Mr. Rhijnvis Feith (1753-1824): 200ste sterfdag

Afb. 1. Bloemen namens AiN in de kleuren wit en groen op het graf van Rhijnvis Feith (1753-1824) ter gelegenheid van zijn 200ste sterfdag. Deze kleuren verwijzen naar het familiewapen Feith: in groen een steigerend zilveren paard.

“Op heden (den 8) verspreidt zich de treurmare bij onze stadgenooten: Rijnvis Feith, de groote Feith is niet meer! Neêrlands beroemde zanger aan de boorden van den IJsselstroom heeft deze wereld verlaten, en deze aarde verwisseld met een beter vaderland”, aldus een bericht in de Zwolsche Courant van 10 februari 1824.

Rhijnvis Feith werd geboren op 7 februari 1753 in Zwolle als zoon van mr. Pieter Feith (1729-1802) en Elsabé Spaer (1724-1778). Zijn vader was ontvanger der convooien en licenten in Zwolle en stamde uit een regentengeslacht, dat teruggaat tot in de 15e eeuw in Elburg. Twaalf Feithen zouden uiteindelijk in de loop der eeuwen burgemeester van dit Zuiderzeestadje worden. Nog heden herinnert in Elburg het Feithenhof, een armenhuis uit de 18e eeuw, met naam en een verwijzing naar het familiewapen boven de ingangspoort aan de belangrijke rol die de Feithen hier eens hadden. In de jaren 1901 en 1905 werden nakomelingen in de Nederlandse adel verheven met het predikaat jonkheer/jonkvrouwe.

Afb. 2. De imposante voorgevel van het woonhuis van de regentenfamilie Feith. Het huis was al in het bezit van de ouders van Rhijnvis Feith, het echtpaar Feith-Spaer, en hun beider wapens zijn in het stucwerk in de gang aangebracht. Alle huidige jonkheren en jonkvrouwen Feith stammen van dit echtpaar af.

Na een studie rechten in Leiden werd Rhijnvis Feith eerst adjunct-ontvanger en daarna ontvanger der convooien en licenten op het belastingkantoor van zijn vader in Zwolle. In 1787 werd hij burgemeester van Zwolle, maar werd vanwege zijn sympathie voor de ideeën van de Patriotten datzelfde jaar al weer uit deze functie ontheven. Al veel eerder, in 1772, was hij in het huwelijk getreden met Okje Groeneveld, die uit Oost-Friesland afkomstig was, en samen kregen zij negen kinderen. Het gezin bewoonde een groot, zes vensters breed pand in de Bloemendalstraat in Zwolle en des zomers verbleef het op Boschwijk even buiten Zwolle, om te genieten van landelijke genoegens.

Afb. 3. Rhijnvis Feith en profil in het medaillon op de obelisk boven zijn graf.

Zijn grootste bekendheid en roem verwierf Rhijnvis Feith als schrijver en dichter. Hij schreef toneelstukken en enkele cantates. Zijn briefroman Julia, over jonge geliefden, heeft in de literatuurgeschiedenis een belangrijke plek verworven als vertegenwoordiger van het sentimentalisme. Vaak werd en soms wordt in kerken op oudejaarsavond zijn ‘Uren, dagen, maanden, jaren, vliegen als een schaduw heen’ gezongen. Vandaag weerklonk het weer even bij zijn graf in Zwolle met als favoriete strofe:

Voorgeslachten kwijnden henen,
en wij bloeien op hun graf.
Ras zal ‘t nakroost ons bewenen:
‘t mensdom valt als blaad’ren af.
‘t Stof, door eeuwen saamgelezen,
houdt hetzelfde graf bewaard.
Buiten U, o eeuwig Wezen, ach,
wat was de mens op aard!

Op 8 februari 1824 overleed in Zwolle op eenenzeventigjarige leeftijd de schrijver en dichter mr. Rhijnvis Feith, die de dag ervoor nog zijn verjaardag had gevierd. Hij werd aanvankelijk begraven in de Grote of Sint-Michaëlskerk in Zwolle, maar een jaar later werd hij overeenkomstig zijn wens herbegraven op de Algemene Begraafplaats aan de Meppelerstraatweg in Zwolle.

Hier verheft zich boven zijn graf een obelisk (teken van standvastigheid en deugd) vol met symboliek: omgekeerde toortsen (het gedoofde leven), een olielampje (het eeuwige licht, een verwijzing naar de onsterfelijkheid van de ziel) en een gesluierde urn bovenop (de urn staat symbool voor rouw, met de rouwsluier wordt de buitenwereld buitengesloten). Op de achterzijde is Rhijnvis Feith in een medaillon en profil afgebeeld en onderaan staat de tekst te lezen:

AAN
Mr RHYNVIS FEITH
GEBOREN TE ZWOLLE
DEN 7 FEBRUARY 1753
EN
ALDAAR OVERLEDEN
DEN 8 FEBRUARY 1824

Op de voorzijde is in een medaillon een slang afgebeeld, die zichzelf in de staart bijt (symbool voor het oneindige leven en door de verstrengeling met de harp ook een symbool voor de eeuwige kunst) en een harp (symbool voor de schone kunsten). Onderaan wordt op een reliëf Rhijnvis Feith gelauwerd.

Op de dekplaat de door Rhijnvis Feith zelf geschreven tekst:

Dat alles wat ik was of had de dood vrij roove;
Gods waarheid wankelt niet, wie immer op haar bouw.
Ik geloof in Jesus, en ik stierf in dat gelove,
Mijn stof rust in dit graf op zijn verdienste en trouw.

Afb. 4. Mr. Rhijnvis Feith (1753-1824) op zijn portret door W.B. van der Kooi in 1820, waarop hij het onderscheidingsteken van Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw draagt – [1], Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=10793446

55e Wiener Ball: groot succes

Afb. 1. De vice-voorzitter van de Stichting Oostenrijkse Cultuur in Nederland, John Wertenbroek, benadrukte in zijn toespraak onze verbondenheid met Oekraïne. Rechts van hem de voorzitter Antoinette Nikkels van der Veen.

Het 55e Wiener Ball was afgelopen zaterdag in Grand Hotel Huis ter Duin. Helaas was de eregast Zijne Hoogheid Eduard Prins von Anhalt (hij en Koning Willem-Alexander zijn verre verwanten van elkaar) op het laatste moment door omstandigheden verhinderd, maar iedereen die wij spraken was het er over eens: met hernieuwd elan en decorum, mede dankzij de ceremoniemeester luitenant-kolonel Thijs Jansen, was deze avond vol traditie een eclatant succes, waarover nog lang nagepraat zal worden.

Voor het diner was er een klinkende ontvangst met Jachthoornblazers en was het voor velen een weerzien met oude en jonge bekenden. Na het zeer verzorgde diner verzamelden de balgasten zich in de grote zaal aan lange tafels, waarbij AiN de eer had om aan te mogen zitten aan de tafels met een grote vertegenwoordiging van Nederlandse adel uit bekende adellijke geslachten als Versélewel de Witt Hamer, De van der Schueren, Quarles van Ufford, De Constant Rebecque, Groeninx van Zoelen, Van Tets en Van Dedem. Aan deze tafels werd het bal feestelijk gestart door een toost met champagne. Onder de klanken van het Ensemble Johann Strauss, dat speciaal uit Wenen was overgekomen, kwam het cortège met onder meer Antoinette Nikkels van der Veen binnen, die voorzitter van de Stichting Oostenrijkse Cultuur in Nederland is. Zij heeft zich in de afgelopen maanden met vele anderen onvermoeibaar ingezet om van deze avond een groot succes te maken.

Hieronder de openingsdans van de 48 debutanten, vanuit een ander standpunt bekeken, als het filmpje dat wij al eerder op onze website plaatsten.

Na het binnendragen van de vlaggen, het spelen van de volksliederen van Oostenrijk, Nederland en de Europese Unie, volgden er een welkomstwoord, waarbij Omar Al-Rawi, afgezant namens de stad Wenen, het Wiener Ball in Noordwijk “…één van de mooiste…” noemde, waar Wenen vertegenwoordigd werd. John Wertenbroek, vice-voorzitter van de Stichting Oostenrijkse Cultuur in Nederland, stond stil bij de oorlog in Oekraïne en hoezeer wij met elkaar verbonden zijn, ondanks de tegenstelling van een feestelijke avond hier en de donkere oorlogssituatie daar. Er werd de hoop uitgesproken dat er bij het 56e Wiener Ball geen oorlog meer zou zijn.

Op de linker foto hieronder luitenant-kolonel en ceremoniemeester op het Wiener Ball Thijs Jansen (links) en John Töpfer, directeur stichting Adel in Nederland. In 2016 namen zij samen voor het eerst deel aan het Wiener Ball en zetten sindsdien deze traditie nog steeds voort.
Op de rechter foto hieronder Clemens van Steijn, organisator van het Tulpenbal, dat op zaterdag 25 mei plaatsvindt in de Hollandsche Manege in Amsterdam (voor meer informatie en kaartverkoop zie https://www.tulipsball.com/ Aan zijn zijde jonkvrouwe Clementine van Nispen tot Sevenaer, die zelf enkele jaren geleden op het Wiener Ball debutante was.

Hierna was de traditionele openingsdans van de 48 debutanten, waaronder ook adellijke namen als Van Hövell tot Westervlier en Wezeveld, Röell en Van Vredenburch. Na de openingswals van de debutanten was het “Alles Walzer!” en werd er door de balgasten tot in de late uren stijlvol en zwierig gedanst. Traditiegetrouw was er wederom een succesvolle tombola loting en ook de publieksquadrille en galoppe zorgden voor veel enthousiasme en hilariteit. Het was al met al wederom een onvergetelijke avond!

Hieronder op de linker foto: Antoinette Nikkels van der Veen, voorzitter Stichting Oostenrijkse Cultuur in Nederland, en echtgenoot mr. Jochem Nikkels van der Veen. Op de middelste foto: dr. Boni Rietveld en Marijke Rietveld née Nederveen. Zij leerden elkaar in het verleden op het Wiener Ball kennen en zijn nu al 50 jaar bij elkaar! Op de rechter foto: vice-admiraal (bd) Matthieu Borsboom en echtgenote Ernie Borsboom.

Hieronder de openingswals van de 48 debutanten vanuit een ander standpunt, als een eerder filmpje op onze website.

 

 

55e Wiener Ball 3 februari 2024 Grand Hotel Huis ter Duin: publieksquadrille en galoppe

Op zaterdag 3 februari 2024 vond in Grand Hotel Huis ter Duin in Noordwijk het 55e Wiener Ball plaats, waarbij 48 jongedames en jongeheren debuteerden. In het filmpje hierboven is de traditionele publieksquadrille te zien, die altijd aanleiding geeft tot veel enthousiasme en hilariteit.

Ook de galoppe kan altijd rekenen op veel enthousiaste deelnemers, zoals in het filmpje hieronder te zien is.

55e Wiener Ball in Grand Hotel Huis ter Duin: openingsdans en -wals Jungdamen- und Jungherren Debutanten

Na de traditionele openingsceremonie met vlaggen en het zingen van de volksliederen van Oostenrijk, Nederland en de Europese Unie, kwamen de debutanten binnen en was er een welkomstwoord door Stadt Wien en de voorzitter van het Wiener Ball, Antoinette de Nikkels van der Veen.

Hierna was de traditionele openingsdans van de 48 debutanten, die u hierboven kunt terugzien. Het filmpje hieronder laat de openingswals zien door de debutanten, waarna het “Alles Walzer!” klonk en er door de andere balgasten tot in de late uren stijlvol en zwierig gedanst werd.

55e Wiener Ball in Grand Hotel Huis ter Duin: binnenkomst van de debutanten

Op zaterdag 3 februari vond in Grand Hotel Huis ter Duin in Noordwijk het 55e Wiener Ball plaats, waarbij 48 jongedames en jongeheren debuteerden. In dit filmpje is de binnenkomst te zien van de debutanten. In de komende dagen volgt er een uitgebreid verslag in woord en beeld en zullen er meer filmpjes te zien zijn!

De debutanten werden om een hele speciale reden voorafgegaan door dr. Boni Rietveld en Marijke Rietveld née Nederveen. Zij leerden elkaar in het verleden op het Wiener Ball kennen en zijn nu al 50 jaar bij elkaar! Ieder jaar behoren zij tot de vaste balgasten en betere ambassadeurs voor het Wiener Ball zijn er eigenlijk niet denkbaar!

Vanavond: het 55ste Wiener Ball in Grand Hotel Huis ter Duin

Afb. 1. Vanavond zullen de jongedames debuteren in het wit en de jongeheren in rok of in uniform.

Vanavond is het 55ste Wiener Ball in Noordwijk in Grand Hotel Huis ter Duin. Voorafgaand is er een diner en daarna nemen de balgasten uit binnen- en buitenland plaats in de grote zaal om de binnenkomst en openingsdans van de debutanten te zien. Daarna is het ‘Alles Walzer!’ en wordt de dansvloer voor iedereen vrijgegeven.

De debutanten, jongedames in het wit en jongeheren in rok of uniform, hebben al wekenlang geoefend op deze openingsdans. Onder de vele aanwezigen dit keer ook Hare Excellentie mevrouw Mag. rer.soc.oec. Astrid Harz, ambassadeur van Oostenrijk in Nederland. Op zaterdag 20 januari jl. maakten de debutanten op de Oostenrijkse Ambassade in Den Haag kennis met de Oostenrijkse ambassadeur en werden hier zeer gastvrij ontvangen.

AiN is er voor u vanavond bij en zal foto’s en filmpjes maken. Houd onze website en social media dus goed in de gaten in de komende dagen!

Afb. 2. Een foto van de openingsdans op het 51e Wiener Ball. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.

Boekennieuws: Hendrik Prins van Oranje-Nassau. Stadhouder in Luxemburg

Afb. 1. Rogier Moulen Janssen (links), auteur van ‘Hendrik Prins van Oranje-Nassau. Stadhouder in Luxemburg’, overhandigde op de ambassade van Luxemburg het eerste exemplaar van de tweede en uitgebreide druk van zijn boek aan Z.E. Mike Hentges, ambassadeur van Luxemburg in Nederland.

Donderdag 18 januari 2024 werd de tweede (en uitgebreide) druk van het boek over het stadhouderschap van prins Hendrik door Rogier Moulen Janssen aan ambassadeur Hentges op de Luxemburgse ambassade in Den Haag overhandigd. De heer Mike Hentges bleek zeer ingenomen met deze publicatie, waarmee de langdurige én bijzondere band tussen Luxemburg en Nederland nog eens extra wordt onderstreept.

Van 1815 tot 1890 waren Nederland en het groothertogdom Luxemburg door een personele unie verbonden. Prins Hendrik van Oranje-Nassau (1820-1879), jongste broer van koning-groothertog Willem III, speelde hierin een belangrijke rol. Bekend als “le Prince Henri des Pays-Bas, Lieutenant-Représentant du Roi-Grand-Duc” functioneerde hij vanaf 1850 tot aan zijn vroege dood in 1879 als stadhouder in Luxemburg. Een verlegen man, die indien nodig ook gedecideerd kon optreden. De eerste jaren van zijn stadhouderschap verliepen moeizaam, maar na verloop van tijd dwong hij door zijn optreden bij regering en volk steeds meer respect af. Hij verdedigde de belangen van ‘zijn’ Luxemburg met verve. De prins moest vooral in 1867, het jaar van de “Luxemburgse kwestie”, laveren tussen de verschillende politieke belangen van zijn broer en de regeringen van Luxemburg, Nederland, Pruisen en Frankrijk. Hij wist echter op cruciale momenten het overzicht te behouden en zag zijn ideeën tijdens de Conferentie van Londen in mei 1867 gerealiseerd en redde daarmee de onafhankelijkheid van zijn “patrie adoptive”.

De publicatie kwam tot stand na uitgebreid archiefonderzoek in het Koninklijk Huisarchief en Nationaal Archief in Den Haag en de Archives nationales de Luxembourg. Ook werd een omvangrijke literatuurlijst geraadpleegd.

Te bestellen bij de auteur via moulenjanssen@kpnmail.nl  € 21,50 (excl. € 4,16 verzendkosten) en te koop bij Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Ginnekenweg 52-54 in Breda.

Afb. 2. Hendrik Prins van Oranje-Nassau (1820-1879) was een zoon van Koning Willem II en werd in 1850 stadhouder van Luxemburg, waarvan zijn broer Koning Willem III de regerende Groothertog was.

Overleden: mr. Z.F. baron van Dorth tot Medler (1950-2024)

Afb. 1. Mr. Zeno Frans baron van Dorth tot Medler (1950-2024), portret door Scott Bartner. Linksboven het familiewapen van Dorth. De boeken zijn een verwijzing naar de onderwerpen die Zeno van Dorth interesseerden, de globe is een verwijzing naar de landen waar hij als diplomaat actief was en rechtsboven is het huis ‘t Medler te zien. Foto met hartelijke dank aan Scott Bartner/ Scott E. Bartner, kunstschilder, gespecialiseerd in olieverfportretten en getekende portretten

Mr. Zeno Frans baron van Dorth tot Medler geboren 18 oktober 1950 huis ’t Medler, Vorden, mede-eigenaar landgoed ’t Medler, oud-diplomaat, Ridder van Eer en Devotie in de Souvereine Militaire Hospitaal Orde van Malta, overleden ’s-Gravenhage 25 januari 2024, zoon van mr. Reinder Engelbert baron van Dorth tot Medler en Rudolphine Bernardine Valck Lucassen.

Hij stamde uit een geslacht, waarvan de stamvader Eleger van Heeckeren in 1270 als schout van Salland vermeld werd en deze was eigenaar van de Hof te Dorth in Bathmen. In de volgende generatie werd de naam hiervan overgenomen en sindsdien heette de familie Van Dorth. De Hof te Dorth vererfde uiteindelijk in de vrouwelijke lijn, maar in 1650 werd ’t Medler in Vorden familiebezit. De familie Van Dorth tot Medler behoort tot de weinige adellijke geslachten, waarvan (een deel van) de familienaam ook nog daadwerkelijk verwijst naar bestaand familiebezit: het 300 hectare grote landgoed en huis ’t Medler in Vorden.

Zeno van Dorth voelde zich nauw met allen en alles op ’t Medler verbonden en heeft zich met hart en ziel voor ’t Medler ingezet; ’Zeno en ’t Medler waren onafscheidelijk’, zoals in één van de annonces na zijn overlijden was te lezen.

Vandaag vond in de Dorpskerk van Vorden het afscheid plaats. Het condoleren na afloop was, vanzelfsprekend, op het huis ’t Medler.

In het komende magazine van de stichting Adel in Nederland volgt een uitgebreid In Memoriam.

Afb. 2. Huis ‘t Medler in Vorden – sinds 1650 familie van de Van Dorths. Door Ansfreedom – Eigen werk, CC BY-SA 3.0 nl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=21820061

Tentoonstelling ‘Met Van Tuyll aan tafel’: verlengd t/m 3 maart!

Afb. 1. Op deze tentoonstelling is niet alleen heel veel moois te zien, maar wordt ook uitleg gegeven over de verschillende manieren van tafeldekken. Ook bijzondere verhalen worden verteld, zoals over het Van Tuyll zilver dat op het Witte Huis in Washington nog steeds door de Amerikaanse presidenten wordt gebruikt.

Op 13 oktober werd op Slot Zuylen de tentoonstelling Met Van Tuyll aan tafel; drie eeuwen dineren op Slot Zuylen geopend door culinair expert Janny van der Heijden. In de tentoonstelling werpt Slot Zuylen licht op de lange geschiedenis van spectaculaire ontvangsten op het kasteel door de adellijke familie Van Tuyll van Serooskerken. Naast tafels vol zilver, porselein, linnen en grootse boeketten, ziet de bezoeker in de tentoonstelling hoe het personeel al deze pracht en praal mogelijk maakte. Deze tentoonstelling is nu verlengd t/m 3 maart! Mis deze extra kans niet!

Afb. 2. Bijzonder porselein, zoals deze kop en schotel, is te zien op de tentoonstelling ‘Met Van Tuyll aan tafel’.

Slot Zuylen werd tussen 1668 en 1952 ononderbroken bewoond door de adellijke familie Van Tuyll van Serooskerken. In de bijna drie eeuwen dat de familie het huis bewoonde werden talloze spectaculaire ontvangsten en diners georganiseerd. Vanaf de late 17de eeuw tot het midden van de 19de eeuw gold de familie Van Tuyll van Serooskerken als een van de machtigste en rijkste adellijke families van Utrecht. Met groot vertoon manifesteerden zij zich, niet in de laatste plaats aan tafel! In de vroege 20ste eeuw leefde de familie meer ingetogen, maar bij belangrijke gelegenheden gebruikten zij net zo goed het spectaculaire tafelgoed dat door hun voorouders bijeen was gebracht. Het huispersoneel – soms aangevuld met oproepkrachten uit het dorp – kon dagen bezig zijn met de voorbereiding. Op de dag zelf werden de mannelijke personeelsleden in kostbare livreien gestoken.

In de tentoonstelling zijn meerdere tafels gedekt, worden de ruimtes die bij ontvangsten werden gebruikt heringericht en zijn er talloze vitrines met tafelgoed gevuld. Alle facetten van dineren en ontvangen tussen de 17de en 20ste eeuw komen aan bod; meer dan 200 stukken historisch tafelzilver, een gigantische verzameling tafellinnen en vele porseleinen serviezen. Er zijn belangrijke archiefstukken, zoals het receptenboekje van de kok van Slot Zuylen, foto’s van het personeel, oude menukaarten en tafelschikkingen. Veel stukken die worden getoond zijn in particulier bezit of liggen normaliter in het depot van Slot Zuylen en zijn na 14 januari vrijwel nooit meer zichtbaar.

Lees meer over Slot Zuylen en bezoekmogelijkheden op https://slotzuylen.nl/

Lees het bericht over de opening terug op onze website https://www.adelinnederland.nl/tentoonstelling-op-slot-zuylen-bij-utrecht-met-van-tuyll-aan-tafel/

Afb. 3. De eetzaal op Slot Zuylen met aan de wand de opeenvolgende generaties Van Tuyll van Serooskerken.
Afb. 4. Slot Zuylen is in alle jaartijden te bezoeken en biedt steeds weer mooie doorkijkjes. Foto met hartelijke dank aan de facebookpagina van Slot Zuylen.