Overleden: jonkheer Ursul Philip de Geer (1946-2020)


Jonkheer Ursul Philip de Geer werd geboren op 3 januari 1946 in Zeist. Zijn vader, jonkheer Louis de Geer (1911-2009), stamde uit een geslacht van kooplieden, dat teruggaat op een stamvader die als eigenaar van goederen in 1393 in de buurt van Luik vermeld werd. Een voorvader ontvluchtte eind zestiende eeuw om geloofsredenen Luik  en kwam uiteindelijk in Dordrecht terecht. Diens zoon, Louis de Geer (1587-1652), maakte fortuin als koopman in onder meer ijzer, geschut en wapens en exploiteerde ijzermijnen, wapen- en munitiefabrieken in Zweden. Hier werd hij verheven in de Zweedse adel en nog heden leven hier nakomelingen als baronnen De Geer af Finspång/De Geer af Leufsta en graven De Geer af Leufsta voort. Louis de Geer wordt tot de rijkste Nederlanders van zijn tijd gerekend en op de lijst Rijksten van de zeventiende eeuw staat hij met een vermogen van ruim 1.500.000 miljoen gulden op de zevende plaats. In 1815 werd een voorvader van Ursul de Geer ingelijfd in de Nederlandse adel met het predikaat jonkheer.

Ursul de Geer groeide in Zeist op als tweede zoon in het gezin met één oudere broer, twee jongere broers en een jonger zusje. Hier maakte hij het in zijn jonge jaren nog mee dat hij als ‘jonker’ werd aangesproken. Zijn vader was kunstschilder en ook zijn moeder, Maria Elisabeth Anna van der Tak (1910-2001), was in de schone kunsten geïnteresseerd en was zangeres.

Al op jonge leeftijd kwam hij zelf in aanraking met het theater en een blijvende indruk maakte het eerste toneelstuk dat hij zag in Theater Figi: De Meeuw van Tsjechov. Hij vond het een toneelstuk ‘om nooit meer te vergeten’ en het zou uiteindelijk leiden tot een carrière als regisseur en acteur. Bij het grote publiek werd hij vooral bekend als televisiepresentator; eerst als talkshowpresentator van het programma Ursul de Geer, maar later vooral met het programma ’t Is hier fantasties. Hierin volgde hij, steeds correct gekleed, met zegelring en zoals altijd zorgvuldig formulerend, vakantievierende jongeren in het buitenland, die zich aan veel drank te buiten gingen. Zijn tv-carrière maakte hem jarenlang tot één van de meest bekende leden van de Nederlandse adel.

Uiteindelijk keerde hij terug naar zijn oude liefde en begon hij weer met regisseren. Een oude doos vol familiepapieren leidde in 2019 nog tot een terugkeer op de planken met de voorstelling Liever ongelukkig met parels dan zonder, waarin hij vol smaak vertelde over zijn kleurrijke familiegeschiedenis.

Begin dit jaar regisseerde hij zijn laatste toneelstuk De Aanslag, waarvan de vierde try-out door Covid-19 werd stopgezet. In juni werd hij geïnterviewd voor Cultuur in Actie!, een nationale online ketendemonstratie, waarmee aandacht werd gevraagd voor het belang van de culturele sector, die zwaar te lijden heeft onder Covid-19. Hier sprak hij vol vuur over zijn grote liefde, het toneel:

“Het brengt je in een andere wereld. Kunst staat tegenover het vooroordeel. Kunst laat je voelen wat andere mensen denken en voelen, op het toneel. Je wordt op scherp gezet. Je geest wordt verscherpt en er gebeuren dingen op het toneel die magisch zijn. Die iets bij je binnenbrengen. Die iets bij je teweegbrengen wat je misschien niet eens kan benoemen. Maar dat is zó ver weg van de dagelijkse strijd om het bestaan en het werken wat je doet. En dat is onwaarschijnlijk belangrijk. Dat het veel meer is dan de som der delen. En dát is waarom ik verslaafd ben geraakt aan toneel.”

Op 7 december kwam jonkheer Ursul Philip de Geer, na een periode van afnemende gezondheid, op 74-jarige leeftijd te overlijden. Hij laat een partner na, Gwen van der Meer, en twee dochters uit een eerdere relatie.

In het komende magazine van de stichting Adel in Nederland, dat digitaal aan de donateurs wordt toegestuurd, komt een uitgebreid In Memoriam met daarin onder meer aandacht voor de genoemde kleurrijke familiegeschiedenis.