AiN te gast in Ochtend Show to go

Afb. John Töpfer aan het woord in de Ochtend Show to go over het vertrek van de huidige bewoners van kasteel Duivenvoorde. Screenshot met hartelijke dank aan de Ochtend Show to go.

Binnenkort komt er na bijna 800 jaar een einde aan de bewoningsgeschiedenis van kasteel Duivenvoorde. Het kasteel is sinds 1960 met de inboedel ondergebracht in een stichting, maar een klein gedeelte wordt nog bewoond door Ludolphine barones Schimmelpenninck van der Oye. Zij is een rechtstreekse nakomelinge van de eerste eigenaar van het kasteel in 1226: Philips van Duivenvoorde. Samen met haar echtgenoot Roland van Haersma Buma bewoont zij de zuidvleugel van het kasteel, maar zij hebben nu voor een appartement in ‘s-Gravenhage gekozen.

In de Ochtend Show to go werd hier vanmorgen aandacht aan besteed en werd het echtpaar hierover geïnterviewd. AiN werd gastvrij ontvangen in de studio en bevraagd over de Nederlandse adel en hun kasteelbezit. In deze uitzending waren er twee gespreksmomenten hierover: 3.18-10.15 en 58.58-1.05. Deze zijn hieronder terug te zien.

Cold Case Slot Zuylen: laatste weken om deze tentoonstelling te bezoeken!

Afb. 1. Een foto met een gedeelte van de geroofde wapenverzameling. Foto met dank aan Hans Hampsink.

Nog t/m zondag 15 september is op Slot Zuylen de tentoonstelling Cold Case te zien over de grote diefstal die in de nacht van vrijdag 30 september 1977 op het slot plaatsvond. Het moet een goed voorbereide inbraak zijn geweest, want bijna de complete wapenverzameling werd geroofd, met daarnaast een schildpadklok en tinnen voorwerpen uit de keuken.

Arjan Holstelle, handelaar in antieke wapens, vond een gestolen Javaans zwaard terug en schonk dit aan Slot Zuylen. Dit vormde de aanleiding voor deze tentoonstelling ‘Cold Case Slot Zuylen. Nieuw licht op een oude wapenroof.’ Hiermee hoopt men op Slot Zuylen nieuwe aandacht voor deze zaak te krijgen en misschien zelfs gestolen spullen weer op het spoor te komen.

Afb. 2. Lucile barones van Tuyll van Serooskerken, voorzitter van de Stichting Slot Zuylen, voor de vitrine met daarin het zwaard dat door Arjan Holstelle werd teruggevonden én geschonken aan Slot Zuylen. Foto met dank aan Hans Hampsink.

In totaal werden er 86 wapens, 24 tinnen voorwerpen, drie zilveren doosjes, een Japans doosje, een pendule, een sigarenkoker, een tafelhorloge en enkele sierraden van git gestolen. Alles maakte deel uit van de inventaris die de familie Van Tuyll van Serooskerken in 1952 aan het museum had overgedragen. Vooral de gestolen ceremoniële wapens, die deel uitmaakten van de roemrijke familiegeschiedenis, betekenden een gevoelig verlies voor de familie en het museum. Hierbij zat ook een vergulde kamerheersleutel, die de laatste bewoner van Slot Zuylen, Frederik Christiaan Constantijn baron van Tuyll van Serooskerken, als opperkamerheer van Koningin Juliana gedragen had.

Afb. 3. In de Stenen Kamer van Slot Zuylen bleef gelukkig nog veel bewaard uit de wapenverzameling, waarover tijdens de rondleiding verteld wordt. Foto met dank aan Hans Hampsink.

Lucile barones van Tuyll van Serooskerken, voorzitter Stichting Slot Zuylen, zegt over de diefstal: “Met deze roof is een deel van de geschiedenis van Slot Zuylen weggenomen, een gevoel dat iedereen zal herkennen van wie persoonlijke eigendommen zijn gestolen. Groot was dan ook de vreugde toen vorig jaar onverwachts een zwaard terugkeerde. Dat smaakte en smaakt naar meer. Ik hoop van harte dat we met het vertellen van het verhaal tijdens de rondleiding Cold Case Slot Zuylen informatie zullen krijgen die leidt tot de terugkeer van nog meer voorwerpen die eeuwenlang deel uitmaakten van de geschiedenis van dit huis en haar bewoners.”

Afb. 4. Lucile barones van Tuyll van Serooskerken, voorzitter Stichting Slot Zuylen, in gesprek met John Topfer, directeur Stichting Adel in Nederland. Foto met dank aan Hans Hampsink.

De tentoonstelling is nog t/m zondag zondag 15 september te zien. Er zijn zelfs nog speciale, exclusieve themarondleidingen door conservator Gerbrand Korevaar. Voor meer informatie over Slot Zuylen en de bezoekmogelijkheden, kijk op https://www.slotzuylen.nl/agenda/2019/cold-case-zuilen/

Afb. 5. Slot Zuylen, nabij Utrecht, in 1977 decor van een nachtelijke roof, en nu een aanrader om te bezoeken voor de tentoonstelling Cold Case én de eeuwenoude adellijke wooncultuur!

 

Like & Win: 2 kaarten voorpremière Downton Abbey mét inleiding door AiN woensdag 11 september in Rotterdam

Op woensdag 11 september vindt in het film- en muziektheater LantarenVenster in Rotterdam de voorpremière plaats van de film Downton Abbey. Deze voorpremière wordt om 20.00 uur door John Töpfer, directeur Stichting Adel in Nederland, voorzien van een inleiding over Britse adel in relatie tot Downton Abbey.

Like & Win
Door dit bericht op de facebookpagina van AiN te liken of door een mail te sturen naar info@adelinnederland.nl kunt u de winnaar worden van twee kaarten voor deze inleiding en twee kaarten voor de film! Er worden, dankzij de bereidwillige medewerking van LantarenVenster, drie sets van 2 kaarten verloot. U kunt meedoen aan deze actie tot vrijdagavond 6 september 24.00 uur. Over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden.

Over de film
De bekende acteurs uit de populaire televisieserie over de Britse familie Crawley en hun bedienden keren terug voor de film, die een jaar na het einde van het verhaal van de serie verdergaat, in 1927, als de familie koninklijk bezoek krijgt.

De succesvolle serie Downton Abbey, waarvan het zesde seizoen in 2015 op televisie te zien was, werd bekroond met o.a. drie Golden Globe Awards en vijftien Emmy Awards. In totaal werd de serie 69 keer genomineerd voor een Emmy Award.
De bioscoopfilm is geschreven door de bedenker van Downton Abbey, Oscarwinnaar Julian Fellowes (Gosford Park, The Young Victoria) en geregisseerd door Michael Engler (Downton Abbey). De cast bestaat o.a. uit Maggie Smith, Hugh Bonneville, Elizabeth McGovern en Laura Carmichael.

Link naar de website van film- en muziektheater LantarenVenster https://www.lantarenvenster.nl/programma/downton-abbey/

Tulpen van het Tulpenbal voor het Johannes Hospitium Vleuten

Afb. 1. V.l.n.r. sergeant-adelborst Kenneth Lelieveld, jonkheer Johan van Weede, dr. Eva-Eliana Tammena, Michael Hertog zu Mecklenburg, dr. Jürg Itin, drs. Fons Mathot (directeur Johannes Hospitium Vleuten) en mr. Erik Kerpen (voorzitter bestuur Stichting Johannes Hospitium Vleuten). Foto met dank aan Hans Hampsink.

Op zaterdag 25 mei vond in Grand Hotel Amrâth Kurhaus in Scheveningen het eerste lustrum plaats van het Tulpenbal. Het is een goede traditie dat op zo’n feestelijke avond ruim aandacht is voor de charitas. Zo was er die avond ook een veiling voor het goede doel. Op zondag, de dag na het Tulpenbal, vertrok een delegatie van het Tulpenbalcomité naar Vleuten bij Utrecht. Op het bal hadden de avond ervoor alle tafels uitbundig gepronkt met tulpen, maar wat hiermee te doen? Besloten werd ze te schenken aan het Johannes Hospitium Vleuten.

Het hospitium werd in 1991 opgericht dankzij een schenking van jonkheer Jan Aernout van der Does de Willebois (1930-2007), die specialist hart- en vaatziekten was. Het huis biedt een thuis voor acht gasten om voor deze de zorgen in de laatste fase te verlichten en het leven zo aangenaam mogelijk te maken, zowel voor de gast als voor de naasten. Iedereen is welkom, ongeacht religieuze of culturele achtergrond. Ongeveer 120 vrijwilligers zetten zich in voor 24 uurs zorg.

Meer weten over het Johannes Hospitium Vleuten? Kijk dan op https://www.hospitiumvleuten.nl/.

Dit bericht verscheen eerder in het digitale magazine van het magazine van de Stichting Adel in Nederland (AiN). Door voor 17,50 euro per jaar AiN te steunen, ontvangt ook u dit magazine vier keer per jaar in uw mailbox en bent u als eerste op de hoogte van het laatste adellijke nieuws. Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.

Afb. 2. Het logo van de Orde van Malta omringd door de uitbundige kleurenpracht van de tulpen van het Tulpenbal. Foto met dank aan Hans Hampsink.

 

Herbegrafenis Philippus Damianus des H.R. Rijksgraaf van en tot Hoensbroeck (1724-1793), bisschop van Roermond

Afb. 1. De bisschop van Roermond, Harrie Smeets, bewierrookt het stoffelijk overschot. Op de lijkkist de in het graf teruggevonden bisschoppelijke mijter van Phillipus Damianus des H.R. Rijksgraaf van en tot Hoensbroeck, bisschop van Roermond. Foto met hartelijke dank aan het Bisdom Roermond.

Philippus Damianus Ludovicus Ignatius Victorinus des H.R. Rijksgraaf van en tot Hoensbroeck werd geboren op 24 februari 1724 in Roermond. Zijn vader, Frans Arnold Adriaan Johan Markies en H.R. Rijksgraaf van en tot Hoesbroeck (1696-1759), stamde uit een oud-adellijk Limburgs geslacht, dat oorspronkelijk Hoen heette en dat sinds de 14e eeuw heer van Hoensbroek was – één van de meest imposante kastelen van Limburg. Zijn moeder, Anna Catharina Sophia des H.R. Rijksgravin von Schönborn, Buchem en Wolffsthal, was een telg uit een nóg oudere Duitse adellijke familie, die onder meer vele bisschoppen en zelfs kardinalen voortbracht; de huidige aartsbisschop van Wenen is kardinaal Christoph [Rijksgraaf von] Schönborn (adellijke titels en het predikaat ‘von’ zijn in Oostenrijk sinds 1919 verboden – schr.).

Afb. 2. De ouders van de bisschop: de Markies en Markiezin & H.R. Rijksgraaf en H.R. Rijksgravin Van en tot Hoensbroeck née H.R. Rijksgravin von Schönborn.

Hij groeide op de kastelen Hoensbroek en Hillenraad in Swalmen op, in een gezin waarin uiteindelijk 24 kinderen werden geboren. Zijn vader bekleedde vele belangrijk ambten en was onder meer erfmaarschalk van Gelre en keizerlijk kamerheer. Als jongere zoon koos Philippus Damianus voor de kerk en werd in 1771 tot priester gewijd. In 1775 volgde zijn benoeming tot bisschop van Roermond en hij werd door tijdgenoten geroemd om zijn weldaden en herderlijke zorg voor de minbedeelden.

Toen in 1792 de Franse revolutionaire legers het bisdom binnenvielen, verborg de bisschop zich volgens de legende in een geheime kamer op zijn kasteel. De Fransen plaatsten ’s avonds een brandende kaars voor alle ramen van het kasteel om het raam van de geheime kamer te traceren, maar hun list slaagde niet, omdat de bisschop tijdig gewaarschuwd was en ook een kaars voor zijn raam gezet had die nacht.

Afb. 3. Phillipus Damianus des H.R. Rijksgraaf van en tot Hoensbroeck, bisschop van Roermond.

Op 17 april 1793 overleed de bisschop van Roermond in Roermond, maar door de veranderde tijdsomstandigheden mocht er niet meer in kerken begraven worden. Venlo, dat in Staatse handen was, kende dit verbod niet en hier werd Philippus Damianus Ludovicus Ignatius Victorinus des H.R. Rijksgraaf van en tot Hoensbroeck, 13de bisschop van Roermond, bij nacht en ontij begraven in de Sint Martinuskerk in aanwezigheid van de pastoor van deze kerk, twee kapelaans en de koster.

In 1945 werd, na oorlogsschade aan de kerk, het graf geopend, maar verdween daarna met grafsteen onder de vloer. Op 5 november 2018 werd het teruggevonden en geopend. Op zaterdag 17 augustus 2019 vond ’s morgens om 11.00 uur in de Sint Martinusbasiliek in Venlo een pontificale requiemmis plaats, waarbij de bisschop op waardige wijze opnieuw werd bijgezet in aanwezigheid van de huidige bisschop van Roermond, Harrie Smeets en deken Jos Spee.

In 1842 werd het toenmalige hoofd van de familie Van en tot Hoensbroeck opgenomen in de Nederlandse adel met de titel graaf en formeel gezien behoren zijn nakomelingen nog steeds tot de Nederlandse adel. Hij woonde echter op kasteel Haag in Noordrijn-Westfalen en zijn nakomelingen bleven in Duitsland wonen en gingen tot de Pruisische adel behoren als graven Von und zu Hoensbroech. Nog heden bezit de familie kasteel Haag, dat door oorlogshandelingen verwoest werd, en daarnaast de kastelen Türnich en Kellenberg. De Chef de Famille heeft de titel Markies. Kasteel Hoensbroek werd in 1927 door de familie Van Hoensbroeck verkocht, maar de band die bleef. Zo vond hier in 1956 het huwelijk plaats van Paul Lothar Graf von und zu Hoensbroech en Stephanie Freiin (barones) von Failly-Eltz.

Afb. 4. Het graf werd na de bijzetting afgesloten met de gerestaureerde 18e eeuwse grafsteen. Foto met hartelijke dank aan het Bisdom Roermond.

Dit artikel werd mede mogelijk gemaakt dankzij de welwillende medewerking van het Bisdom Roermond. Lees meer over deze bijzetting op http://www.bisdom-roermond.nl/Herbegrafenis-bisschop-Van-Hoensbroeck of bekijk de uitgebreide fotoreportage van het Bisdom Roermond op https://www.flickr.com/photos/bisdomroermond/albums/72157710369746116/with/48558990791/

Trailer documentaire ‘De verdwenen bisschop’:

Wordt u ook volger van AiN op Instagram?

Afb. V.l.n.r. foto’s van beelden van Charlotte barones van Pallandt in Museum de Fundatie in Zwolle: Koningin Wilhelmina, de kunstenares Jeanne Bieruma Oosting en Maud barones van Heemstra née Whitall.

Vandaag plaatste AiN haar 1000ste foto op Instagram! Ain heeft niet alleen een website (bijna 25.000 bezoekers per maand), een facebookpagina (5520 volgers en ruim 25.000 bezoekers per week) en een twitteraccount (800 volgers), maar ook een instagramaccount met 712 volgers.

Door op Instagram volger te worden, krijgt u regelmatig nieuwe foto’s te zien, die met adel in Nederland te maken hebben. De vandaag geplaatste foto’s gaan over de overzichtstentoonstelling van de beeldhouwster Charlotte barones van Pallandt in Museum de Fundatie in Zwolle.

Nog t/m 1 september: Charlotte van Pallandt – kunst als levensdoel. Museum de Fundatie, Zwolle

Afb. 1. Eén van de zalen in Museum de Fundatie in Zwolle. Het grote beeld behoort tot één van de bekendste werken van Charlotte van Pallandt en het is een beeld van Koningin Wilhelmina. Screenshot met dank aan www.museumdefundatie.nl.

Charlotte Dorothée barones van Pallandt (1898-1997) was één van de eerste vrouwelijke beeldhouwsters van Nederland en wordt ook als één van de meest invloedrijke beschouwd. In Museum de Fundatie in Zwolle is nog t/m 1 september een overzichtstentoonstelling te zien. Het museum bezit 362 objecten van haar, mede dankzij een belangrijke schenking van de familie in 1998, toen 65 gipsen werden geschonken.

Link naar meer informatie over deze tentoonstelling en bezoekmogelijkheden https://www.museumdefundatie.nl/nl/charlotte-van-pallandt/

Bij deze tentoonstelling vercheen het boek ‘Charlotte van Pallandt. Kunst als levensdoel’, door Maarten Jager. Het boek vertelt over de beginjaren van Charlotte van Pallandt, het succes en de vriendenkring waarin zij zich begaf. Een biografie van Charlotte van Pallandt en een lijst van tentoongestelde werken maken het boek compleet. Ook dit boek van Waanders & De Kunst is weer rijk geïllustreerd.

Link naar meer informatie over het boek en bestelmogelijkheid https://www.waandersdekunst.nl/charlotte-van-pallandt-kunst-als-levensdoel.html

Afb. 2. Op de voorkant van het boek bij deze tentoonstelling: Charlatte barones van Pallandt in haar atelier.

Boekennieuws: Het gezicht van Gestel. Gijzelaars van Beekvliet 1942-1944. Geschilderd door Karel van Veen.

Afb. 1. Foto voorkant: Karel van Veen schildert op de zolder van Beekvliet het portret van Jan de Quay. Deze zou in de jaren 1959-1963 minister-president worden.

In de jaren 1942-1944 hield de Duitse bezetter een grote groep vooraanstaande mannen vast in het voormalig Kleinseminarie Beekvliet in Sint-Michielsgestel in Noord-Brabant. Het betrof politici, schrijvers, medici, geestelijken, hoogleraren, journalisten, burgemeesters en juristen. Deze mannen werden gegijzeld om geëxecuteerd te worden als vergelding bij sabotageacties tegen de nazi’s. Onder de gegijzelden bevond zich ook veel adel. Op 15 augustus 1942 werden vijf gijzelaars als represaille voor een aanslag geëxecuteerd. Onder hen mr. Otto Ernst Gelder graaf van Limburg Stirum (1893-1942) en Alexander baron Schimmelpenninck van der Oye (1913-1942).

Afb. 2. Jonkheer Albertus Dominicus Laman Trip (1881-1981), hofmaarschalk. Portret door Karel van Veen.

Eén van de gijzelaars was de beeldend kunstenaar Karel van Veen. Aangezien er in het kamp veel ruimte was voor vrijetijdsbesteding, kreeg hij de mogelijkheid om te schilderen. Tijdens zijn tijd in Beekvliet schilderde hij tenminste 80 portretten; gemiddeld iets meer dan drie per maand. Tien portretten betroffen leden van de Nederlandse adel: Sandberg tot Essenburg, Den Tex, Ruys de Beerenbrouck, Van Rappard, Quarles van Ufford (2x), Laman Trip, Van Limburg Stirum, Dedel en Van Voorst tot Voorst.

Auteur Yve de Vries deed uitgebreid onderzoek naar Karel van Veen en de portretten die hij in de periode Beekvliet schilderde, hetgeen resulteerde in een boek dat nog veel meer biedt: het vertelt het verhaal van Beekvliet en zijn gijzelaars. Het boek begint met de aanloop naar de periode Beekvliet, met informatie over de arrestaties, de aankomst en de eerste dagen in Beekvliet. Daarna volgt er uitgebreide informatie over hoe het verblijf hier verliep. Wat dit deel van het boek extra bijzonder maakt, zijn de vele citaten uit brieven en dagboeken, waardoor je heel dicht op de gebeurtenissen komt te zitten en je je een goed beeld kunt vormen van hoe het was in Beekvliet. De informatie over de periode Beekvliet wordt afgesloten met informatie over de berechtingen van de eindverantwoordelijken voor Beekvliet, de ontdekking van de executieplaats van de vijf doodgeschoten gijzelaars in 1942 en de jaarlijkse herdenkingen.

Het laatste deel van het boek betreft de portretten. Eerst wordt de lezer deelgenoot gemaakt van de zoektocht naar de portretten en wat het thuisfront van de gijzelaars van de portretten vond. Daarna volgt een overzicht van alle nu bekende portretten die in Beekvliet zijn geschilderd, met een afbeelding en een korte biografie van de geportretteerden.

Yve de Vries heeft met haar boek een bijzonder tijdsdocument ontsloten: een unieke portretgalerij met het verhaal van een, voor de meeste Nederlanders,  vrijwel vergeten geschiedenis: de gijzelaars van Beekvliet. Dankzij grondige research wordt het verhaal niet alleen zeer goed verteld en is het rijk geïllustreerd, maar het gebruik van primaire bronnen maakt het ook een heel levendig en goed leesbaar verhaal. Een aanrader om te lezen!

U kunt het boek voor 29,90 euro bestellen via: info@karelvanveen.nl.

Tentoonstelling
T/m 17 november is er ter gelegenheid van dit boek een tentoonstelling in het Noordbrabants Museum te zien. Hier is niet alleen een aantal portretten te zien, maar zijn ook kaarten, foto’s, brieven en objecten uit het dagelijkse leven van de gijzelaars te bekijken. Kijk voor meer informatie op https://www.hetnoordbrabantsmuseum.nl/bezoek/tentoonstellingen-activiteiten/tentoonstellingen/gijzelaars-van-st-michielsgestel/

Overleden: H.K.H. Prinses Christina

H.K.H. Prinses Christina (1947-2019) ©RVD – Emannuela Loddo.

Maria Christina Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van Lippe-Biesterfeld, geboren Soestdijk 18 februari 1947, dochter van Bernhard Leopold Frederik Everhard Julius Coert Karel Godfried Pieter Prins van Lippe-Biesterfeld, Prins der Nederlanden en Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina Koningin der Nederlanden 1948-1980, Prinses der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, Hertogin van Mecklenburg, Prinses van Lippe-Biesterfeld, overleden ’s-Gravenhage 16 augustus 2019.

Link naar de mededeling op de website van het Koninklijk Huis https://www.koninklijkhuis.nl/actueel/nieuws/2019/08/16/mededeling-rijksvoorlichtingsdienst-namens-de-koninklijke-familie

Duivenvoorde: einde van bijna 800 jaar bewoningsgeschiedenis

Afb. 1. Kasteel Duivenvoorde statig weerspiegeld in de slingerende vijver.

Kasteel Duivenvoorde werd voor het eerst genoemd in het jaar 1226 en werd sindsdien nooit verkocht, maar vererfde in de opeenvolgende adellijke geslachten Van Duvenvoirde, Van Wassenaer, Torck, Neukirchen genaamd Nyvenheim, Steengracht en Schimmelpenninck van der Oye. Het kasteel behoort tot de weinige kastelen in Nederland die nooit verkocht zijn en waarvan de bewoners ook nog eens afstammen van de eerst genoemde eigenaar. De laatste en 26ste opeenvolgende vrouwe van Duvenvoorde was Ludolphine Henriëtte barones Schimmelpenninck van der Oye (1891-1965). Zij bracht in 1960 het kasteel met de inboedel en de archieven onder in een stichting.

Terwijl een groot deel van het kasteel museum werd, bleef een gedeelte bewoond door leden van de familie Schimmelpenninck van der Oye. De huidige bewoonster is Ludolphine Emilie barones Schimmelpenninck van der Oye, die gehuwd is met Roland Daniël van Haersma Buma, telg uit een patriciaatsfamilie. Zij is een nichtje van de laatste eigenaresse. Vandaag stond er in de NRC een interview met dit echtpaar, waarin zij vertellen over hun naderende vertrek van Duivenvoorde. Hiermee komt er na bijna 800 jaar een einde aan een bewoningsgeschiedenis, die rechtstreeks teruggaat tot de eerste eigenaar/bewoner in 1226: Philips van Duvenvoirde.

Voor het interview met meerdere portretfoto’s van het echtpaar zie: https://www.nrc.nl/nieuws/2019/08/14/na-bijna-800-jaar-vertrekt-de-familie-uit-het-kasteel-a3970034

Afb. 2. Ludolphine Emilie van Haersma Buma née barones Schimmelpenninck van der Oye. Screenshot BinnensteBuiten 2016.