Afb. 1. Het sfeervol verlichte kasteel. Foto met hartelijke dank aan Eva Broekema op de facebookpagina van Museum MORE Kasteel Ruurlo.
T/m 8 januari is kasteel Ruurlo, het park en de oranjerie in kerstsfeer te bezoeken. Het 19e-eeuwse landschapspark nodigt uit voor een winterwandeling en in het schilderachtige kasteel is het Museum MORE voor modern realisme gevestigd met een grote collectie schilderijen van Carel Willink. Nadat Ruurlo eeuwenlang in het bezit was van de baronnen Van Heeckeren, is het in 1977 verkocht en werd vervolgens jarenlang gemeentehuis. Het heeft nu een nieuwe bestemming als museum gekregen.
Afb. Elisabeth van Spengler née Rookmaker. Foto met dank aan Veilinghuis Peerdeman.
Op zondag 17 december wordt bij Veilinghuis Peerdeman in Utrecht een portret geveild van Elisabeth van Spengler. Zij werd op 17 januari 1824 in Haarlem geboren als Elisabeth Rookmaker. Haar vader, Hendrik Rookmaker (1786-1860), begon als eenvoudig soldaat, maar werd onder Napoleon uiteindelijk kapitein. Hij maakte vele veldtochten mee: in Pruisen (1806), Zweden en Pommeren (1807) en Noord-Duitsland (1808-1810). Ook maakte hij deel uit van de Grande Armée (1812) en vocht in Tirol en Italië (1813 en 1814). In 1813 wist hij in Tirol met 40 soldaten ongeveer 300 Tirolers en Oostenrijkers gevangen te nemen en raakte hierbij gewond. Door het korps officieren van zijn regiment werd hij vervolgens met algemene stemmen voorgedragen voor het Legioen van Eer. Na de val van Napoleon trad hij in Nederlandse dienst en werd tenslotte majoor-commandant en ontving de Militaire Willems Orde.
Elisabeth huwde in 1850 op 25-jarige leeftijd jonkheer Arnold Willem Frederik van Spengler (1824-1896). Hij was de zoon van een officier, die de rang van generaal-majoor-inspecteur zou bereiken en zelf werd hij uiteindelijk majoor bij de militaire administratie en daarna rentmeester bij het Kroondomein. De Van Spenglers kwamen oorspronkelijk uit de Palts en voorvader Johann Spengelaer kwam in de 17e eeuw met een Palts regiment naar Nederland en trad hier in dienst van de Republiek. In 1816 werd een Van Spengler in de Nederlandse adel verheven met het predikaat jonkheer.
Uit het huwelijk van Elisabeth met jonkheer Arnold van Spengler werden vier zoons geboren, waarvan de de tweede ‘… op den aanvalligen leeftijd van 2 jaren en 10 maanden…’ in 1858 overleed. De twee jongste zoons werden officier bij de infanterie en bij de Koninklijke Marechaussee. Haar oudste zoon vertrok om onbekende redenen – meestal geen goed teken – naar Argentinië en overleed daar op een onbekend gebleven moment. ‘Vrouwe Elizabeth Rookmaker’ overleed zelf ‘zacht en kalm tot diepe droefheid’ van haar echtgenoot, kinderen en kleinkinderen ‘in den ouderdom van ruim 67 jaar’ op 13 april 1891 in Roosendaal.
Haar echtgenoot overleefde haar 5 jaar en overleed toen ‘… na langdurig kwijnende ziekte (…) in den ouderdom van bijna 70 jaar …’ In zijn necrologie werd zijn militaire carrière uitgebreid beschreven en hoe hij wegens lichaamsgebreken op pensioen gesteld was. ‘Doch de man, die uit eene familie was gesproten welke Koning en Vaderland trouw lief had en die zelf zulke gewichtige diensten had bewezen, zou nog verder een nuttig, werkzaam leven leiden.’ Vanwege zijn langdurige dienst van 30 jaar was hij gerechtigd tot het dragen van het ereteken hiervoor. In lovende woorden schreef men verder: ‘Hij was de echte type van een edelman, een fier krijgsman, een man die Koning en Vaderland en ‘t Huis van Oranje oprecht beminde, die gaarne van zijne herinneringen uit zijne eervolle loopbaan sprak en uit wiens gesprekken telkens bleek oprechte deelnemende belangstelling in den gang der zaken in ons dierbaar Vaderland.’
Het portret betreft lotnummer 5298, meet 76×60 cm en de richtprijs is 300-500 euro.
Afb. Kasteel Middachten in kerstsfeer. Screenshot van de website van kasteel Middachten: www.middachten.nl.
Kasteel Middachten is vanaf 1190 familiebezit en is sindsdien nooit verkocht, maar altijd vererfd. De huidige eigenaar, Franz Graaf zu Ortenburg, is de 25e heer van Middachten. Ook dit jaar is er een speciale kerstopenstelling. Er is een kerstmarkt en u kunt daarnaast het kasteel bezichtigen, dat helemaal in kerstsfeer is gebracht met fraai versierde bomen en rijkgedekte tafels.
Afb. Een screenshot van de startpagina van de nieuwe website.
De Souvereine Militaire Hospitaal Orde van Malta Associatie Nederland heeft sinds kort een nieuwe website, die vol informatie staat over de geschiedenis en de vele activiteiten van deze orde.
De Associatie Nederland werd bij besluit van de Vorst Grootmeester van 20 januari 1911 heropgericht. De Orde heeft ruim 120 leden in Nederland. De leden (mannen en vrouwen) kunnen van adel zijn, zijn belijdend katholiek en ouder dan 21 jaar, en hebben de Nederlandse nationaliteit. De doelstellingen van de Orde moeten in woord en daad onderschreven worden. Sinds 1919 is de Orde gevestigd aan de Nieuwgracht in Utrecht. Voorzitter van het Kapittel is jonkheer mr. P.L.M. van Meeuwen.
Afb. Het familiewapen Bentinck. Afbeelding met hartelijke dank aan het Archivariaat Bentinck-Schoonheten.
George Lewis Pickering Cabot, geboren ’s-Gravenhage 27 november 2017, zoon van James Cabot en Renée Meta Cornélie Cabot née barones Bentinck van Schoonheten.
Afb. 1. Jonkheer dr.ing. Tom en mr. Ellen Versélewel de Witt Hamer-Zwaan met links hun zoon Michiel en rechts hun zoon Friso. Echtgenote Ellen en zoon Friso fungeerden als paranimfen bij de promotie.
Afgelopen donderdag promoveerde jonkheer dr.ing. Tom Versélewel de Witt Hamer in een volle aula van het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen op zijn proefschrift over de ridderlijke orden in Nederland in de jaren 1965-2015.
Er waren veel lovende opmerkingen door zijn opponenten: ‘origineel en verrassend’, ‘heel leesbaar’, ‘doorwrocht en prachtig uitgegeven’, ‘boeiend en origineel’ en ‘een interessant boek over een bijzondere wereld, gedreven en zakelijk ook al gaat het over wonderlijke figuren’.
Prof. P. Janssens vroeg Tom de Witt Hamer waarom hij besloten had om de 23 zeer verschillende orden als één geheel te behandelen. Hierop antwoordde hij, dat hij geïntrigeerd was geraakt door het verschijnsel dat er sinds de jaren zestig nieuwe orden zijn ontstaan. Door de oudere orden werd hier tegenaan gekeken als ‘die zijn niet echt’. Hij maakte een splitsing in grotere orden uit het Heilige Land en de kleinere orden en stelde uit de eerste categorie een Top Vijf op, die alleen op Nederland betrekking had om te kijken hoe de ontwikkelingen voor Nederland zijn verlopen.
Naar aanleiding van een vraag van prof.mr. G.R. de Groot stelde Tom de Witt Hamer, dat zolang een afgetreden vorst een orde blijft claimen, hij orden kan blijven verlenen. Hij zal geen nieuwe orden in zijn land van herkomst kunnen oprichten, maar wel een nieuwe huisorde kunnen instellen.
Afb. 2. Het boek dat naar aanleiding van het onderzoek van Tom de Witt Hamer verschenen is.
Als reactie op een vraag van prof.dr. H. Ronnes zei hij onder meer, dat de grote overeenkomst tussen de verschillende orden is: “Alle orden hebben de ridderlijke deugden en het Christendom hoog in het vaandel staan. Het grote verschil met de nieuwe orden is: deze zijn oecumenisch.”
Dr. K. Bruin zei dat Tom de Witt Hamer geconcludeerd had dat de ridderlijke orden maatschappelijk relevant zijn en dat deze voor zichzelf het adellijk zelfbeeld kunnen bevestigen. Hij vroeg zich af of je verenigingen als No Surrender en Satudarah dan ook maatschappelijk relevant kon noemen. Hierop reageerde Tom de Witt Hamer dat de orden een vorm van eigenwaarde geven, maar dat de goede werken extern gericht zijn en hulp en ondersteuning bieden aan anderen dan hun eigen groep. De netwerkvorming noemde hij maatschappelijk relevant, omdat hier hele goede dingen voor de maatschappij uit voortkomen.
“Authenticiteit van de orde wordt bepaald door de status van de oprichter”, stelde dr. K.E. Knibbe, waarop Tom de Witt Hamer reageerde met dat hij in verband met zijn onderzoek van geen enkele orde zou zeggen of hij echt of authentiek was. Volgens hem worden orden in Nederland erkend op basis van criteria die er niet zijn. Ze hebben een semi-officiële status, omdat bijvoorbeeld hun insignes op een militair uniform gedragen mogen worden of omdat er soms leden van het Koninklijk Huis bij betrokken zijn.
Prof. P. Janssens vroeg zich af of de leden zich bewust zijn van hun reële drijfveren. Volgens Tom de Witt Hamer waren er nieuwe orden met zelfs nep-prinsen waar status en financieel gewin voorop stonden, maar voor de andere orden geldt dat caritas en geloof de drijfveren zijn vanuit de oude traditie. Hij noemde dit: “Lid worden in de voetstappen van de historie.”
Hierna trok de commissie zich terug en kwam na korte tijd terug om de promovendus mee te delen dat hem de doctorstitel verleend was. De lofrede werd uitgesproken door de promotor prof.dr. Y.B. Kuiper, die memoreerde hoe hij samen met de te vroeg overleden prof.dr. J. Dronkers en met Tom de Witt Hamer een goed drietal vormde: “Jaap de cijfers, ik de verhalen en jij het werk.” Hij was vol lof over het eindresultaat en zei dat Tom de ridderromantiek in zichzelf goed had bestreden.
Ook benieuwd naar het onderzoek van Tom de Witt Hamer? Zijn onderzoek is in de serie werken van het Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde als boek verschenen: Geloven verplicht. Een elite-onderzoek naar ridderlijke orden in het Koninkrijk der Nederlanden (1965-2015).
Vanaf vandaag t/m 10 december is er op landgoed Heerlijkheid Mariënwaerdt een grote Kerstfair, die voor de 16e keer georganiseerd wordt. Het ruim 900 ha. grote Mariënwaerdt is sinds 1734 familiebezit en vererfde van de graven Van Bylandt op de baronnen Van Balveren en daarna op de baronnen Van Verschuer. Er zijn ruim 140 stands, er is een ijsbaan en ook is er de mogelijkheid om Huis Mariënwaerdt te bezichtigen, dat in kerstsfeer is aangekleed.
Afb. 2. Het statige inrijhek met v.l.n.r. de wapens van de drie eigenaar-families: Van Balveren, Van Bylandt en Van Verschuer. Foto met dank aan www.marienwaerdt.nl.
Prof. em. jonkvrouwe dr. Johanna Maria van Winter (1927) is oud-hoogleraar middeleeuwse geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht en haar proefschrift ‘Ministerialiteit en ridderschap in Gelre en Zutphen’ is een standaardwerk in de adelsgeschiedenis. Ter ere van haar negentigste verjaardag verscheen er een bundel met 29 artikelen uit de afgelopen jaren, waarin niet alleen adel een onderwerp is, maar ook twee andere belangrijke onderzoeksvelden van haar: de geschiedenis van voeding en gezondheid en de geschiedenis van stad en provincie Utrecht.
Jonkheer Octave Walter Johannes van Meeuwen, geboren Amsterdam 26 november 2017, zoon van jonkheer Lodewijk Thomas van Meeuwen en Dineke van Meeuwen née van den Heuvel.
Afb. 2. Het familiewapen Hooft.
Emilia Isabelle Robin Cecilia van Ogtrop, geboren Amsterdam 26 november 2017, dochter van Robin Frank van Ogtrop en Isabelle Thyra Ebba van Ogtrop née jonkvrouwe Hooft.
De familie Van Ogtrop staat in het blauwe boekje van het Nederland’s Patriciaat.
Afb. 3. Het familiewapen Van Kinschot.
Floortje Marijke Alida Verboom, geboren ’s-Gravenhage 21 november 2017, dochter van Michiel Christiaan Verboom en Caroline Marijke Joanne Verboom née jonkvrouwe van Kinschot
