Boekennieuws: Opkomst en ondergang van landgoed de Eversberg

Afb. De voorkant van het boek met een aquarel van de Eversberg in 1870.

Adam van Heerdt, telg uit een geslacht van oude Gelderse adel, bouwde in 1612 huis Eversberg bij Wierden en werd vanwege deze havezate verschreven in de Ridderschap van Twente. Sindsdien woonden zijn nakomelingen hier eeuwenlang en speelden zowel plaatselijk als regionaal – en zelfs even nationaal –  een grote rol. In 1815 werd de titel graaf bij recht van eerstgeboorte verleend aan Thimon Cornelis graaf van Heerdt, heer van Eversberg (1761-1844), die onder meer lid van de Tweede en Eerste Kamer der Staten-Generaal zou worden en opper-hofmaarschalk van Koning Willem I en II. Zijn kleinzoon Tijmon Hendrik graaf van Heerdt tot Eversberg (1823-1898), de derde die de titel graaf voerde, leidde een verkwistend leven en werd onder curatele gesteld. Helaas ging de Eversberg door hem voor de familie in 1867 verloren. Ook in zijn persoonlijk leven was het onrustig door ruim alcoholgebruik en na een reisje naar het buitenland met een nichtje, diende zijn echtgenote een verzoek tot echtscheiding in vanwege overspel.

De Eversberg kwam vervolgens in het bezit van een textielbaron uit het bekende Ten Cate geslacht, maar in 1934 kocht Emile baron van Heerdt tot Eversberg (1866-1953), die fortuin had gemaakt in Ned.-Indië, het voorouderlijk huis terug. Hij restaureerde het inmiddels  vervallen huis en verhuurde het, maar moest helaas meemaken dat het huis in 1943 door brand verwoest werd. Zijn nakomelingen verkochten het in 1973, zodat de eeuwenoude band van de Van Heerdts met Everberg definitief verbroken werd.

Op 11 september jl. vond de boekpresentatie plaats van ‘Opkomst en ondergang van landgoed de Eversberg’ in aanwezigheid van leden van de familie Van Heerdt tot Eversberg. Auteur Jan Lohuis deed jarenlang uitgebreid onderzoek in archieven en verzamelde werkelijk alles wat hij kon vinden over de Eversberg. Het resulteerde in een boek van 463 pagina’s, waarin vele akten letterlijk zijn overgenomen, zodat het boek een rijke bron van informatie is. Groot manco hierbij, helaas, is het ontbreken van een personen- en zakenregister. In het boek is ook een genealogie Van Heerdt tot Eversberg opgenomen, die helaas incompleet is, terwijl het Nederland’s Adelsboek dit probleemloos had kunnen aanvullen. In het boek staan vele afbeeldingen, die wel iets groter hadden mogen zijn, waarvan ik de meest sympathieke die van Maria Arnoldina Petronella barones van Heerdt tot Eversberg (1830-1908) vind. Zij werd ‘de stomme freule’ genoemd, vanwege haar handicap, wat haar niet hinderde om een rol te spelen in het proberen te behouden van de Eversberg voor de familie.

Het boek kost 49,90 en is online te bestellen https://www.boekenhuisrijssen.nl/nl/product/9789076272382/opkomst-en-ondergang-v-landg-eversberg.html