De afstamming van de familie Van Lockhorst: overlevering en feit

Baron Van den Bogaerde van Terbrugge op kasteel Heeswijk had een grote fascinatie voor zijn voorouders en hield zich intensief bezig met stamboomonderzoek. Zo was één van zijn overgrootmoeders jonkvrouwe Anna Hermina Geertruijda Jacoba van Lockhorst (1802-1875) en nog heden getuigt een indrukwekkende, speciaal voor hem vervaardigde stamboom van een rechtstreekse afstamming van de Lockhorsten, die teruggaat tot een voorvader die in het jaar 992 overleed.

Afb. Ridder Adam van Lockhorst op de stamboom van het geslacht Van Lockhorst, coll. kasteel Heeswijk.
Afb. Ridder Adam van Lockhorst op de stamboom van het geslacht Van Lockhorst, coll. kasteel Heeswijk.
Afb. 2. Het familiewapen Van Lockhorst.
Afb. 2. Het familiewapen Van Lockhorst.

De oudste jaargangen van het Nederland’s Adelsboek namen deze afstamming over, maar in latere uitgaven is de stamreeks onthoofd, omdat deze niet bewezen kon worden en sindsdien wordt de 16e eeuwse Jan Berenszoon als stamvader genoemd. Zijn nakomelingen waren bierbrouwers en plaatselijke notabelen, eerst in Weesp en later in Rotterdam, en zijn achterkleinzonen namen na 1631 de naam Van Lockhorst aan – zonder dat tot op heden duidelijk is waarom zij dit deden en waarop dit gebaseerd was.

Afb. 3. Barent ridder van Lockhorst, heer van Toll, Venhuizen en Bonlez (1771-1831), coll. kasteel Heeswijk.
Afb. 3. Barent ridder van Lockhorst, heer van Toll, Venhuizen en Bonlez (1771-1831), coll. kasteel Heeswijk.

In 1816 verzocht Barent van Lockhorst, heer van Toll en Venhuizen (1771-1831) om erkend te worden in de Nederlandse adel met de titel van baron. Vier jaar eerder had hij bij een notaris een indrukwekkende acte laten opstellen in aanwezigheid van prominente getuigen, waaronder een vice-admiraal en twee oud-burgemeesters, waarin dezen verklaarden dat Barent in het bezit was van de titel van baron, uit ‘eene der oudste en aanzienlijkste’ geslachten stamde en dat al zijn kinderen ‘zonder het onderscheid van eerstgeboorte, den titel van hun vader voerden’. Juist wegens de oudheid van dat aanzien konden er echter geen diploma’s worden overlegd.

Het mocht niet baten: het verzoek om erkenning van oude adeldom voor Barent van Lockhorst werd afgewezen, maar wel werd hij in de Nederlandse adel verheven met de clausule van erkenning wanneer er toch bewijs van oude adeldom geleverd werd en kreeg hij in 1828 de titel van ridder. En of het voor hem veel uitmaakte? Maatschappelijk gezien ging het hem voor de wind en hij werd raad van Rotterdam en kocht het kasteel van Bonlez met vier imponerende hoektorens in Brabant. Zijn oudste dochter huwde eerst een baron en daarna een hertog, de jongste dochter huwde een prins en zijn zoon huwde een prinses.

De familieoverlevering bleef echter bestaan, ook nadat de Van Lockhorsten in 1921 uitstierven. Baron Van den Bogaerde was van deze beweerde oeroude afstamming zó onder de indruk, dat hij in de jaren 1923-1926 pogingen deed om de naam Van Lockhorst aan zijn eigen familienaam toe te voegen. Dit lukt echter niet, maar wat bleef, is een fraaie stamboom met daarop een mythische ridder als stamvader die in het jaar 992 stierf.

Bovenstaand verhaal stond in de juni uitgave 2018 van het digitale magazine van AiN, dat onze donateurs vier keer per jaar krijgen toegestuurd per mail. Wilt u dit ook ontvangen?  Voor 17,50 euro per jaar steunt u ons in onze werkzaamheden, ontvangt u vier keer per jaar ons digitale magazine boordevol verhalen en informatie, en krijgt u voorrang bij en korting op onze excursies. Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.