Gebedenboek Maria Hertogin van Gelre online

Afb. Maria Hertogin van Gelre, zoals zij afgebeeld staat in haar gebedenboek. Foto met dank aan www.ru.nl/mariavangelre.
Afb. Maria Hertogin van Gelre, zoals zij afgebeeld staat in haar gebedenboek. Foto met dank aan www.ru.nl/mariavangelre.

Het unieke gebedenboek van Maria Hertogin van Gelre staat met ingang van heden online, dankzij een crowdfundingsactie en een samenwerkingsverband van de Radboud Universiteit, Museum het Valkhof en de Staatsbibliothek Berlin, waardoor dit bijzondere tijdsdocument voor iedereen te bezichtigen is. Het 6 eeuwen oude gebedenboek neemt een belangrijke plaats in de geschiedenis van de Nederlandse kunst in vanwege de inhoud en uitvoering.

Maria van Gelre werd geboren in 1380 als Marie d’Harcourt. Zij was een dochter van Jean VI d’Harcourt Graaf d’Aumale en Catherine de Bourbon. Zij groeide op in de nabijheid van de Franse Koninklijke familie en werd hofdame bij de echtgenote van Louis Hertog d’Orléans, broer van de Franse Koning Charles VI.

De familie D’Harcourt behoorde tot de hoge Franse adel en deze familie leeft nog steeds voort in Frankrijk, waar de Chef de Famille de titel van Duc (hertog) voert. 25 jaar oud huwde zij in 1404 Reinoud IV Hertog van Gelre, waardoor zij Hertogin van Gelre werd. Het huwelijk bleef kinderloos en na zijn overlijden in 1423 hertrouwde zij Ruprecht van Berg Hertog van Gulik, maar dit huwelijk bleef eveneens zonder kinderen. Ergens tussen 1428 en 1434 overleed zij en werd begraven in Nideggen.

Link naar meer informatie over de totstandkoming van dit project en het gebedenboek online: www.ru.nl/mariavangelre/.

Word donateur van AiN en maak kans op ‘De mug en de kaars’

Afb. De voorkant van 'De mug en de kaars', een boek waarin de onbekende leefwereld van adellijke vrouwen in de 16e en 17e eeuw tot leven komt.
Afb. De voorkant van ‘De mug en de kaars’, een boek waarin de onbekende leefwereld van adellijke vrouwen in de 16e en 17e eeuw tot leven komt.

De Stichting Adel in Nederland (AiN) heeft als doel het digitaal aanbieden van informatie over adel in Nederland in de ruimste zin: actualiteiten in de media, genealogisch nieuws, historische informatie, anekdotes en informatie over boeken, tentoonstellingen, lezingen, excursies, symposia en veilingen.

Speciaal voor onze donateurs geven wij zes keer per jaar een digitaal magazine uit, dat boordevol informatie staat. Daarnaast krijgen donateurs voorrang bij en korting op door AiN georganiseerde excursies. Zo staat er in augustus een excursie ingepland naar Groningen met twee lezingen, een lunch, een rondleiding en een bezoek aan een tentoonstelling. Meer informatie over deze excursie volgt binnenkort.

Wilt u ons steunen in onze werkzaamheden? Word dan nu voor € 17,50 per jaar donateur en stuur een mail naar nieuwsbrief@adelinnederland.nl.

Donateurs die zich deze week aanmelden, maken kans op het geweldige boek ‘De mug en de kaars’ van Sophie Reinders, waarin de leefwereld van adellijke vrouwen in de 16e en 17e eeuw tot leven wordt gebracht: dit boek verloten wij onder alle donateurs die zich vanaf zondag 18 juni 2017 t/m zondag 25 juni 2017 als donateur opgeven via nieuwsbrief@adelinnederland.nl.

AiN heeft de culturele ANBI-status, waardoor u als donateur bij de opgave voor de inkomstenbelasting giftenaftrek kunt krijgen. Meer informatie hierover leest u in de bevestigingsmail, die u na aanmelding ontvangt.

Interview met Sophie Reinders over adellijke vrouwenboekjes & ‘De mug en de kaars’

Afb. 1. Dr. Sophie Reinders, schrijfster van 'De mug en de kaars' voor Slot Doddendael, waar één van de vrouwen uit haar boek woonde.
Afb. 1. Dr. Sophie Reinders, schrijfster van ‘De mug en de kaars’, voor Slot Doddendael, waar één van de vrouwen uit haar boek woonde.

Afgelopen dinsdag promoveerde Sophie Reinders op het onderwerp ‘Vriendenboekjes van adellijke vrouwen 1575-1640’. Tegelijk verscheen haar onderzoek in boekvorm: ‘De mug en de kaars’. Haar onderzoek kreeg grote aandacht in de media door de overeenkomsten met facebook nu. AiN sprak Sophie Reinders op slot Doddendael. Op dit kasteel woonde Walraven van Stepraedt, één van de adellijke dames uit haar onderzoek. In het komende magazine van AiN staat een uitgebreid interview met Sophie met daarbij foto’s van slot Doddendael. Hier alvast een voorproefje.

De zaal waarin wij elkaar spreken, is tegenwoordig een geliefde locatie voor huwelijken en partijen. De oude balken, de grote schouw en de Van Stepraedt portretten brengen je terug in een andere tijd. Had zij eigenlijk zelf in die tijd willen leven? “Dat vind ik een moeilijke vraag, omdat de bewegingsvrijheid van vrouwen een stuk minder groot was dan vandaag de dag. Maar als ik dan toch iets moet noemen: doe mij dan maar een groot kasteel met veel boeken en hoekjes om in te lezen.”

Afb. 2. De voorkant van 'De mug en de kaars', een boek waarin de onbekende leefwereld van adellijke vrouwen in de 16e en 17e eeuw tot leven komt.
Afb. 2. De voorkant van ‘De mug en de kaars’, een boek waarin de onbekende leefwereld van adellijke vrouwen in de 16e en 17e eeuw tot leven komt.

Het bijzondere onderwerp kwam op haar pad door haar promotor: “Hij wist van het bestaan van deze bron en wilde graag dat iemand zich daar eens een aantal jaar in vast zou bijten. Die vastbijter werd ik. Over vrouwenalba was nog maar weinig bekend, ze zijn ontzettend lastig te ontcijferen. Er werd heel slordig en door elkaar geschreven in allerlei talen en dialecten. Ik vond bovendien tijdens mijn onderzoek nog een aantal alba waarvan we het bestaan nog niet wisten.

Eén van de dingen die haar verraste tijdens haar onderzoek was dat vrouwenalba veel interessanter zijn, dan lang werd aangenomen: “Vrouwenalba zijn gevuld met grotendeels ‘tweedehands materiaal’: citaten uit de bijbel, liedjes die we ook uit andere bronnen kennen, standaardversjes en spreuken en tekeningen die men natekende uit gedrukte werken. Deze onoriginele bijdragen komen onpersoonlijk en clichématig over. Uit mijn onderzoek is duidelijk geworden dat in de vriendenboekje ‘tweedehands materiaal’ heel specifiek en persoonlijk kon worden ingezet. Vooral wanneer we de alba in samenhang bestuderen, zien we allerlei patronen en persoonlijke boodschappen opduiken.”

Als 21e-eeuwers kunnen we zelfs nog iets leren van deze vriendenboekjes, zegt Sophie: “Ik vind het mooi hoe de inscribenten in de boekjes het decorum in acht nemen: ze zijn zich zeer bewust van het feit dat ze niet precies weten wie hun bijdrage aan een album nog onder ogen krijgt, het is immers een semi-publiek medium. Ik vind dat wij daar wel iets van kunnen leren: denk goed na over wat je op sociale media plaatst en houd het als het even kan vriendelijk en positief.”

En met wie van de dames in haar onderzoek heeft ze de sterkste band gekregen? “Rutghera van Eck. Haar boekje is een van de minst mooie, maar bevat meer dan 500 bijdragen. Omdat zij ook na haar huwelijken (ze trouwde drie keer) haar album is blijven bijhouden heeft het verschillende lagen gekregen: eerst een verzamelfase en daarna kwam daar een herinneringslaag overheen te liggen. Ze was bovendien binnen haar mogelijkheden een heel zelfstandige vrouw. Dat weten we onder andere dankzij een overgeleverd procesdossier over de ruzie die zij had met haar schoonvader over de verdeling van de erfenis van haar overleden echtgenoot waarin ze heel fel voor zichzelf opkwam. Met Rutghera zou ik graag eens een kop koffie drinken.”

Link naar bestelmogelijkheid van ‘De mug en de kaars’: www.vantilt.nl/boeken/de-mug-en-de-kaars/.

Benieuwd naar het hele interview? Word donateur van AiN en ontvang zes keer per jaar het digitale magazine boordevol informatie.
De Stichting Adel in Nederland heeft als doel het digitaal aanbieden van informatie over adel in Nederland in de ruimste zin. Voor € 17,50 per jaar kunt u donateur worden, ontvangt u zes keer per jaar het digitale magazine en steunt u ons in onze werkzaamheden. AiN heeft de cultuele ANBI-status en daardoor kunt u als donateur bij de opgave voor de inkomstenbelasting giftenaftrek krijgen. Meer weten en opgeven als donateur? Stuur dan een mail naar nieuwsbrief@adelinnederland.nl.

Filmpje ‘Nieuw in de Kamer’: Von Martels en Ellemeet

De NOS volgt een aantal nieuwe Kamerleden en dit keer komen de twee adellijke nieuwe parlementariërs aan het woord: Maurits von Martels (CDA) en Corinne Ellemeet (GroenLinks).

Corinne Ellemeet (voluit: De Jonge van Ellemeet), zegt hierin onder meer over haar afkomst: “Er is wel een tijd geweest dat ik dat een beetje lastig vond. Dan ben je van adel en ook nog opgegroeid in Wassenaar. Dat was niets waarop ik mij heel erg wilde laten voorstaan. Nog steeds niet. Het gaat erom wat je met je toekomst doet en niet wat je verleden is. En dat past, denk ik, ook heel mooi bij mijn partij. Het is niets iets waarvoor ik mij hoef te schamen, maar het is ook niet iets waar ik heel trots op ben.”

Bekijk hieronder het hele filmpje, waarin beiden aan het woord komen.


Link naar een korte biografie van Maurits von Martels op AiN: www.adelinnederland.nl/tweede-kamerverkiezingen-15-maart-maurits-von-martels-cda/

Link naar een korte biografie van Corinne Ellemeet op AiN: www.adelinnederland.nl/tweede-kamerverkiezingen-15-maart-corinne-ellemeet-groenlinks/

Lustrum Familiefonds Hurgronje 1767-2017

Afb. 1. Isaac Hurgronje (1652 – 1706) en zijn vrouw Josina Phoenix (1663 – 1711).
Afb. 1. Isaac Hurgronje (1652 – 1706) en zijn vrouw Josina Phoenix (1663 – 1711).

Het Familiefonds Hurgronje is opgericht in Vlissingen bij notariële akte van 3 februari 1767 door een aantal kleinkinderen van het echtpaar Isaac Hurgronje (1652 – 1706) en zijn vrouw Josina Phoenix (1663 – 1711). Het startkapitaal werd gevormd door een tweetal legaten van vooroverleden zoons van dit echtpaar. Het doel van het fonds was het geven van financiële ondersteuning aan nakomelingen van het echtpaar Hurgronje – Phoenix, die hulp behoeven, en steun aan weldadige doelen, in het bijzonder in de provincie Zeeland.

familiecontract
Afb. 2. Voorblad van het familiecontract.

Het Fonds is gestadig gegroeid. Het overleefde de tiërcering van Napoleon, de Russische revolutie en de beide wereldoorlogen. Nadat eerst lange tijd niet werd uitgekeerd, kwam er een groeiende stroom van uitkeringen tot stand. In de laatste tijd is de nadruk meer komen te liggen op de geldelijke ondersteuning van culturele doelen.

Het aantal leden van het Fonds bedraagt intussen rond de 600. De jaarlijkse familievergadering, waarbij meestal omstreeks 80 leden aanwezig zijn, wordt gehouden in de tweede week van januari in Vlissingen of Middelburg, omdat het oorspronkelijke echtpaar op 9 januari 1680 in Vlissingen is getrouwd. In die vergadering wordt beslist over de besteding van de gelden voor ondersteuning van familieleden en culturele doelen.

Het Familiefonds voert ook het beheer over een afzonderlijk legaat van een familielid uit Heinkenszand, die dit legaat bestemde voor “jongedochters uit Heinkenszand” die aldaar in de hervormde kerk trouwen. Op dit afzonderlijke fonds wordt ook nog geregeld beroep gedaan.

In 2017 viert het Fonds het 250–jarig bestaan met een feestelijke bijeenkomst, inclusief diner en bal, in het weekeinde van 16 tot 18 juni op een aantrekkelijke locatie in Zeeland. De nakomelingen in mannelijke lijn van twee van de oprichters, Kornelis Boddaert en Steven Matthijs Snouck Hurgronje, zijn in grote getale vertegenwoordigd, ook door familieleden die hiervoor speciaal uit Canada, de V.S. en het Verenigd Koninkrijk zijn overgekomen. Verder zijn aanwezig leden van de families van Adrichem Boogaert, van Doorn (Zeeland), van Lidth de Jeude, van Lynden, van der Mieden, Prisse, Reigersman, Bosch van Rosenthal, Schorer en Radermacher Schorer, thoe Schwartzenberg, Sweerts de Landas, Taets van Amerongen, en vele andere niet–adellijke nakomelingen van het echtpaar Hurgronje – Phoenix, in totaal ongeveer 400.

Internationale Kwekerijdagen Bingerden 2017 bij de familie Van Weede

bingerden-2017Bingerden werd in 1661 door de familie Van Pabst gekocht en kwam via Geertruijd Sara Agatha barones van Heeckeren van Kell née jonkvrouwe van Pabst in het het bezit van de Van Heeckerens.

Sophia Wilhelmina barones van Heeckeren van Kell huwde in 1927 jonkheer mr. Wouter Everard van Weede en zij moesten beleven dat Bingerden, met de bevrijders reeds in zicht, door oorlogsgeweld in 1945 in vlammen opging met de complete historische inboedel.

Na de oorlog werd Huis Bingerden in verkleinde vorm weer opgebouwd door het echtpaar Van Weede-Van Heeckeren van Kell en het is nu in het bezit van hun drie kleindochters. Sinds 1996 organiseert de familie Van Weede op Bingerden de zeer succesvolle Internationale Kwekerijdagen in het derde weekeinde van juni op Bingerden, waarbij de kwaliteit van de aangeboden planten voorop staat. Een aanrader om hier eens een kijkje te nemen en niet alleen te genieten van het plantenaanbod, maar ook van het wonderschone omringende park met de oude taxushagen.

Link naar de website van Huis Bingerden: www.bingerden.com

Filmpje over adellijke vriendenboekjes

Vandaag promoveert de historisch letterkundige Sophie Reinders aan de Radboud Universiteit in Utrecht. Met behulp van de alba amicorum van adellijke dames uit de 16e en 17e eeuw reconstrueerde zij het adellijke netwerk van deze dames en zag verrassende overeenkomsten met Facebook nu. In de Volkskrant vandaag een interview met haar en gisteren publiceerde deze dit filmpje:

Link naar het artikel in De Volkskrant: www.volkskrant.nl/wetenschap/adellijke-vriendenboekjes-de-sociale-media-van-de-gouden-eeuw~a4500523/.

Nieuwe ‘Arcadië’: vol informatie over adel, buitenplaatsen en landgoederen

Afb. De voorkant van de nieuwe Arcadië met een doorkijkje in de tuinen van De Wildenborch in Vorden van de patriciaatsfamilie Staring.
Afb. De voorkant van de nieuwe Arcadië met een doorkijkje in de tuinen van De Wildenborch in Vorden van de patriciaatsfamilie Staring.

Het magazine ‘Arcadië’ wordt uitgegeven door de Stichting Vrienden Particuliere Buitenplaatsen en in de nieuwste uitgave valt ook dit keer weer veel te lezen op het gebied van adellijk erfgoed.

Zo staan er een boeiende artikelen in over kasteel de Binckhorst in Den Haag en de beroemde Middachterallee van kasteel Middachten.

Daarnaast vertelt prof. Yme Kuiper over jonkheer dr. Henri van der Wyck (1927-2001), die een groot kenner was van buitenplaatsen en kastelen en die veel vastlegde van wat inmiddels verdwenen is.

In ‘Zoveel herinneringen’ komt mevrouw J.J. van Dijk van ’t Velde née jonkvrouwe Radermacher Schorer aan het woord, die uitgebreid vertelt over de ambachtsheerlijkheid Kloetinge op Zuid-Beveland.

Voor 30 euro per jaar wordt u donateur, steunt u de werkzaamheden van deze stichting, kunt u deelnemen aan bijzondere excursies en krijgt u ook nog eens dit zeer lezenswaardige magazine.

Link naar de website van deze stichting: www.vriendenphb.nl