Tweede Kamerverkiezingen 2021: Corinne Ellemeet en Kajsa Ollongren

Afb. 1. Corinne Ellemeet: nr. 2 op de lijst bij Groen Links. Foto met dank aan Groen Links.

Aan deze verkiezingen doen 37 partijen mee met 1579 kandidaten. Nader onderzoek laat zien dat er dit keer twee adellijke kandidaten zijn waar een stem op uitgebracht kan worden: Corinne Ellemeet (Groen Links nr. 2), die voluit jonkvrouwe Corinne de Jonge van Ellemeet heet, en jonkvrouwe Kajsa Ollongren (D66 nr. 80). Corinne Ellemeet was de afgelopen vier jaar Tweede Kamerlid, terwijl Kajsa Ollongren minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Viceminister-president was.

Lees hier meer op onze website over Corinne Ellemeet: https://www.adelinnederland.nl/acht-vragen-aan-corinne-ellemeet-van-groen-links/

Lees hier meer op onze website over Kajsa Ollongren: https://www.adelinnederland.nl/jonkvrouwe-kajsa-ollongren-eerste-adellijke-minister-sinds-1981/

Afb. 2. De beëdiging van Kajsa Ollongren als minister in de Balzaal van Paleis Noordeinde. Screenshot met dank aan de NOS.

Jonkheer Maurits von Martels (CDA), die de afgelopen vier jaar Tweede Kamerlid was, keert niet terug in de Tweede Kamer. In 2017 kwam hij met voorkeursstemmen in de Tweede Kamer, maar op de huidige kieslijst zou hij op nr. 39 komen, waarvoor hij bedankte. Lees hier meer wat hij hierover zegt: https://www.boerenbusiness.nl/agribusiness/artikel/10889831/gebrek-aan-waardering-en-teleurstelling-overheersen

AiN 5 jaar: like & win het boek ‘De Cloese. Havezate aan de Berkel’

Afb. 1. Het 19e-eeuwse uiterlijk doet niet vermoeden dat de geschiedenis van De Cloese veel ouder is. In het boek komen verschillende facetten van de rijke geschiedenis uitgebreid in woord en beeld aan bod: de geschiedenis van de omgeving, de bewoners, de bouwhistorie, de tuin-, park- en landschapshistorie en De Cloese als toeristische attractie.

Omdat de stichting Adel in Nederland vijf jaar bestaat verloten we een exemplaar van het boek De Cloese. Havezate aan de Berkel. U kunt meedoen door dit bericht op onze facebookpagina te liken of door een mail te sturen naar info@adelinnederland.nl Deze actie loop tot maandag 15 maart 2021 24.00 uur en over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden. Meedoen betekent ook dat u instemt met het vermelden van uw naam op onze website en facebookpagina als u de winnaar bent.

Nadere informatie over het boek
‘De Cloese is een van die uitgestrekte en vorstelijk aangelegde buitenplaatsen, welke den omtrek van Lochem tot een bevoorrecht oord maken.’ Een mooi staaltje Achterhoekpromotie in de landelijke couranten aan het einde van de negentiende eeuw. Het natuurschoon van het landgoed, met zijn ‘lanen van hoogopgaande dennen, spiegelende kolkjes, ruime weilanden, vette akkers en dan weer schaduwrijke dreven’ was landelijk bekend en speelde al vroeg een belangrijke rol in het bloeiende Lochemse toerisme.

Kasteel De Cloese met zijn schilderachtige trapgevels en torentjes is in de huidige vorm een negentiende-eeuwse schepping van de architect Nicolaas Molenaar. Een gevelsteen in de achtergevel verraadt echter een geschiedenis die veel verder teruggaat. Al voordat de Lochemse pastoor Sweder van Kervenheim in 1520 een huis aan de Berkel liet bouwen, moet er een versterkt huis zijn geweest, dat tijdens een conflict met Zutphen werd belegerd en verwoest.

Afb.2. Veel nieuwe informatie over de bewoners werd gevonden dankzij speurwerk in archieven. Ook onbekende portretten staan in het boek in kleur afgebeeld, zoals hier links het echtpaar Schimmelpenninck van der Oye-Van Westerholt.

De Cloese had in de eerste eeuwen een belangrijke regionale functie als havezate, daarna als buitenplaats in een landgoed. Er woonden families van Gelderse en Friese adel (Schimmelpenninck van der Oye, Van Heeckeren, het echtpaar Bieruma Oosting-barones Van Harinxma thoe Slooten) en het was lange tijd eigendom van mr. C.J. Sickesz, politicus, landbouwdeskundige en de eerste watergraaf van het Waterschap van de Berkel. Ook diende het kasteel als klooster en vervolgens als politieschool. Het vertrek van deze school bracht nieuwe perspectieven voor het behoud van deze historische havezate.

Vier auteurs, Eddy ter Braak, CeesJan Frank, Wilma Nijenhuis-ten Arve en John Töpfer, ontrafelen in dit boek de turbulente geschiedenis van De Cloese. Dat doen ze aan de hand van eeuwenoude archiefstukken, bijzondere familiegeschiedenissen en historisch onderzoek. Deze uitgave staat vol uniek beeldmateriaal, zoals herontdekte tekeningen, plattegronden, historische foto’s en portretten uit adellijk familiebezit. Het is een boek vol prachtige verhalen over een bijzonder Gelders kasteel.

Benieuwd geworden naar dit boek? Kijk voor meer informatie en bestelmogelijkheid op https://www.matrijs.com/De-Cloese.-Havezate-aan-de-Berkel.html#prettyPhoto

Afb. 3. Het boek biedt niet alleen uitgebreide informatie over de bouw-, bewoners- en tuingeschiedenis, maar is ook rijk geïllustreerd met vele tot nu toe onbekende afbeeldingen.

Schatgraven naar de geschiedenis van Biljoen

Afb. De achterzijde van kasteel Biljoen in Velp, met zijn sierlijke hoektorentjes oprijzend uit de gracht. Foto met dank aan Uitgeverij WBOOKS.

Het in december verschenen boek Biljoen. Kasteel, bewoners, landgoed bevat tal van nieuwe inzichten en wetenswaardigheden. Zo blijkt een wapensteen niet toe te behoren aan een negentiende-eeuwse adellijke familie, maar verwijst deze naar de stichter van het kasteel: Karel van Egmond, hertog van Gelre. De bijzondere vormgeving en vele afbeeldingen maken deze uitgave een must voor alle liefhebbers van kastelen, tuinen en landgoederen. Het boek is nu te bestellen via https://wbooks.com/winkel/nederland/gelderland/biljoen-kasteel-bewoners-landgoed/ voor de tijdelijke introductieprijs € 39,95 (inclusief verzendkosten).

Voor een uitgebreide recensie op AiN zie https://www.adelinnederland.nl/boekennieuws-biljoen-kasteel-bewoners-landgoed/

AiN 5 jaar Like & Win: twee ingelijste gravures van kasteel Duivenvoorde

Afb. Twee ingelijste reproducties van gravures uit 1739 van de voor- en achterzijde van kasteel Duivenvoorde.

Op 24 mei 1730 brachten Unico Wilhelm des H.R. Rijksgraaf van Wassenaer Obdam, heer van o.a. Twickel, (1692-1766) en echtgenote Dodonea Lucia van Goslinga (1702-1769) een bezoek aan kasteel Duivenvoorde. Hier woonden hun verre familieleden mr. Frederik Hendrik van Wassenaer, heer van Rijnsaterwoude, Valkenburg en Raephorst  (1701-1771) en echtgenote Anne Sophie van Wassenaer Duivenvoorde, vrouwe van Duivenvoorde, Voorschoten en Veur (1706-1730).

Anne Sophia werd door de schoonvader van voornoemde Unico Wilhelm geroemd om haar afkomst, goederen, weldadigheid, redelijke schoonheid en aangenaam karakter. Het ontbrak haar niet aan gevoel voor humor en hij vond haar zacht als een engel. Het huwelijk tussen Frederik Hendrik en Anne Sophia, die neef en nicht van elkaar waren, had tot doel om kasteel Duivenvoorde voor de familie Van Wassenaer te behouden. Het lot beschikte echter anders: de kasteelvrouwe overleed op 12 oktober datzelfde jaar in het kraambed en haar pasgeboren dochtertje Hermelina Carolina van Wassenaer ruim een maand later – kasteel Duivenvoorde zou uiteindelijk buiten de familie Van Wassenaer vererven.

Abraham de Haen maakte een tekening van dit bezoek: ‘op den 24 Mey 1730 aldaer naer ’t leven gedaen in tegenwoordigheid des Graven en der Gravinne van Wassenaer Twikloo, den Baron van Wassenaer Duivenvoorde en andere jonkeren en Freuleins’. Omdat de echtgenote van laatstgenoemde niet expliciet genoemd wordt, was zij mogelijkerwijs vanwege haar zwangerschap in hun Haagse huis achtergebleven. Deze tekening werd in 1739 door H. Spilman uitgewerkt en werd als gravure afgedrukt. Op de bovenste gravure zien we op het voorplein de Van Wassenaers links en rechts van de brug: links een heer met twee dames en rechts eveneens een heer met twee dames. Op de onderste gravure is de achterzijde van kasteel Duivenvoorde te zien.

Omdat de stichting Adel in Nederland vijf jaar bestaat verloten we deze twee reproducties van kasteel Duivenvoorde. Deze zijn ingelijst in een notenhouten lijstje met een passepartout, omkaderd met een gouden bies. U kunt meedoen door dit bericht op onze facebookpagina te liken of door een mail te sturen naar info@adelinnederland.nl. Deze actie loop tot vrijdag 12 maart 2021 24.00 uur en over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden. Meedoen betekent ook dat u instemt met het vermelden van uw naam op onze website en facebookpagina als u de winnaar bent.

Deze ingelijste reproducties van gravures van kasteel Duivenvoorde zijn gewonnen door de heer Frans Otto uit IJsselstein! Van harte gefeliciteerd!

Nieuwe website kasteel Rechteren

Afb. Een screenshot van de nieuwe website met het groepsportret van Johan Zeger van Rechteren, zijn echtgenote Agnes Sophie van Raesfelt en hun kinderen door Roelof Koets II. Het portret is een schoorsteenstuk in de grote zaal op Rechteren. Foto met hartelijke dank aan Ch. A. graaf van Rechteren Limpurg/Stichting Kasteel Rechteren.

Stichting Kasteel Rechteren heeft een nieuwe website boordevol informatie. U kunt hier meer informatie vinden over de eeuwenoude geschiedenis van het kasteel en zijn bewoners, de graven Van Rechteren Limpurg, maar ook zijn hier afbeeldingen te vinden van alle familieportretten die op het kasteel hangen met aanvullende informatie. Deze collectie laat twaalf generaties van de bewoners en 450 jaar familiegeschiedenis zien.

Daarnaast zijn er foto’s en verhalen te vinden over zeer fraaie meubels, glas, aardewerk en andere objecten, die nauw verbonden zijn met de familiegeschiedenis.

Benieuwd geworden? Kijk dan op https://www.stichtingkasteelrechteren.nl/

Boekennieuws: Jacob van Foreest van Heemse 1778-1854

Afb. Een boek waarin niet alleen de geschiedenis van jonkheer Jacob van Foreest van Heemse wordt verteld, maar ook een mooi beeld wordt geboden van de lokale geschiedenis.

Jacob van Foreest werd geboren in 1778 in Alkmaar als telg uit een invloedrijk adellijk geslacht. Zijn vader was Patriot en voorzitter van het parlement in de Bataafse Republiek. Al vroeg verloor Jacob zijn moeder. Dat zette zijn leven op zijn kop. Hij kwam uiteindelijk bij zijn tante terecht in Gramsbergen in Overijssel. Daar ontmoette hij de jonge Maria Clara gravin van Rechteren uit Collendoorn. Hij trouwde met haar in 1796. Maria Clara was het enige kleinkind van de bekende dichteres Clara Feyoena barones van Raesfelt-van Sytzama. Via Clara Feyoena erfden Maria Clara en Jacob de havezate het Huis Heemse. Jacob werd ‘Jacob van Foreest van Heemse’. Via de havezate Heemse verkreeg hij allerlei voorrechten, zoals lid van de Ridderschap van Overijssel en statenlid, gemeenteraadslid, kerkmeester, ouderling en markerichter. Hij erfde later ook nog de havezaten Collendoorn en Gramsbergen. Zo werd hij de invloedrijkste man in Hardenberg en omgeving. Maar al tijdens zijn leven werd zijn bezit verdeeld onder zijn vier dochters en ging een deel in de verkoop. Na zijn overlijden werd ook de havezate het Huis Heemse verkocht en afgebroken. Hem rest alleen nog een straatnaambord.

Over de auteur:
Johan Smit (Dr. J.H. Smit) is theoloog, pastoraal supervisor en gepromoveerd op een onderzoek naar de competenties voor de pastorale communicatie met mensen met een verstandelijke beperking. Sinds zijn pensionering houdt hij zich bezig met de geschiedenis van Hardenberg.

Het boek is in eigen beheer uitgegeven en kost 14.95 euro. Het kan besteld worden via https://heijink.mijnbestseller.nl/shop/index.php/catalog/product/view/id/552406/s/jacob-van-foreest-van-heemse-1778-1854-251798-heijink-mijnbestseller-nl/

Afb. 2. Het omheinde familiegraf Van Ittersum en Van Foreest in Heemse. De zerk rechtsachter binnen het hekwerk betreft: RUSTPLAATS/VAN/JONKHEER JACOB VAN FOREEST/VAN HEEMSE/GEBOREN TE ALKMAAR/DEN 17 MEI 1778/OVERLEDEN OP DEN HUISE HEEMSE/DEN 28 MAART 1854.

 

De ware reden waarom ‘Archie’ geen prins is geworden

Afb. 1. De Hertog en Hertogin van Sussex tijdens het interview met Oprah Winfrey. Screenshot met dank aan Harpo Productions/Joe Pugliese/CBS.

Naar aanleiding van vele vragen die aan de stichting Adel in Nederland worden gesteld over hoe het toch zit met de prinselijke en adellijke titels bij het Engelse Koningshuis volgt hier een korte uiteenzetting (kort omdat er altijd veel meer te zeggen valt, maar dat komt de helderheid van dit verhaal niet ten goede).

Er is al veel gezegd over het interview dat de Hertog en Hertogin van Sussex hebben gegeven aan Oprah Winfrey en het is aan iedereen zelf om hier een mening over te vormen. Eén uitspraak van de Hertogin van Sussex klopt echter niet: “They didn’t want him to be a prince . . . which would be different from protocol.” Feit is dat Archie onder de bestaande regeling, die in 1917 is ingevoerd, op dit moment ook geen prins zou worden.

In 1917 paste Koning George V ‘by Letters Patent under the Great Seal of the United Kingdom of Great Britain and Ireland’ de regeling m.b.t. de titel prins/prinses voor zijn familie aan: alleen de zoons en dochters van de regerende Koning zouden de titel prins/prinses krijgen, net als de kinderen van deze zoons en één achterkleinzoon, nl. de oudste kleinzoon van de troonopvolger, de Prins van Wales. Alle andere achterkleinkinderen in de mannelijke lijn zouden de hoffelijkheidstitel ‘Lord/Lady’ krijgen.

Volgens deze regeling hebben de kinderen van Koningin Elizabeth dus de titel prins/prinses (Charles, Anne, Andrew en Edward). Net als de kinderen van haar zoons (William, Harry, Beatrice en Eugenie), maar bij het huwelijk van Edward is in afwijking hierop besloten om de kinderen van Edward niet de titel prins/prinses te geven. De oudste zoon van William (George) is volgens deze regeling ook prins.

In 2012 heeft Koningin Elizabeth besloten dat in aanvulling hierop niet alleen deze oudste achterkleinzoon George, maar ook de andere kinderen van William (Charlotte en Louis) de titel prins/prinses zouden krijgen.

Volgens de bestaande regeling uit 1917 wordt Archie pas prins op het moment dat zijn grootvader Charles Koning is geworden, omdat hij op dat moment wél een kleinzoon in de mannelijke lijn is – en dat is hij op dit moment dus niet. Het is hierbij wel de vraag óf dit gaat gebeuren, omdat het erop lijkt dat men het aantal prinsen in de familie beperkt wil houden.

Welke titel heeft Archie nu wel?
Volgens de hiervoor genoemde regeling uit 1917 en een aanvullende regeling over de familienaam uit 1960 is hij nu Lord Archie Mountbatten-Windsor. Zijn vader, Prins Harry,  kreeg bij zijn huwelijk echter de erfelijke adellijke titels hertog van Sussex, graaf van Dumbarton en baron Kilkeel. Als oudste zoon en opvolger van zijn vader mag hij, tot aan het overlijden van zijn vader, de tweede (lagere) titel van zijn vader gebruiken en kan hij dus als graaf van Dumbarton/Lord Dumbarton door het leven gaan. Volgens dit gebruik mag een eventuele zoon van Archie zich in de toekomst Lord Kilkeel noemen.

De titel hertog bij leden van de Engelse koninklijk familie
In 1917 besloot Koning George V om het aantal toekomstige prinsen in zijn familie te beperken. Dit zie je ook bij andere vorstelijke families terug. Zo hadden in het Keizerrijk Rusland alleen de kinderen en kleinkinderen van de Tsaar recht op de titel grootvorst/grootvorstin en waren de andere mannelijke nakomelingen ‘slechts’ prins/prinses van Rusland. In de recente geschiedenis zijn in Nederland ook wijzigingen doorgevoerd en zo zijn de kinderen van Prins Constantijn en wijlen Prins Friso niet automatisch prins/prinses, maar graaf/gravin Van Oranje-Nassau van Amsberg.

In het Verenigd Koninkrijk is het al lang het gebruik om jongere zoons van een Koning/Koningin de erfelijke adellijke titel hertog te geven. Deze hertogstitel wordt alleen geërfd door de oudste zoon en de andere kinderen dragen de hoffelijkheidstitel Lord/Lady. De kinderen van deze laatsten hebben geen enkele titel meer en zijn gewoon meneer/mevrouw. Zolang iemand prins/prinses is, wordt hij/zij nog steeds als Koninklijke Hoogheid aangesproken. In Engeland wordt een hertog aangesproken als ‘duke’ door zijn standgenoten en als Your Grace (Uwe Genade) door alle anderen. Alle andere leden van de Engelse adel worden door hun standgenoten aangesproken als Lord/Lady X en door alle anderen als My Lord/My Lady of Your Lordship/Your Ladyship.

Hertog van York
Andrew kreeg bij zijn huwelijk de titels hertog van York, graaf van Inverness en baron Killyleagh. Zijn dochters zijn prinsessen van York, omdat zij de kleindochters zijn van de Koningin. Aangezien Andrew geen zoons heeft, keren zijn titels na zijn overlijden terug naar de Kroon en kunnen deze in de toekomst aan iemand anders verleend worden.

Graaf van Wessex
Prins Edward kreeg bij zijn huwelijk de titels graaf van Wessex en burggraaf Severn. In 2019 werd daar nog de titel graaf van Forfar aan toegevoegd. In afwijking van de traditie dat de oudste zoon de titel hertog van Edinburgh erft, is afgesproken dat Prins Edward als jongste zoon na het overlijden van zijn vader deze titel erft. De oudste zoon van Prins Edward mag de tweede, lagere titel van burggraaf Severn gebruiken en zijn dochter draagt de hoffelijkheidstitel Lady.

Naast deze hertogtitels zijn er nog meer in de familie: Prins Charles is hertog van Cornwall en Rothesay, Prins William is hertog van Cambridge en twee neven van Koningin Elizabeth zijn hertog van Kent en Gloucester. Deze hertogtitels gaan altijd vergezeld van meerdere lagere adellijke titels.

Afb. 2.De ‘Letters Patent’ van 1917 waarmee Koning George V het aantal prinsen in zijn familie beperkte. Foto met dank aan The National Archives, ref. HO125/15.

 

TV tip ma. 8 mrt.: Heerlijkheid Mariënwaerdt

Afb. 1. Links het portret van Dorothea Charlotta des H.R. Rijksgravin von Quadt van Wickeradt née van Neukirchen genaamd Nyvenheim (1749- 1785). Rechts het portret van haar schoonmoeder: Anna des H.R. Rijksgravin van Bylandt (1726-1763). Zij was de dochter van Albrecht Otto Roeleman Frederik des H.R. Rijksgraaf van Bylandt, heer van o.a. Mariënwaerdt, en Anna Constantia van Sevenaer. Haar vader kocht in 1734 Mariënwaerdt. Anna trad in 1744 in het huwelijk met Willem Otto Frederik des H.R. Rijksgraaf von Quadt von Wickeradt genaamd Heiden (1717-1785), en resideerde op het slot Wickrath in Mönchengladbach, dat door haar echtgenoot in vorstelijke stijl werd verbouwd. Beide portretten maakten deel uit van een ‘Ahnengalerie’ van de graven Von Quadt en hebben mogelijk op dit slot gehangen. Deze serie werd in 2001 bij Sotheby’s geveild. Slot Wickrath werd helaas in 1859 afgebroken. Screenshot met dank aan Omroep MAX.

Vanavond start op NPO 2 om 18.20 uur de eerste aflevering van Noord-Zuid-Oost-West met reportages, achtergrondprogramma’s en persoonlijke verhalen van de regionale omroepen, waarin Heerlijkheid Mariënwaerdt van de baronnen Van Verschuer een belangrijke rol speelt.

Afb. 2. Willem Otto Frederik des H.R. Rijksgraaf von Quadt von Wickeradt genaamd Heiden (1717-1785) met rechts waarschijnlijk de architect van slot Wickrath. De familie Von Quadt van Wickeradt bezat de heerlijkheid Wickeradt, maar raakte deze in 1801 bij de Vrede van Luneville kwijt en kreeg daarvoor Isny terug. De familie werd in 1814 benoemd in de Ridderschap van Gelderland en in 1822 werd de titel graaf erkend. In 1829 werd de familie erkend te behoren tot de Hohe Adel en nadien werd zij opgenomen  in de Beierse adel. In 1901 kreeg de Chef de Famille van de Prins-regent Luitpold van Beieren de titel Fürst von Quadt zu Wykradt und Isny bij eerstgeboorte. Op de achtergrond op het portret en rechts: slot Wickrath, dat in 1859 afgebroken werd.

AiN 5 jaar Like & Win: Huizen van stand

Afb. Op de voorzijde de Drentse havezate Havixhorst, dat eerst eeuwenlang in het bezit was van het adellijke geslacht Van den Clooster. In 1690 kwam het in het bezit van de baronnen De Vos van Steenwijk, die het tot in 1956 zouden bezitten.

In 1989 verscheen het boek ‘Huizen van stand. Geschiedenis van de Drentse havezaten en andere herenhuizen en hun bewoners’, dat onder redactie van J. Bos, F.J. Hulst en P. Brood werd uitgegeven. Het boek is nog steeds het belangrijkste standaardwerk over deze huizen in Drenthe en staat ook boordevol informatie over hun (adellijke) bewoners.

Omdat de stichting Adel in Nederland vijf jaar bestaat verloten we een antiquarisch exemplaar. U kunt meedoen door dit bericht op onze facebookpagina te liken of door een mail te sturen naar info@adelinnederland.nl. Deze actie loop tot dinsdag  9 maart 2021 24.00 uur en over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden. Meedoen betekent ook dat u instemt met het vermelden van uw naam op onze website en facebookpagina als u de winnaar bent.

De winnaar van dit geweldige boek is de heer Albert Speelman. Van harte gefeliciteerd! Het boek komt zo spoedig mogelijk naar u toe!