie Beelaerts van Blokland

Afb. 1. Huis de Hemelse Berg in Oosterbeek in welstand voor de Tweede Wereldoorlog. Ansichtkaart part. coll.

Dit weekeinde wordt herdacht dat vijfenzeventig jaar geleden de grootste geallieerde operatie op Nederlands grondgebied begon, die niet alleen helaas vele mensen het leven kostte, maar ook ten koste ging van belangrijk cultureel erfgoed.

In het boekje ‘Met slaande trom. Driehonderd jaar soldatenfamilie’ door A.M.J. baron de Girard de Mielet van Coehoorn en jonkheer J.J.G. Beelaerts van Blokland, wordt verhaald over de gebeurtenissen in deze dagen op het Huis de Hemelse Berg van de familie Beelaerts van Blokland in Oosterbeek, dat door gevechtshandelingen ten onder ging. Het huis werd in 1848 door Jan Kneppelhout, telg uit een patriciaatsfamilie, gekocht en vererfde vervolgens op de familie Beelaerts van Blokland. Tijdens Operatie Market Garden werd het bewoond door jonkheer Johannes Beelaerts van Blokland (1877-1960), echtgenote jonkvrouwe Jeannette Wernarda Louise de Girard de Mielet van Coehoorn (1887-1958), hun dochters freule Corrie (1911-1945) en freule Julia (1923-2006) en zoon jonkheer Menno (1913-1973). De oudste zoon, jonkheer Jan (1909-2005), was in 1941 op spectaculaire wijze per vliegtuig als Engelandvaarder naar Engeland ontkomen en nam als majoor in de Prinses Irene Brigade deel aan de landing in Normandië en aan de bevrijding van Nederland.

In het huis waren Duitsers ingekwartierd, maar deze vertrokken op zondag 17 september met grote spoed. De familie Beelaerts van Blokland besloot daarop koffers met kleren, kostbaarheden en eten te vullen en deze in de wijnkelder onder te brengen. In de daarop volgende dagen begonnen de beschietingen en zochten 168 vluchtelingen onderdak in het huis en in het koetshuis. Het huis had te lijden onder deze beschietingen, vele ruiten sneuvelden en het interieur raakte beschadigd. Het aantal vluchtelingen groeide aan tot 200 en voor al deze mensen werden aardappelen gekookt in grote teilen, waar de kogels tijdens het koken gewoon doorheen vlogen en ook het huis werd doorzeefd.

Afb. 2. Wat er over bleef van de Hemelse Berg: een zwartgeblakerde holle kies, die na de oorlog afgebroken werd. Foto part. coll.

Het huis begon nu ook dienst te doen als noodhospitaal en op vrijdag 22 september werd de eerste gewonde Duitser binnengedragen door de logés, een baron Van Hövell tot Westerflier en een jonkheer Van Nispen. De gewonden werden verzorgd door de dochters des huizes en hulpvragen aan de Engelsen werden beantwoord met: “Oh, you’re doing well.” Op zondag 24 september sloegen Duitse fosforgranaten in en begon het huis bovenin te branden. Nadat de familie en vluchtelingen beneden het knetteren van de vlammen hoorden, renden de vluchtelingen door de kogelregen naar het koetshuis en uiteindelijk verliet ook de familie Beelaerts van Blokland in kalm tempo hun brandend huis. De heer Beelaerts raakte hierbij door vallende dakpannen gewond aan zijn been.

Op maandag 25 september trokken de vluchtelingen weg en mevrouw Beelaerts van Blokland vertrok met haar dochters, de freules Julia en Corrie, en drie andere familieleden naar Ede en later naar Hilversum. Hier maakten zij de Hongerwinter mee, ten gevolge waarvan freule Corrie overleed.

Haar echtgenoot en jongste zoon Menno bleven onderin de ruïne van het huis achter om kostbaarheden en het familiezilver in veiligheid te brengen, maar vele historisch belangrijke familieherinneringen aan de geslachten Van Coehoorn, Beelaerts van Blokland en De Girard de Mielet van Coehoorn konden niet gered worden en gingen uiteindelijk verloren. Hieronder de sabel die Koning Willem II bij Waterloo had gedragen, saluutkanonnen, familieportretten, enz. Na de landing van de Geallieerden in Normandië waren al eerder familieportretten, meubilair en porselein in het kasteel Doorwerth ondergebracht, maar ook dit ging verloren, omdat ook het kasteel Doorwerth in de strijd ten onder ging.

Op tien oktober moesten zij het ‘Sperrgebiet’ Oosterbeek verlaten en werd het excuus van de gewonde ‘Herr Baron’ niet langer geaccepteerd. Jonkheer Beelaerts van Blokland en zoon moesten het huis verlaten, waarvan de restanten na de oorlog afgebroken werden.

Link naar de website van Heemkunde Renkum met een uitgebreid verhaal met foto’s over de Hemelse Berg https://heemkunderenkum.nl/landgoed-de-hemelse-berg/

Veilingnieuws: de portretten van Koning Christian IX en Koningin Louise van Denemarken

Afb. 1. Koning Christian IX en Koningin Louise van Denemarken in rijk gesneden, vorstelijke lijsten. Foto met hartelijke dank aan Derksen Veilingbedrijf.

Van maandag 23 september t/m donderdag 26 september vindt bij Derksen Veilingbedrijf in Arnhem een grote veiling plaats met ruim 2500 kavels kunst, antiek en brocante. Eén van de kavels betreft deze twee portretten van Koning Christian IX en Koningin Louise van Denemarken. Lees hieronder het verhaal bij deze portretten of kijk op de website Derksen Veilingbedrijf met de online catalogus om te zien wat er verder geveild word op https://www.derksen-veilingbedrijf.nl. Derksen Veilingbedrijf biedt ook de mogelijkheid om online mee te bieden!

Christan IX, de schoonvader van Europa
Volgens de overlevering zouden de voorouders van Koning Christian IX, de familie Van Sleeswijk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg van de legendarische leider van de Saksen (en tegenstander van Karel de Grote) Wittikind (743-807) afstammen, maar feit is alleen dat de bewezen afstamming teruggaat tot Egilmar I Graaf van Aldenburg. Deze werd in 1088 voor het eerst genoemd. Zijn nakomelingen waren buitengewoon succesvol door de gunstige huwelijken die zij sloten en zouden eeuwenlang regeren over verschillende landen tot in het heden aan toe. Zo is niet alleen de huidige Koningin van Denemarken een rechtstreekse nakomeling in de mannelijke lijn, maar ook de Koning van Noorwegen en Prins Charles, de toekomstige Koning van Groot-Brittannië.

Christian werd geboren in een zijtak van deze familie, die Hertogen van Sleeswijk-Holstein-Sonderburg-Glücksburg waren, maar door zijn moeder en echtgenote was hij nauw verwant aan het Deense Koningshuis. Toen de Deense Koning Frederik VII in 1863 dan ook overleed zonder wettige nakomelingen, werd hij diens opvolger als Koning Christian IX.

Vorstelijke Internationale
Uit zijn huwelijk met de Duitse Louise Prinses van Hessen-Kassel werden zes kinderen geboren, die op hun beurt succesvolle huwelijken sloten binnen de Europese vorstenhuizen: zijn oudste zoon, de latere Koning Frederik VII van Denemarken, huwde de Zweedse Prinses Louise, dochter van de Koning van Zweden en via haar moeder een achterkleindochter van Koning Willem I der Nederlanden. Alexandra, zijn oudste dochter trad in het huwelijk met Edward VII Koning van Groot-Brittannië. Willem, de tweede zoon, aanvaardde de Griekse troon en werd Koning van Griekenland met de naam George I. Hij trouwde Olga, kleindochter van Keizer Nicolaas I van Rusland. De tweede dochter Dagmar werd Keizerin van Rusland door haar huwelijk met Keizer Alexander III van Rusland. Thyra, de derde dochter, huwde Ernst-August Hertog van Brunswijk-Lüneburg, die de zoon was van de Koning van Hannover. De jongste in het gezin was de zoon Waldemar en hij trad in het huwelijk met de Franse Prinses Maria, achterkleindochter van Koning Louis-Philippe van Frankrijk.

Op 26 mei 1892 vierden Christian en Louise hun 50-jarig huwelijk en ter gelegenheid hiervan werden deze litho-portretten gemaakt, die in zeer fraai rijkgestoken lijsten werden ingelijst. Zowel de huwelijksdatum als de datum van de feestelijke aanleiding zijn in de lijsten verwerkt en bovendien kregen beide een vorstelijke bekroning. In Denemarken zullen hun kinderen en kleinkinderen de grootse festiviteiten ter gelegenheid van dit gouden huwelijk meegevierd hebben. De vele verschillende nationaliteiten en de verwantschap met de verschillende Europese vorstenhuizen zullen ongetwijfeld weleens tot spraakverwarring geleid hebben, maar het leverde de pater familias ook de bijzondere bijnaam op van ‘de schoonvader van Europa’.

Benieuwd naar wat er verder geveild wordt bij Derksen Veilinghuis in Arnhem? Bezoek dan de kijkdagen op 19 t/m 22 september tussen 11.00-17.00 uur, of bekijk de online catalogus met mogelijkheid om online mee te bieden. Kijk voor meer informatie op https://www.derksen-veilingbedrijf.nl.

Afb. 2. In de jaren 1883-1886 schilderde Laurits Tuxen dit groepsportret van Koning Christian IX en Koningin Louise (zittend links van het midden) omringd door hun kinderen, schoonzoons en -dochters en kleinkinderen. Het werd geschilderd tijdens de ‘Fredensborg dagen’ – de dagen gedurende de zomer, dat deze Europese familie op het Fredensborg Paleis in Denemarken bijeen kwam. © Amalienborg Museum.

Prinsjesdag 2019: grootmeesteres gravin Van Zuylen van Nijevelt en jonkheer De Graeff groeten het vaandel

Afb. 1. Grootmeester drs. Chris Breedveld en Grootmeesteres Bibi gravin van Zuylen van Nijevelt groeten het vaandel bij het verlaten van Paleis Noordeinde. Screenshot met dank aan de NOS.

Drs. Maria Louise Alexandra (‘Bibi’) gravin van Zuylen van Nijevelt née jonkvrouwe den Beer Poortugael was vandaag op Prinsjesdag aanwezig in haar functie als Grootmeesteres en op dit screenshot verlaat zij Paleis Noordeinde samen met grootmeester drs. Chris Breedveld. Zij is de eerste van haar familie die bij de opening van het parlementaire jaar in een hoge functie aanwezig is, maar als de geschiedenis iets anders was verlopen, dan was zij de tweede geweest.

Afb. 2. Jonkheer Jacobus Catharinus Cornelis den Beer Poortugael (1832-1913). Foto. part. coll.

Haar voorvader jonkheer Jacobus Catharinus Cornelis den Beer Poortugael (1832-1913) werd op 1 februari 1879 benoemd tot Minister van Oorlog in het Kabinet Kappeyne van de Coppello. Twee weken later kon hij de eed pas afleggen, omdat hij ziek geworden was. Op 2 juli deed het kabinet een voorstel aan Koning Willem III voor een grondwetsherziening, maar de Koning wees het verzoek op 10 juli af en de ministers dienden vervolgens hun ontslag in.

Twee maanden later op 15 september opende Z.M. de Koning het nieuwe parlementaire jaar en sprak de openingswoorden: “Mijn Heeren! Het is mij aangenaam, de vertegenwoordigers van het Nederlandsche volk weder bijeen te zien”, maar Jacobus Catharinus Cornelis den Beer Poortugael was hierbij niet als Minister van Oorlog aanwezig, want op 20 augustus was het Kabinet Van Lynden van Sandenburg aangetreden en hierin was voor hem geen plaats.

Met de carrière van de oud-minister kwam het overigens wel goed, want hij bereikte uiteindelijk de rang van luitenant-generaal b.d. bij de infanterie, werd lid van de Raad van State en smaakte het genoegen om in 1903 in de Nederlandse adel verheven te worden, waardoor zijn achterachterkleindochter ‘Bibi’ gravin van Zuylen van Nijevelt als jonkvrouwe Den Beer Poortugael ter wereld kwam.

Kamerheer voor Zuid-Holland en Ceremoniemeester
In het eerste rijtuig in de stoet, de Galaberline, zaten drs. Simon A. van der Burg, ceremoniemeester, en jonkheer ir. Jan Jacob de Graeff (Jan Jaap). Laatstgenoemde is Kamerheer voor Zuid-Holland. Jonkheer Jan Jaap de Graeff stamt uit een oude Amsterdamse regentenfamilie en zijn overgrootvader werd in 1885 verheven in de Nederlandse adel met het predikaat jonkheer. Tot in 2013 was hij directeur van de Vereniging Natuurmonumenten. Vanwege zijn vele verdiensten werd hij bij zijn afscheid als directeur benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Jonkheer Jan Jaap de Graeff is als oudste zoon de toekomstige Chef de Famille.

Afb. 3. Kamerheer voor Zuid-Holland jonkheer ir. Jan Jaap de Graeff (links) en Ceremoniemeester drs. Simon van der Burg groeten het vaandel bij het verlaten van Paleis Noordeinde. Screenshot met dank aan de NOS.

Boekennieuws: Een Hof tot ons gerief, door Caspar Visser ’t Hooft

Afb. 1. Auteur Caspar Visser ‘t Hooft met zijn nieuwste boek voor het slot in Rossum, dat één van de zeven buitenplaatsen is, waarover het in zijn boek gaat.

Onlangs werd ‘Een hof tot ons gerief. De geschiedenis van zeven buitenplaatsen en hun bewoners’ gepresenteerd, het nieuwste boek van Caspar Visser ’t Hooft, die uit een familie in het blauwe boekje afkomstig is. Als locatie koos hij voor het slot van Rossum, dat één van de zeven beschreven buitenplaatsen in het boek is en waar de familie van zijn moeder, de baronnen Van Randwijck, eens woonde.

Het was een warme, lome, zomerse dag en het slot van Rossum lag in al zijn witte neo-Tudor pracht blinkend tussen het groen van het omringende park met eeuwenoude bomen, terwijl in de grachten het wit van de oude muren weerkaatste en kwetterende eenden hierin hun baantjes trokken. In het komende magazine van AiN volgt een uitgebreid verslag in woord en beeld van deze bijzondere en sfeervolle boekpresentatie.

In het boek beschrijft hij de geschiedenis van de huizen Bellevue, Schoonenburg, Vreugd en Rust, het slot van Rossum, Vredelust, de Eversberg en de Duno, die nauw met zijn voorouders is verbonden. Het zijn verhalen en anekdotes die in zijn familie zijn overgeleverd, aangevuld met informatie uit zijn familiearchief en bestaande literatuur over deze huizen. Er komen veel bekende namen uit de rode en blauwe boekjes voorbij, zoals Visser ’t Hooft, Blussé, Paspoort, Boddaert, Groen van Prinsterer, De Jonge, Van Randwijck, Van Heerdt tot Eversberg en Van Lansberge.

Caspar Visser ’t Hooft schrijft niet alleen over deze huizen, maar vooral over de mensen die er eens leefden in gelukkige en soms ook minder gelukkige dagen. Er waren kleurrijke personen bij, die over de wereldzeeën voeren of hun grote liefde in Zuid-Amerika vonden en een standsbewuste hofdame, die haar familie in de rangen van het Haagse hofleven wilde opstuwen. Caspar beschrijft heel beeldend een verdwenen wereld van het leven op buitenplaatsen, waarin het altijd zomer leek en het leven langzaam voortkabbelde met uitstapjes op het land, tennissen in het lang met brede hoeden en blaffende hondjes op de dijk. Een wereld die nog even schitterde als de zon op het water op een nazomerse dag, om daarna ten onder te gaan in veranderende tijden. Gelukkig is er nu dit boek, waarmee u zeven buitenplaatsen lang heel even deel kunt zijn van deze voorbije tijd.

Voor meer informatie over dit boek en bestelmogelijkheid zie https://www.uitgeverij-ijzer.nl/boeken/258-een-hof-tot-ons-gerief

Afb. 2. De voorkant van het boek met een foto van de buitenplaats Vredelust rond 1920.

Like & Win één van de VIJF themamagazines van Slot Zuylen, ter gelegenheid van Open Monumentendag op 14 en 15 september!

Afb. 1. Wilt u ook kans maken op één van deze vijf rijk geïllustreerde themamagazines? Like dit bericht dan op onze facebookpagina of stuur een mail naar info@adelinnederland.nl.

Op zaterdag 14 en zondag 15 september is het Open Monumentendag en in heel Nederland zijn dan vele monumenten toegankelijk, waaronder veel kastelen en buitenplaatsen. Het thema is dit jaar ‘Plekken van plezier’. Eén van de te bezoeken plekken op deze dagen is Slot Zuylen in Oud-Zuilen, vlakbij Utrecht, waar de baronnen Van Tuyll van Serooskerken eeuwenlang woonden.

Hier vond in de nacht van 30 september 1977 een grote roof plaats. Een bijzonder zwaard uit 1825 werd teruggevonden op Marktplaats en de koper, de heer Arjan Hollestelle, schonk dit aan Slot Zuylen. Het werd de aanleiding voor de tentoonstelling ‘Cold Case op Slot Zuylen. Nieuw licht op een oude wapenroof’, die nog t/m zondag 15 september te bezoeken is.

Ter gelegenheid van deze tentoonstelling werd een themamagazine van 28 pagina’s samengesteld rondom deze roof en tentoonstelling. Het staat vol informatie over de diefstal, met interviews, bijzonder beeldmateriaal en informatie over de kasteelbewoners, de familie Van Tuyll van Serooskerken.

Door dit bericht te liken op onze facebookpagina of door een mail te sturen naar info@adelinnederland.nl, maakt u kans op één van de vijf rijk geïllustreerde themamagazines! Deze actie loopt tot zaterdag 14 september 24.00 uur en over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden.

Voor meer informatie over Slot Zuylen en bezoekmogelijkheden dit weekend zie https://www.slotzuylen.nl/

Voor meer informatie over Open Monumentendag en te bezoeken monumenten bij u in de buurt zie https://www.openmonumentendag.nl/

Afb. 2. Slot Zuylen in Oud-Zuilen nabij Utrecht – vol eeuwenoude adellijke wooncultuur.

Geboren: Bentinck van Schoonheten

Afb. Het familiewapen Bentinck. Afbeelding met hartelijke dank aan het Archivariaat Bentinck-Schoonheten.

Bleue barones Bentinck van Schoonheten, geboren Parijs 1 augustus 2019, dochter van Volkier Charles baron Bentinck van Schoonheten en Jordane barones Bentinck van Schoonheten née Gilles-Deperrière de Villaret.

Downton Abbey: geslaagde voorpremière in Rotterdam met inleiding door AiN

Afb. 1. Een inleiding door AiN, waarbij de aanwezigen achtergrondinformatie kregen met anecdotes over de Britse adel. Foto met dank aan Hans Hampsink.

Op woensdagavond 11 september was in film- en muziektheater LantarenVenster in Rotterdam de voorpremière van een film waar door velen al lang naar werd uitgekeken: Downton Abbey.

Afb. 2. Een groot deel van de opnames van de film vond plaats op Highclere Castle – sinds 1679 familiebezit en bewoond door de Graven van Carnarvon. Foto met dank aan Hans Hampsink.

In een uitverkochte zaal was er een inleiding op deze film door John Töpfer, directeur Stichting Adel in Nederland, over Britse adel in relatie tot deze film. De Britse samenleving heeft een gelaagde indeling, maar ook de adel van het Verenigd Koninkrijk heeft een duidelijke hiërarchische structuur met adellijke titels van hoog naar laag. Iedere familie is zich daarnaast zeer bewust van de volgorde van belangrijkheid. Er kan zelfs gesproken worden van een Ranking the Stars, want welke familie gaat het verst terug en heeft de oudste titel? Wie bezit de meeste grond en heeft het grootste kasteel? En waar hangen de meeste Rembrandts? Ondanks de vorstelijke leefstijl van de Crawley’s op Downton Abbey, maakt de ‘page of the backstairs’ (de butler van de Koning) duidelijk dat de familie en het huis eigenlijk maar niets voorstellen in vergelijking met andere adellijke families en hun kastelen.

Downton Abbey lijkt een film over de teloorgang van de Britse adel, maar niets is minder waar. Het laat juist zien hoe de adel zichzelf steeds opnieuw uitvindt en met de veranderende tijden meegaat – mutando non mutor. Voor wie de film nog gaat zien, let in dit kader op het gesprek tussen de Dowager Countess of Grantham (Dame Maggie Smith) en haar oudste kleindochter Lady Mary Crawley, maar ook op de slotdialoog van de butler Mr. Carson en zijn vrouw.

Bent u ook geïnteresseerd in meer informatie over de Britse adel en een inleiding op de film Downton Abbey? Informeer dan naar de mogelijkheden via info@adelinnederland.nl.

Afb. 4. Grote belangstelling voor de film en de inleiding. Foto met dank aan Hans Hampsink.

Zondag 15 september: themarondleiding “Oorlogstijd” op kasteel Rosendael

Afb. Kasteel Rosendael gezien over de rozentuin met op de achtergrond de beroemde schelpengrot, foto met hartelijke dank aan Geldersch Landschap & Kasteelen.

Op zondag 15 september organiseert kasteel Rosendael de themarondleiding “Oorlogstijd” om 13.30 en 15.30 uur. Kaarten zijn uitsluitend online te boeken via www.glk.nl/rosendael. Kasteel Rosendael, op dat moment bewoond door de baronnen Van Pallandt, loopt in de Tweede Wereldoorlog veel schade op. Het kasteel wordt tot driemaal toe zwaar getroffen. De oorlog heeft een lange nasleep, zowel in het kasteel, als in het park.

Oorlogstreffers
De eerste treffer vindt plaats in november 1943. Formaties geallieerde vliegtuigen vliegen over Rozendaal en een van de Amerikaanse vliegtuigen wordt getroffen door Duits afweergeschut en probeert zijn bommen af te werpen. Hierbij komt één brandbom terecht op het kasteel en veroorzaakt een brand. Vooral de zijvleugel en de zolder worden hierdoor getroffen. Van veel kanten komt hulp: brandweer, inwoners en ook Duitse militairen helpen de vlammen te doven. Een tweede inslag brengt onder andere schade aan de Schelpengalerij. In april 1945 wordt vooral de zuidzijde van het kasteel zwaar getroffen door geallieerde beschietingen.

Rosendael biedt bescherming
De bewoners van kasteel Rosendael, de familie Van Pallandt, bieden onderdak aan evacuées; in de oranjerie verblijven zo’n zestig mensen. De omstandigheden zijn slecht, de vloer is bedekt met hooi, er is geen licht en mensen die daar verblijven, moeten zelf voor eten zorgen. Het kasteel, van oorsprong gebouwd ter verdediging, krijgt deze functie in de oorlog opnieuw. Tijdens de beschietingen van 1945 zoeken kasteelbewoners en evacuées in de kelder van de ronde toren een veilig heenkomen. Een ingemetselde plaquette vermeldt de namen van degenen die er angstige dagen en nachten doorbrachten.

Nasleep van de oorlog
Na de oorlog krijgt het kasteel andere bestemmingen en bewoont de familie alleen de zijvleugel. Het is een zware opgave de schade te herstellen.
De boeken uit de bibliotheek worden zorgvuldig geconserveerd, maar blijven herinneren aan de oorlog: er zijn banden met sneden van granaatinslagen en zelfs boeken waar granaatscherven in bewaard zijn gebleven.

Rondleiding
Tijdens de themarondleiding “Oorlogstijd” krijgt u een kijkje in ruimtes in het kasteel die normaal gesloten zijn voor publiek waarbij de herinneringen aan de oorlog op Rosendael wel erg dichtbij komen.

Datum en tijd: zondag 15 september, 13.30 en 15.30 uur.
Entree, inclusief kasteel en parkbezoek: volwassenen € 12,50 en kinderen 4 t/m 18 jaar € 8,25. Donateurs GLK en Museumkaarthouders € 3,00.
Reserveren is noodzakelijk: via het online ticketverkoop op de website www.glk.nl/rosendael