Nederlandse adel en de Militaire Willems-Orde

Afb. De Militaire Willems-Orde 4e klasse. Foto met dank aan https://www.defensie.nl/onderwerpen/onderscheidingen/militaire-willems-orde.

Vandaag reikt Z.M. de Koning aan majoor-vlieger Roy de Ruiter (36) de Militaire Willems-Orde der vierde klasse uit. Hij verdiende de hoogste dapperheidsonderscheiding met zijn optreden als Apache-vlieger in Afghanistan. Het gaat om meerdere heldhaftige daden in de periode dat Nederland verantwoordelijk was voor de militaire inzet in de provincie Uruzgan (2006-2010). Lees meer over hem op https://www.defensie.nl/actueel/nieuws/2018/06/18/apache-vlieger-roy-de-ruiter-wordt-nieuwe-drager-militaire-willems-orde.

In 1815 werd de Militaire Willems-Orde ingesteld door Koning Willem I als erkenning voor moed, beleid en trouw in de strijd. Vanaf de oprichting zijn er vele leden van de Nederlandse adel onderscheiden met deze orde. Van de 80 Commandeurs behoorden er 22 tot de Nederlandse adel, van de Ridders 3e klasse waren dat er 43 van de 385 en het aantal ridders 4e klasse bedraagt ruim 120.

Tot de families met de meeste Ridders 3e klasse behoren onder meer de baronnen Van Aerssen Beyeren van Voshol, de baronnen De Constant de Rebecque, de baronnen Van Heeckeren, de baronnen Van Heerdt en de jonkheren Tindal met ieder vier Ridders. Koplopers zijn de jonkheren Van der Wyck met zes Ridders in de familie en de graven Van Limburg Stirum met acht Ridders. De laatste edelman die deze onderscheiding heeft gekregen, was de verzetsheld Pierre Louis d’Aulnis de Bourouill (1918-2012).

Link naar meer informatie over Pierre Louis baron d’Aulnis de Bourouill met een filmpje: https://historiek.net/verzetsman-daulnis-de-bourouill-93-overleden/18450/.

Engelandvaarder: Ellis Maud barones de Smeth née Brandon (1923)

Afb. De laatste reünie van de Engelandvaarders. De enige vrouwelijke Engelandvaarder op de foto is Ellis Maud barones de Smeth née Brandon. Foto met hartelijke dank aan het Ministerie van Defensie.

Gisteren vond in Hilversum de laatste reünie van de Engelandvaarders plaats in aanwezigheid van H.K.H. Prinses Beatrix. Eén van de aanwezige Engelandvaarders was Ellis Maud barones de Smeth née Brandon (1923).

Tijdens de bezetting van ons land in de jaren 1940-1945 hebben zo’n 1700 Nederlandse mannen en vrouwen geprobeerd uit Nederland te ontsnappen om vervolgens vanuit Engeland tegen de Duitse bezetters te vechten. Ongeveer 700 hebben Engeland helaas nooit gehaald.

Ellis Maud Brandon vertrok in 1943 uit Nederland en kwam via België, Frankrijk, Spanje en Portugal in 1944 in Engeland aan.

Link naar een uitgebreid bericht van deze bijeenkomst op de site van de NOS: https://nos.nl/artikel/2248067-laatste-reunie-engelandvaarders-ze-willen-het-waardig-afsluiten.html

Link naar het verhaal van barones De Smeth op de site van de NRC https://www.nrc.nl/verzetsoma/

Lezing 30 augustus: ‘Friese adel: oars as oars’

Afb. Harinxmastate in Beetsterzwaag – nog steeds in het bezit van en bewoond door de familie Van Harinxma thoe Slooten. Foto met dank aan https://www.historischbeetsterzwaag.nl/lezingen/

Update: de lezing is uitverkocht!

Op zondag 2 september is er een herkansing. Lees hierover meer op https://www.opsterland.nl/Inwoners/Actueel/Actueel/Landgoeddag_Lycklama_voor_jong_en_oud

Op donderdag 30 augustus geeft Bearn Bilker van de Stichting Staten en Stinzen in Beetsterzwaag een lezing over de Friese adel. In Friesland was veel adel. Bijna elk dorp had wel een edel geslacht op een state. Waren de Friese adellijke families anders dan adel elders in het land of in het buitenland? Hoe is de adel ontstaan en hoe is het hen vergaan? Aan de hand van enkele voorbeelden van families, o.a. de Harinxma’s, de Sytzama’s, de Heemstra’s maar ook zeker de Lycklama’s, wordt er stilgestaan bij de typische trekken van de Friese adel.

Dit is de negende lezing van de lezingenserie door prominente sprekers op de donderdagavond bij de Tinco Lycklama Tentoonstelling “een Friese jonker in de Oriënt”, die tot 23 september in Beetsterzwaag (Friesland) te zien is. Hier wordt het bijzondere verhaal verteld van een bijna vergeten adellijke Fries, die opgroeide in Beetsterzwaag en als jonge man ruim drie jaar door de Oriënt reisde. De lezingen worden bijna elke week gehouden. Onderwerpen zijn o.a: het Oriëntalisme; Tinco in de stad van de Perzen; Tinco in Syrië; en de Friese adel. Verrijk uw kennis door één of meer lezingen bij te wonen. Kijk voor het complete programma van de lezingen op www.historischbeetsterzwaag.nl/lezingen . De locatie is het statige Lycklamahuis, het geboortehuis van Tinco, waar o.a. geschilderde portretten hangen van de ouders van Tinco. Buiten de lezingen om is dit pand niet toegankelijk voor publiek. Reserveren aanbevolen!

De lezingen worden georganiseerd door Historisch Beetsterzwaag samen met Cultbee in het kader van Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad 2018. Link naar documentaire van Omrop Fryslan: https://www.npostart.nl/fryslan-dok/16-06-2018/POW_03690251

Locatie: Lycklamahuis, Hoofdstraat 80, 9244 CP Beetsterzwaag
Datum: donderdagavond 30 augustus 2018
Tijdstip: 20:00 uur; ontvangst vanaf 19:30 uur
Entree: 5 euro
Kaartverkoop: voorverkoop aan de kassa van de Tinco Tentoonstelling en online met toeslag via www.historischbeetsterzwaag.nl en op de avond zelf ook bij de kassa aan de zaal. Het volledige lezingenprogramma is te vinden op: https://www.historischbeetsterzwaag.nl/lezingen/

Veilingnieuws: het portret van Maerten Harpertszoon Tromp (1598-1653)

Afb. 1. Portret van Maerten Harpertszoon Tromp (1598-1653). Om zijn hals een blauw lint met gouden draagpenning, gedecoreerd met het wapen van admiraal Maerten Tromp zoals te zien op een gravure in het Rijksmuseum. Het bijbehorende devies: Nobilitas sola est atque unica virtus/ De waare Deught alleen maekt een oprechten Adel. Foto met hartelijke dank aan het Venduehuis.

Op 29 en 30 augustus vindt de Nazomerveiling plaats bij het Venduehuis in Den Haag met o.a. dit portret van Maerten Harpertszoon Tromp (1598-1653).

Maerten Harpertszoon Tromp werd in 1598 geboren in Den Briel als zoon van een scheepsofficier. Als jongen van negen jaar werd hij scheepsjongen op de Olifantstromp, het fregat van zijn vader, en dit zou het begin worden van een zeer succesvolle maritieme carrière, waardoor hij zou eindigen in het rijtje van grote zeehelden als Piet Hein en Michiel de Ruyter.

Al in zijn tijd was hij beroemd en geliefd bij het volk en de beroemde dichter Cats schreef over hem:

Tromp gaet U heden voort: hij trompt met alle krachten
En roept U na de Zee en stort in uw gedachten
Een lust om wel te doen, een ijver voor het Landt,
Daervan sijn innig hert en al sijn wesen brandt
Gij, let op sijn bedrijf en let op sijn bevelen;
Hij sal u, naer de kunst, met ijser leeren spelen,
En kaetsen met het stael; ja leyden aen den dans,
Daerbij geen vrouw en dient, maer niet als flukse mans

Ook internationaal kwam hij tot groot aanzien en de Franse Koning Lodewijk XIII verhief hem in 1640 in de adel. In 1653 sneuvelde hij in de Slag bij Ter Heijde, waarbij zijn laatste woorden zouden zijn geweest: “Ik heb gedaan, houdt goeden moed.” Hij kreeg een praalgraf in de Oude Kerk in Delft. Op het portret staat Maerten Tromp afgebeeld met een gouden penning met daarop de tekst Nobilitas sola est atque unica virtus, wat betekent: De waare Deught alleen maekt een oprechten Adel.

Zijn zoon Cornelis Tromp (1629-1691) werd eveneens een bekende zeeheld en werd in 1676 door de Deense Koning in de Deense adel verheven als graaf van Syllisborg. Zijn buitenplaats in ’s-Gravenland noemde hij naar deze titel Syllisburgh, maar latere eigenaren gaven het de naam Trompenburgh en zo heet het huis nu nog.

Link naar de catalogus online van de Nazomerveiling op 29 en 30 augustus https://wavemaker.venduehuis.com/auction?auction=149

Of bezoek de kijkdagen op 24 t/m 27 augustus in het Venduehuis der Notarissen in Den Haag. Kijk voor meer informatie op www.venduehuis.com.

Afb. 2. Maerten Harpertszoon Tromp in marmer vereeuwigd op zijn grafmonument door Rombout Verhulst in de Oude Kerk te Delft.

Zondag 26 augustus: Generaal G.J.A.A. Baron van Heemstra Prijs op Duindigt

Afb. Gijsbert Jan Anne Adolph baron van Heemstra (1869-1960) (links) overhandigt een beker aan een winnaar. Rechts staat Daan Modderman. Foto part. coll.

Op zondag 26 augustus vindt op Duindigt om 15.45 uur koers 6 plaats van de Stichting Nederlandse Draf- en Rensport, waarbij de Generaal G.J.A.A. Baron van Heemstra Prijs uitgereikt zal worden.

Aan het prijzengeld is bijgedragen door de erven van generaal-majoor tit. Gijsbert Jan Anne Adolph baron van Heemstra (1869-1960), die in de jaren 1922-1937 voorzitter was van de Koninklijke Nederlandsche Harddraverij- en Renvereeniging.

Uit naam van G.J.A.A. baron van Heemstra, generaal-majoor tit. der cavalerie en adjudant i.b.d. van H.M. de Koningin, is sinds lange tijd een prijs uitgeloofd voor een ren op Duindigt. Sinds 2008 is er door gebrek aan belangstelling geen ren meer gehouden om deze prijs. Ir. A. baron van Dedem uit Baarn, kleinzoon van de generaal, en zijn dochter drs. F. C. Daniels-barones van Dedem uit Kesteren, vonden het tijd om de prijs nieuw leven in te blazen. Naast de wisselprijs, hebben zij prijzengeld beschikbaar gesteld. Degene die de ren drie maal achter elkaar wint, mag de prijs houden. Kleinzoon en achterkleindochter werken aan duurzaam herstel van de Generaal G.J.A.A. baron van Heemstra prijs, uit groot respect voor alles hetgeen hun grootvader en overgrootvader heeft betekend voor de paardensport.

Link naar de website van de Stichting Nederlandse Draf- en Rensport www.ndr.nl

Wandeling 1 september: Ontdek de historie van de familie Six op Jagtlust

Afb. Huis Jagtlust. Foto met dank aan https://www.natuurmonumenten.nl/bezoekerscentrum-gooi-en-vechtstreek/agenda/ontdek-de-historie-van-de-familie-six-op-jagtlust#01-09-2018T10:30

Ga mee met deze twee uur durende wandeling voor volwassenen over buitenplaats Jagtlust in ‘s-Graveland. Ontdek de geschiedenis van de bewoners van de buitenplaatsen en in het bijzonder de familie Six.

Het wandelpad over de buitenplaats is vernoemd naar de familie Six, eeuwenlang eigenaar van Jagtlust, die als jonkheren Six tot de Nederlandse adel behoren. Het pad volgt de voetsporen van de bewoners van weleer én leidt u langs hoogtepunten uit de cultuurgeschiedenis van deze bijzondere ’s-Gravelandse buitenplaats. Heeft u het boek “De levens van Jan Six” van schrijver Geert Mak gelezen? Tijdens deze wandeling krijgt u een bijzonder kijkje in de levendige geschiedenis van de familie Six en ontdekt u de mooiste plekjes van deze buitenplaats.

Deze wandeling wordt herhaald op 26 oktober en op 1 december.

Aanmelden kan via https://www.facebook.com/events/313205585910726/ of via https://www.natuurmonumenten.nl/bezoekerscentrum-gooi-en-vechtstreek/agenda/ontdek-de-historie-van-de-familie-six-op-jagtlust#01-09-2018T10:30

Zomertip: Adel & Accessoires t/m 16 september op Slot Zuylen

Afb. 1. Adel & Accessoires: een boeiende tentoonstelling met bijzondere verhalen op Slot Zuylen.

In de kamers van Slot Zuylen is deze zomer een selectie te zien van kleine en vaak kwetsbare voorwerpen, die meestal veilig in het depot bewaard worden: de accessoires, die verfijnde aanvullingen vormden op de kleding.

Die kleine voorwerpen vertellen boeiende verhalen over het dagelijks leven op het kasteel en de adellijke levensstijl van de voormalige bewoners. Gidsen delen bijzondere details, leuke weetjes en culturele achtergronden, of gaan in op het gebruik van die accessoires door voormalige bewoners en personeel.

Afb. 2. Accessoires vertellen het verhaal van de vroegere bewoners. Foto met hartelijke dank aan Slot Zuylen.

Slot Zuylen gaat in de rondleiding van top tot teen, en door de generaties, eeuwen en sekse heen. Van kanten mutsjes voor de adellijke baby’s of leren peuterschoentjes tot een wandelstok. Van een hoge hoed (met de initialen van de baron!) tot een met zijde gevoerde parasol uit rond 1900. Maar ook de militaire onderscheidingen op een volledig opgetuigd officiersuniform zijn kenmerkende accessoires voor de adel. Een officiersfunctie was vaak een voorbestemde invulling in het leven van de jonkers in Slot Zuylen.

Het slot werd tot 1951 bewoond door de baronnen Van Tuyll van Serooskerken, maar om de continuïteit van het kasteel en de inboedel te garanderen, werd het geheel vervolgens in 1952 in een stichting ondergebracht. Slot Zuylen is sindsdien opengesteld voor bezoekers.

Benieuwd naar slot Zuylen en deze bijzondere tentoonstelling? Kijk dan voor meer informatie en bezoekmogelijkheden op de website www.slotzuylen.nl.

Afb. 3. Veel belangstelling voor de adellijke accessoires op Slot Zuylen. Foto met hartelijke dank aan Slot Zuylen.

 

Lezing 23 augustus: Verhalen uit het Lycklamahuis

Afb. Het Lycklamahuis in Beetsterzwaag. Foto met dank aan https://www.historischbeetsterzwaag.nl/lezingen/

Op donderdagavond 23 augustus begint om 20:00 uur de lezing “Verhalen uit het Lycklamahuis Beetsterzwaag”. Sprekers zijn: Jelle Ernst Dickhoff en Jikke Huisman uit Beetsterzwaag. Zij vertellen historische en grappige anekdotes over de geschiedenis van het gebouw, de bewoners en de hondjes die er woonden, het personeel, de tuinen, over wat Tinco en Juliana in hun brieven schrijven en over hun bezoeken aan Beetsterzwaag. U krijgt letterlijk een kijkje in de keuken van het Lycklamahuis.

Dit is de achtste lezing van de lezingenserie door prominente sprekers op de donderdagavond bij de Tinco Lycklama Tentoonstelling “een Friese jonker in de Oriënt”, die tot 23 september in Beetsterzwaag (Friesland) te zien is. Hier wordt het bijzondere verhaal verteld van een bijna vergeten adellijke Fries, die opgroeide in Beetsterzwaag en als jonge man ruim drie jaar door de Oriënt reisde. De lezingen worden bijna elke week gehouden. Onderwerpen zijn o.a: het Oriëntalisme; Tinco in de stad van de Perzen; Tinco in Syrië; en de Friese adel. Verrijk uw kennis door één of meer lezingen bij te wonen. Kijk voor het complete programma van de lezingen op www.historischbeetsterzwaag.nl/lezingen . De locatie is het statige Lycklamahuis, het geboortehuis van Tinco, waar o.a. geschilderde portretten hangen van de ouders van Tinco. Buiten de lezingen om is dit pand niet toegankelijk voor publiek. Reserveren aanbevolen!

De lezingen worden georganiseerd door Historisch Beetsterzwaag samen met Cultbee in het kader van Leeuwarden-Fryslân Culturele Hoofdstad 2018. Link naar documentaire van Omrop Fryslan: https://www.npostart.nl/fryslan-dok/16-06-2018/POW_03690251

Locatie: Lycklamahuis, Hoofdstraat 80, 9244 CP Beetsterzwaag
Datum: donderdagavond 23 augustus 2018
Tijdstip: 20:00 uur; ontvangst vanaf 19:30 uur
Entree: 5 euro
Kaartverkoop: voorverkoop aan de kassa van de Tinco Tentoonstelling en online met toeslag via www.historischbeetsterzwaag.nl en op de avond zelf ook bij de kassa aan de zaal. Het volledige lezingenprogramma is te vinden op: www.historischbeetsterzwaag.nl/lezingen