Lezing woensdag 13 juni: ‘Het Hof van Heeckeren: dynastieke representatie van een adellijk geslacht’

Afb. 1. Frans Jan van Heeckeren (1694-1767) en echtgenote Transisalana Charlotta Juliana Agnes Adelheid des H.R. Rijksgravin van Rechteren (1704-1757). Bewoners van het Hof van Heeckeren in de 18e eeuw. Portret door Pierre Frédéric de la Croix. Foto met dank aan de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Gisteren werd in het Hof van Heeckeren, waarin de Musea Zutphen zijn gevestigd, de tentoonstelling ‘Adel in beeld’ geopend in aanwezigheid van vele nakomelingen van adellijke families, die een grote rol gespeeld hebben in de geschiedenis van het graafschap Zutphen. In het komende juni magazine van AiN, dat binnenkort digitaal aan de donateurs toegestuurd wordt, volgt hiervan een uitgebreid verslag in woord en beeld.

Op deze tentoonstelling wordt het verhaal verteld van de adellijke families Van Heeckeren, Van Westerholt, Van der Capellen en Schimmelpeninck van der Oye en tijdens deze tentoonstelling wordt er een serie lezingen gegeven, waarbij dieper op de geschiedenis van de adel in Zutphen wordt ingegaan. Op woensdag 13 juni geeft John Töpfer, directeur van de Stichting Adel in Nederland, een lezing over het Hof van Heeckeren waar de Van Heeckerens generaties achtereen resideerden.

Het geslacht Van Heeckeren was eeuwenlang het meest invloedrijke geslacht in het graafschap Zutphen. In deze lezing gaat de spreker in op de afkomst en opkomst van deze familie, die door een gunstige huwelijkspolitiek haar bezit wist uit te breiden. Door de aankoop van havezaten kregen de Van Heeckerens grote invloed in de Ridderschap van Zutphen. Daarnaast waren tussen 1626 en 1795, met twee korte onderbrekingen, steeds Van Heeckerens landdrost van het graafschap Zutphen. Hun status en positie toonden zij in hun kastelen, havezaten en grafmonument, en in het Hof van Heeckeren, waar zij resideerden en vorstelijke gasten ontvingen. Niet alleen de opeenvolgende bewoners, maar ook het interieur zullen in de lezing ter sprake komen.

Lezing: ‘Het Hof van Heeckeren: dynastieke representatie van een adellijk geslacht’
Datum: woensdag 13 juni
Tijd: 19.30-20.30 uur
Locatie: Hof van Heeckeren, ’s Gravenhof 4, Zutphen
Entree: 10 euro
Opgave via: info@museazutphen.nl

Voor meer informatie: http://www.museazutphen.nl/stedelijk-museum-zutphen/?nieuws=lezing-john-topfer.

Afb. 2. De cour van het Hof van Heeckeren aan de Kuipersraat in Zutphen met linksboven, nog net zichtbaar, de spits van de Walburgiskerk. Er zijn in Nederland maar weinig stadspaleizen met een vergelijkbare grote cour.

Over twee weken: De Tuin der Lusten op 22, 23 en 24 juni op Oolde

Afb. 1. Huis Oolde in Laren (Gld.): binnenkort sfeervol decor voor De Tuin der Lusten. Foto met hartelijke dank aan Albert Speelman op www.buitenplaatseninnederland.nl.

Over twee weken is het weer zover: het jaarlijkse festival De Tuin der Lusten, dat dit keer plaatsvindt op 22, 23 en 24 juni op landgoed Oolde in Laren (Gld.). Deze eeuwenoude buitenplaats is particulier bewoond en het fraaie huis, de mooie tuinen en het omringende landschapspark vormen de sfeervolle achtergrond voor een bijzonder culinair en cultureel programma.

Er zijn zes culinaire en culturele gangen, waarbij u niet alleen kennismaakt met taalkunst, een stilstaande voorstelling, dansperformance en persoonlijk verteltheater, maar ook met verschillende gerechten – en dat in een wonderschoon decor van een eeuwenoud landgoed. De kaartverkoop komt nu in een stroomversnelling, dus wees er snel bij!

Afb. 2. De zussen Satya en Ananta maakten VENI VIDI VENUS voor elkaar. Het levert een intieme performance op. Zo intiem als de relatie tussen muzikant en danser, en tussen zus en zus. Foto met hartelijke dank aan De Tuin der Lusten.

Oolde kent een lange geschiedenis, waarin het eeuwenlang door het bekende Gelderse adellijke geslacht Van Keppel bewoond werd. De laatste Van Keppel die het in bezit had, Adolf Jacob Reinhard Willem baron van Keppel, overleed in 1820 en liet het na aan zijn verloofde, freule Maurice Carolina Wilhelmina Sophie van Heeckeren (1777-1838). Daarna vererfde het op de graven Van Rechteren Limpurg en vervolgens op de graven Worbert van Wassenaer Starrenburg, tot het in 1900 verkocht werd.

Een nieuwe bloeiperiode kwam er onder Cornelia Charlotte Bieruma Oosting (1899-1996), telg uit een patriciaatsfamilie, die het in 1958 kocht en die in tweede echt gehuwd was met Willem Hendrik baron Taets van Amerongen van Renswoude. Haar dochter, jonkvrouwe Charlotte Cornelia van Sminia (1923-2014) huwde jonkheer John Hugo Loudon en erfde het huis en landgoed. Oolde wordt nu door haar erfgenamen bewoond.

De magie van de historische buitenplaats Oolde in combinatie met een bijzonder culinair en cultureel programma, maakt De Tuin der Lusten tot een onvergetelijke totaalervaring.

Meer weten en kaarten online reserveren? Kijk dan voor het hele programma op https://detuinderlusten.eu/.

Tentoonstelling op kasteel Amerongen: Help, de Keizer komt!

Afb. 1. Keizer Wilhelm II en het kasteel waar hij vanaf 11 november 1918 als politiek vluchteling 18 maanden te gast was: Amerongen.

T/m 2 december is op kasteel Amerongen een tentoonstelling te zien die het verhaal vertelt van de Duitse Keizer, die hier 18 maanden verbleef. Op 11 november 1918 werd de wapenstilstand getekend, die een einde maakte aan de Eerste Wereldoorlog en diezelfde dag vond Keizer Wilhelm II hier als politiek vluchteling een gastvrij onderdak bij Godard graaf van Aldenburg Bentinck. De Keizer zou hier uiteindelijk 18 maanden blijven, terwijl het eigenlijk de bedoeling was dat hij er drie dagen zou logeren.

Afb. 2. Georg Friedrich Prins van Pruisen (midden), Hoofd van de Keizerlijke Familie, met zijn echtgenote Prinses Sophie en Herman Sietsma, directeur van kasteel Amerongen, op de brug van kasteel Amerongen. Foto met hartelijke dank aan Marc van Gerwen.

Op de tentoonstelling wordt het verblijf van de Keizer door de ogen van de kasteelbewoners bekeken en op deze manier maak je als bezoeker de Keizer van dichtbij mee. De vleugel-adjudant van de Keizer, Sigurd von Ilsemann (1884-1952), huwde de dochter des huizes, Elizabeth gravin van Aldenburg Bentinck (1892-1971) en dankzij haar en zijn dagboekaantekeningen is er nu veel bekend over de dagelijkse gang van zaken op Amerongen tijdens het keizerlijke verblijf.

Afb. 3. Cecilia-Louise von Ilsemann, nazaat van de kasteelbewoners, las voor uit het dagboek van haar overgrootmoeder. Foto met hartelijke dank aan Marc van Gerwen.

Afgelopen vrijdag vond de officiële opening plaats, waarvoor een nazaat van Wilhelm II was uitgenodigd: Georg Friedrich Prins van Pruisen, achterachterkleinzoon van de Keizer en Chef de Famille, was samen met zijn echtgenote Prinses Sophie uit Duitsland overgekomen. Beiden arriveerden in een Delage uit 1939 en werden welkom geheten door Herman Sietsma, directeur van kasteel Amerongen.

Afb. 5. De kinderen Von Ilsemann, kleinkinderen van Godard graaf van Aldenburg Bentinck, bij het hemelbed waarin de Keizer sliep. Foto part. coll.

Op de grote bovengalerij zaten de vele genodigden en was er eerst muziek. Vervolgens las Cecilia-Louise von Ilsemann, achterkleinkleindochter van de vleugel-adjudant van de Keizer en nazaat van de kasteelbewoners, voor uit het dagboek van haar overgrootmoeder Elizabeth gravin van Aldenburg Bentinck.

Daarna werd de openingshandeling verricht en konden de genodigden de vele bijzondere stukken bekijken in de authentiek ingerichte vertrekken, die aan het keizerlijk verblijf herinnerden, zoals het keizerlijke servies in de eetkamer en het hemelbed, waarin Wilhelm II sliep.

Ook benieuwd naar deze tentoonstelling en meer weten hierover en over bezoekmogelijkheden aan kasteel Amerongen? Kijk dan op https://kasteelamerongen.nl/plan-je-bezoek/rondleidingen/help-de-keizer-komt.

Geschiedenis kasteel Amerongen
In 1557 werd het adellijke geslacht Van Reede, Graven van Athlone, eigenaar van Amerongen en zij herbouwde het na de verwoesting in 1673 door de Franse troepen in de grootse stijl waarin we het nu nog kunnen bewonderen. Hun erfopvolgers, de graven Van Aldenburg Bentinck, bezaten het tot in 1977, maar wanneer je er nu rondloopt, is het nog steeds zoals het was: een bewoond, eeuwenoud familiehuis met een adellijk allure van Europees niveau. Een huis dat zelfs een rol in de Europese geschiedenis speelde toen de Duitse Keizer in 1918 hier een gastvrij toevluchtsoord vond.

Afb. 6. Het borstbeeld van Wilhelm II op de bovengalerij, dat Godard graaf Van Aldenburg Bentinck als dank voor de genoten gastvrijheid van de Keizer cadeau kreeg.

Toen op 5 juni 1568: de graven Van Egmond en Horne onthoofd

Afb. 1. De onthoofding van de graven Van Egmond en Horne op de Grote Markt in Brussel. Afb. Coll. Rijksmuseum Amsterdam.

Vandaag is het 450 jaar geleden dat in Brussel op de Grote Markt Lamoraal Graaf van Egmond en Filips van Montmorency-Nivelle, Graaf van Horne onthoofd werden.

Afb. 2. Lamoraal 4e Graaf van Egmond en Prins van Gavere.

Van Egmond
De Van Egonds – ook wel Van Egmont – behoorden tot de oude inheemse adellijke geslachten en bekend is het rijmpje ‘Brederode de edelste – Wassenaar de oudste – Egmond de rijkste – Arkel de stoutste’. Van deze vier families leven alleen de Van Wassenaers nog voort. De familie kende verschillende takken. Zo werd een tak Hertog van Gelre, maar deze stierf in 1538 uit met Karel van Egmond, Hertog van Gelre, waarmee tevens een einde kwam aan de zelfstandigheid van het Hertogdom Gelre en Gelderland werd ingelijfd bij de Habsburgse Nederlanden.

Lamoraal 4e Graaf van Egmond (1522-1568) stamde uit de grafelijke tak en was de ‘Chef de famille’. In 1553 kreeg hij tevens de titel Prins van Gavere, maar als Graaf van Egmond is hij veel bekender geworden. Hij was een tijdgenoot van Willem van Oranje en werd samen met de Graaf Van Horne door Alva vanwege hun aandeel in het verzet tegen de Spaanse overheersing op de Grote Markt van Brussel onthoofd. Deze tak stierf in 1707 in de mannelijke lijn uit met Procopius Frans 10e Graaf van Egmond (1664-1707), die de achterachterkleinzoon van Lamoraal Graaf van Egmond was. Zeven jaar later stierf deze tak ook in de vrouwelijke lijn uit, met het overlijden van Maria Clara Angelica van Egmond (1661-1714).

Het 450e herdenkingsjaar van de onthoofding is in Zottegem, waar Lamoraal in de kerk werd bijgezet, Egmond en Oud-Beijerland, waar Lamoraal heer van was, aanleiding voor een speciaal herdenkingsjaar met verschillende activiteiten.

Afb. 3. Filips van Montmorency-Nivelle, Graaf van Horne.

Zottegem:
https://irp-cdn.multiscreensite.com/67bd60bb/files/uploaded/BROCHURE_ZOTTEGEM_DEF_verkleind.pdf
Egmond:
https://irp-cdn.multiscreensite.com/67bd60bb/files/uploaded/Brochure%20Lamoraaljaar.pdf
Oud-Beijerland:
http://beleefobl.nl/

Van Horne
Filips van Montmorency-Nivelle (1424-1568) stamde uit een van oorsprong Frans geslacht. Hij erfde van zijn stiefvader het graafschap Horne, waardoor hij als Graaf van Horne in de geschiedenis bekend is geworden. Hoewel hijzelf katholiek bleef, steunde hij het gedogen van protestanten. De plaats Weert, waar hij woonde, werd daardoor een centrum van de Reformatie.

Het 450e herdenkingsjaar van de onthoofding is in Weert aanleiding voor het ‘Van Horne Jaar 2018’. Voor meer informatie over de activiteiten in het kader van dit herdenkingsjaar, zie de speciale website https://www.weert.nl/vanhornejaar.

Jonkheer Pieter van der Does & beursgang Adyen

Jonkheer Pieter Willem van der Does (1969) is mede-oprichter en president & CEO van Adyen. Adyen is een Nederlands softwarebedrijf dat gespecialiseerd is in het tegengaan van fraude in het betalingsverkeer. Wereldwijd zijn er tien kantoren, werken er 340 mensen en behaalde het in het afgelopen jaar een omzet van 150 miljoen euro. In december 2014 werd er 200 miljoen euro nieuw investeringskapitaal binnengehaald om de internationale groei van het bedrijf te kunnen versnellen. Door deze investeringen werd Adyen gewaardeerd op 1,2 miljard euro. Door nieuwe investeringen vorig jaar was Adyen volgens schattingen 2,3 miljard euro waard. Met de komende beursgang wordt de waarde geschat op 6,5 tot 7,1 miljard euro.

Op woensdag 13 juni gaat Adyen naar de beurs. De 1,61 miljoen aandelen die Pieter van der Does bezit, vertegenwoordigen een waarde die berekend wordt op 354 tot 386 miljoen euro.

De familie Van der Does gaat terug tot in de 16e eeuw en behoorde tot de kleine groep van regentenfamilies. Voorvader jonkheer mr. Adriaan van der Does (1762-1840), was raad en schepen van Rotterdam en werd in 1815 in de Nederlandse adel verheven met het predikaat jonkheer.

 

Veilingnieuws 7 juni: de aquarellen van jonkheer Van Dedem tot den Gelder

Afb. 1. Jonkheer Anthony Boldewijn Gijsbert van Dedem tot den Gelder (1774-1825) met rechts een aquarel van zijn hand. Foto portretje met dank aan de RKD en de foto van de aquarel met hartelijke dank aan het Venduehuis.

Op donderdag 7 juni 30 vindt bij het Venduehuis in Den Haag een boeken- en prentenveiling plaats. Eén van de kavels betreft een verzameling aquarellen en gouaches, die voor een deel door jonkheer Anthony Boldewijn Gijsbert van Dedem tot den Gelder (1774-1825) gemaakt zijn.

Jonkheer Van Dedem maakte aan het einde van de 18e eeuw een reis naar Constantinopel om daar zijn vader te bezoeken, die daar ambassadeur was. Op zijn reis vervaardigde hij meerdere aquarellen, die personen in lokale dracht voorstellen. Daarnaast kocht hij vermoedelijk tijdens zijn reis twaalf gesigneerde tekeningen van de Italiaanse kunstenaar Giacomo Guardi (1764-1835), die bekend is geworden door zijn fraaie stadsgezichten van Venetië.

Het betreft kavel 422 en de richtprijs bedraagt 20.000-30.000 euro.

Link naar de catalogus, die online is door te bladeren https://venduehuis.com/gallery/134/.
Link naar de website van het Venduehuis: www.venduehuis.com.

Afb. 2. Enkele jaren geleden verscheen deze boeiende biografie over de vader van Anthony Boldewijn Gijsbert van Dedem tot den Gelder. Het boek is nog steeds verkrijgbaar via www.walburgpers.nl.

Boekennieuws: ‘Zwanenbroeders’ door jonkheer René van Rijckevorsel

Afb. 1. Jonkheer René van Rijckevorsel (rechts) overhandigt het eerste exemplaar van Zwanenbroeders aan zijn vader jonkheer Frans van Rijckevorsel (tweede van links), aan wie het boek als oud-regerend proost van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap ook opgedragen is. Foto met hartelijke dank aan jonkheer André van Rijckevorsel.

Onlangs presenteerde jonkheer René van Rijckevorsel (1961) in Amsterdam bij uitgeverij Prometheus zijn derde thriller: Zwanenbroeders. René van Rijckevorsel is sinds 2005 lid van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap in Den Bosch en het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van dit genootschap. De vader van René, jonkheer Frans van Rijckevorsel, is oud-regerend proost van dit genootschap en daarom werd het boek niet alleen aan hem opgedragen, maar kreeg hij ook het eerste exemplaar aangeboden.

Afb. 2. De auteur signeert zijn thriller Zwanenbroeders – de derde thriller van zijn hand. Foto met hartelijke dank aan jonkheer André van Rijckevorsel.

René van Rijckevorsel studeerde Nederlandse taal- en letterkunde in Utrecht. Sinds 1994 is hij in dienst bij Elsevier Weekblad. Na een verblijf in het buitenland werd hij eerst chef van de binnenlandredactie bij Elsevier en later plaatsvervangend hoofdredacteur van Elsevier Weekblad en hoofdredacteur van het maandelijkse magazine Juist. Zijn eerste thriller Tunis verscheen in 2014 en won de Schaduwprijs 2015 voor het beste debuut. In 2016 kwam zijn tweede thriller uit: ZIM.

Maak kans op een gratis exemplaar!
Door dit bericht te ‘liken’ op Facebook of door een mail te sturen naar info@adelinnederland.nl maakt u kans op één van de drie gratis exemplaren van Zwanenbroeders, die AiN dankzij de medewerking van Uitgeverij Prometheus mag weggeven! Meedoen kan t/m zondag 3 juni 24.00 uur. Over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden.

Hieronder volgt de tekst op de achterkant van het boek:

Afb. 3. Zwanenbroeders, een thriller tegen de achtergrond van het verhaal van de Illustre Lieve Vrouwe Broederschap.

Twee gemaskerde mannen dringen een kunsthandel in ’s-Hertogenbosch binnen, vermoorden de eigenaar en stelen een kostbaar middeleeuws Mariabeeld. Matthijs van Beyens, zoon van het slachtoffer, is verbijsterd – zijn vader, afgeslacht bij een ordinaire roofmoord?
Ging het de moordenaars alleen om het beeld? Waarom verzwijgt de politie dan dat er een Arabische tekst op het lijk is achtergelaten? En wat hebben de Zwanenbroeders – een roemrucht Bosch’ genootschap uit 1318 waarvan de Van Beyens al vele generaties lid zijn – met de misdaad te maken?

Een bloedstollende zoektocht dwars door Europa leidt tot een adembenemende climax rond de Sint-Jan in ’s-Hertogenbosch, waar de Zwanenbroeders juist hun 700-jarig bestaan vieren.

René van Rijckevorsel etaleert meesterlijk zijn gevoel voor couleur locale, historische context, internationale politiek en bovenal voor spanning. Zwanenbroeders is een sensationeel verhaal waarin belangen van verschillende tijden, religies en mensen op een ingenieuze en gewelddadige manier met elkaar botsen.

Link naar bestelmogelijkheid: https://webwinkel.uitgeverijprometheus.nl/book/rene-van-rijckevorsel.

Veilingnieuws 30 mei: de schilderende jonkheer Willem Tjarda van Starkenborgh Stachouwer

Afb. ‘Schapen en koeien in een weide’ door jonkheer Willem Tjarda van Starkenborgh Stachouwer (1823-1885).

Jonkheer Willem werd geboren op 17 november 1823 in Wehe als derde kind en zoon van jonkheer mr. Edzard Tjarda van Starkenborgh Stachouwer en Aleida Warmoldina Lamberta Talma. Na hem zouden er nog twee zusjes en een broertje geboren worden, maar zijn moeder zou kort na de geboorte van de laatste in het kraambed overlijden. Inmiddels was zijn vader burgemeester geworden van Leens en zocht en vond hij een tweede moeder voor zijn verweesde kinderen in Cornelia Petronella Hermanna Thooft. Uit dit tweede huwelijk werden vervolgens nog acht kinderen geboren.

Welke opleiding jonkheer Willem volgde, is niet bekend, maar in het Nederland’s Adelsboek staat hij als landschapsschilder vermeld en van zijn hand zijn verschillende werken bewaard gebleven. Jonkheer Willem Tjarda van Starkenborgh Stachouwer bleef ongehuwd en overleed op 30 september 1885 in Amsterdam.

Het schilderij betreft kavel 11, meet 26 x 34 cm en wordt geschat op 1000-1500 euro.
Kijk voor de catalogus online van deze veiling op https://wavemaker.venduehuis.com/auction?auction=92. Voor meer informatie over het Venduehuis zie www.venduehuis.com.

Geboren: Wichers, Van de Poll, Van Baal en Dijxhoorn

Afb. Het familiewapen Wichers.

Jonkvrouwe Babette Caroline Anke Wichers, geboren Blaricum 3 mei 2018, dochter van jonkheer Rutger Louis Wichers en Manon Vermulst.

Afb. Het familiewapen Van de Poll.

Jonkheer Isaac Dirk Peter van de Poll, geboren Amsterdam 12 mei 2018, zoon van jonkheer Jan Reinier Dirk van de Poll en Quirine Angélique van de Poll née de Weerd.

Afb. Het familiewapen Backer.

Fedja Willem Niels van Baal, geboren Amsterdam 14 mei, zoon van Caspar van Baal en jonkvrouwe Anne Marie Marguerite Backer.

Afb. Het familiewapen Van Lynden.

Cécile Henriëtte Anne Dijxhoorn, geboren ’s-Gravenhage 15 mei 2018, dochter van Ernst Eduard Alexander Dijxhoorn en Joanna Carla Elisabeth Dijxhoorn née barones van Lynden.

De familie Dijxhoorn is een patriciaatsfamilie die in het blauwe boekje van het Nederland’s Patriciaat is opgenomen.