Het Enzerinck: het verhaal bij de twee portretjes Van Panhuys-Staring

Herenhuis feb. 2016
Afb. 1: het artikel over het Enzerinck in de februari uitgave van Herenhuis

Het Enzerinck in Vorden: in de voorlaatste uitgave van het magazine ‘Herenhuis’ stond een geweldige reportage over dit op liefdevolle wijze door het echtpaar Viersen gerestaureerde huis. Helaas ligt de nieuwste uitgave inmiddels alweer in de winkel, maar hierbij toch nog het verhaal over het echtpaar dat het huis bouwde. Enkele jaren geleden kocht AiN beide afgebeelde portretjes van jonkheer Constantijn Arnoud Ernest Adrien van Panhuys (1811-1895) en echtgenote Charlotte Everdina Winanda Staring (1810-1887). Het portretje van haar is gesigneerd J. Kayser en gedateerd 1835 en het portretje van haar echtgenoot is waarschijnlijk van dezelfde hand. Beide portretjes keerden dankzij AiN vorig jaar terug op het Enzerinck.

Panhuys, klein
Afb. 2: jonkheer Constantijn Arnoud Ernest Adrien van Panhuys (1811-1895)

Constantijn van Panhuys stamde uit een oude Limburgse familie, waarvan de stamvader voor het eerst in 1437 genoemd werd als leenman van het hertogdom Limburg. In de eeuwen die volgden waren de Panhuysen in opeenvolgende generaties schepenen en burgemeesters. In 1821 werd de vader van Constantijn in de Nederlandse adel verheven met het predikaat van jonkheer. Constantijn van Panhuys koos voor een militaire carrière en nam deel aan de Tiendaagse Veldtocht tegen de opstandige Belgen, maar werd op eigen verzoek vanwege zijn huwelijksplannen in 1834 eervol ontslagen.

Panhuys-Staring, klein
Afb. 3: Charlotte Everdina Winanda van Panhuys née Staring (1810-1887)

Dientje, zoals ze in de familie werd genoemd, werd geboren als dochter van de bekende dichter en landbouwkundige mr. Antoni Christiaan Winand Staring (1767-1840) op het kasteel de Wildenborch in Vorden. Op 7 juni 1834 traden Dientje en Constantijn in het huwelijk en toen zich een jaar later de gelegenheid voordeed om in de buurt van haar ouderlijk huis het landgoed Enzerinck aan te kopen, deden zij dat en hier lieten zij vervolgens het nog steeds bestaande huis bouwen. Ter gelegenheid hiervan schreef (schoon)vader Staring over het nieuwgebouwde huis en het aangeplante bos:

‘Een prachtpaleis ontstaat bij schelle jubelkreten.
Een jeugdig bos ontluikt en groet de morgenstond.’

Helaas werd het prille geluk overschaduwd door stil verdriet: drie keer achtereenvolgens werd er een levenloos kindje geboren en toen het vierde kindje in 1839 geboren werd, Adrien Constantijn Winand genaamd, overleed het nog geen twee maanden later. Gelukkig bleven de twee dochtertjes die hierna werden geboren wel in leven: in 1843 werd freule Louise Constance Winanda Charlotte en twee jaar later werd freule Ernestine Marie Angela op het huis Enzerinck geboren.

Jonkheer Van Panhuys was naast het beheer van zijn landgoed ook bestuurlijk actief en was in de jaren 1846-1853 onder meer burgemeester van Vorden. In 1852 werd hij zelfs gekozen in de Tweede Kamer, maar toen vier maanden later de Kamer ontbonden werd en er nieuwe verkiezingen kwamen, werd hij niet herkozen. Naar verluid voerde hij nimmer het woord tijdens zijn kamerlidmaatschap.

In 1859 verhuisde het gezin met de twee dochters naar ’s-Gravenhage en het Enzerinck werd verkocht. Hier koos Constantijn van Panhuys voor een nieuwe carrière en werd rijkscommissaris bij twee spoorwegmaatschappijen. In 1887 “… overleed mijne echtgenoote de Hoog Wel Geboren Vrouwe C.E.W. van Panhuijs geboren Staring in den ouderdom van ruim 76 jaren” en toen “… de geliefde Vader en Grootvader…” zelf acht jaar later overleed, schreef men over hem: “Het was alleen door zijn bescheidenheid, dat deze bekwame man in zijn carrière niet meer gepraesteerd heeft.”

De portretjes vererfden op hun oudste dochter, die met een neef Van Panhuys gehuwd was, en belandden uiteindelijk op een veilingsite waar AiN ze aankocht. Vorig jaar zijn ze na hondervijfenvijftig jaar teruggekeerd op de plek waar ze eens hingen en in het huis dat door de afgebeelde jonkheer Constantijn Arnoud Ernest Adrien van Panhuys en echtgenote Charlotte Everdina Winanda Staring eens gebouwd werd: het Enzerinck.

Link naar de webpagina van het magazine Herenhuis: www.herenhuis.nl