De adellijke connecties en aspiraties van Mata Hari

Macleod-Zelle
Afb. 1. Rudolph MacLeod (1856-1928) en Margaretha Geertruida MacLeod née Zelle (1876-1917), foto part. coll.

Vandaag werd bij Veilinggebouw De Zwaan in Amsterdam een aantal items geveild die uit het bezit van Mata Hari afkomstig zijn. Mata Hari werd in 1876 in Leeuwarden geboren als Margaretha Geertruida Zelle. Haar vader, Adam Zelle, was winkelier in hoeden en petten, maar volgens de familieoverlevering was er een adellijke oorsprong en zou de naam oorspronkelijk ‘Von Zelle’ geweest zijn – een bewering die bij sommige nakomelingen nog lang bleef voortleven.

MacLeod-Zelle, huwelijksannonce
Afb. 2. Huwelijksannonce in het Algemeen Handelsblad op 12 juli 1895.

In 1895 huwde zij op achttienjarige leeftijd de negenendertigjarige Rudolph MacLeod. Hij stamde uit een van oorsprong Schotse familie van militairen, die in het blauwe boekje van het Nederland’s Patriciaat is terug te vinden. Zijn vader, John Brienen MacLeod, was kapitein bij de infanterie en zijn moeder was Dina Louisa barones Sweerts de Landas. Rudolph MacLeod werd ook militair en bereikte uiteindelijk de rang van majoor. Het huwelijk met Margaretha Zelle was niet gelukkig en eindigde in 1907 in een echtscheiding. Margaretha Zelle trad in de jaren daarna eerst als ‘Lady MacLeod’ op met een amazone act in een circus en werd vervolgens Mata Hari en verwierf faam als danseres, om haar leven in 1917 te eindigen voor een Frans vuurpeleton, omdat zij van spionage beschuldigd werd.

MacLeod, tafelzilver
Afb. 3. Tafelzilver met initialen ML met daarboven een baronnenkroon met zeven parels, foto met dank aan http://nos.nl/artikel/2096472-spullen-van-exotische-spionne-mata-hari-onder-de-hamer.html

Vandaag werd er onder meer tafelzilver uit 1886 geveild met de initialen ML met daarboven een baronnenkroon met zeven parels. Volgens de veilingcatalogus zouden de initialen staan voor ‘Margaretha MacLeod’, maar gezien het jaartal en het maatschappelijk gebruik staan de letters ML logischerwijs voor de familienaam MacLeod van haar echtgenoot. Dat ook de familie van haar echtgenoot adellijke aspiraties had, blijkt uit het gebruik van de rangkroon van baron – een titel waarop deze familie nooit recht heeft gehad.

MacLeod, tafelzilver 2
Afb. 4. Tafelzilver uit 1886 en 1888 van het echtpaar MacLeod-Zelle, foto met dank aan Veilinggebouw De Zwaan in Amsterdam.