De ware reden waarom ‘Archie’ geen prins is geworden

Afb. 1. De Hertog en Hertogin van Sussex tijdens het interview met Oprah Winfrey. Screenshot met dank aan Harpo Productions/Joe Pugliese/CBS.

Naar aanleiding van vele vragen die aan de stichting Adel in Nederland worden gesteld over hoe het toch zit met de prinselijke en adellijke titels bij het Engelse Koningshuis volgt hier een korte uiteenzetting (kort omdat er altijd veel meer te zeggen valt, maar dat komt de helderheid van dit verhaal niet ten goede).

Er is al veel gezegd over het interview dat de Hertog en Hertogin van Sussex hebben gegeven aan Oprah Winfrey en het is aan iedereen zelf om hier een mening over te vormen. Eén uitspraak van de Hertogin van Sussex klopt echter niet: “They didn’t want him to be a prince . . . which would be different from protocol.” Feit is dat Archie onder de bestaande regeling, die in 1917 is ingevoerd, op dit moment ook geen prins zou worden.

In 1917 paste Koning George V ‘by Letters Patent under the Great Seal of the United Kingdom of Great Britain and Ireland’ de regeling m.b.t. de titel prins/prinses voor zijn familie aan: alleen de zoons en dochters van de regerende Koning zouden de titel prins/prinses krijgen, net als de kinderen van deze zoons en één achterkleinzoon, nl. de oudste kleinzoon van de troonopvolger, de Prins van Wales. Alle andere achterkleinkinderen in de mannelijke lijn zouden de hoffelijkheidstitel ‘Lord/Lady’ krijgen.

Volgens deze regeling hebben de kinderen van Koningin Elizabeth dus de titel prins/prinses (Charles, Anne, Andrew en Edward). Net als de kinderen van haar zoons (William, Harry, Beatrice en Eugenie), maar bij het huwelijk van Edward is in afwijking hierop besloten om de kinderen van Edward niet de titel prins/prinses te geven. De oudste zoon van William (George) is volgens deze regeling ook prins.

In 2012 heeft Koningin Elizabeth besloten dat in aanvulling hierop niet alleen deze oudste achterkleinzoon George, maar ook de andere kinderen van William (Charlotte en Louis) de titel prins/prinses zouden krijgen.

Volgens de bestaande regeling uit 1917 wordt Archie pas prins op het moment dat zijn grootvader Charles Koning is geworden, omdat hij op dat moment wél een kleinzoon in de mannelijke lijn is – en dat is hij op dit moment dus niet. Het is hierbij wel de vraag óf dit gaat gebeuren, omdat het erop lijkt dat men het aantal prinsen in de familie beperkt wil houden.

Welke titel heeft Archie nu wel?
Volgens de hiervoor genoemde regeling uit 1917 en een aanvullende regeling over de familienaam uit 1960 is hij nu Lord Archie Mountbatten-Windsor. Zijn vader, Prins Harry,  kreeg bij zijn huwelijk echter de erfelijke adellijke titels hertog van Sussex, graaf van Dumbarton en baron Kilkeel. Als oudste zoon en opvolger van zijn vader mag hij, tot aan het overlijden van zijn vader, de tweede (lagere) titel van zijn vader gebruiken en kan hij dus als graaf van Dumbarton/Lord Dumbarton door het leven gaan. Volgens dit gebruik mag een eventuele zoon van Archie zich in de toekomst Lord Kilkeel noemen.

De titel hertog bij leden van de Engelse koninklijk familie
In 1917 besloot Koning George V om het aantal toekomstige prinsen in zijn familie te beperken. Dit zie je ook bij andere vorstelijke families terug. Zo hadden in het Keizerrijk Rusland alleen de kinderen en kleinkinderen van de Tsaar recht op de titel grootvorst/grootvorstin en waren de andere mannelijke nakomelingen ‘slechts’ prins/prinses van Rusland. In de recente geschiedenis zijn in Nederland ook wijzigingen doorgevoerd en zo zijn de kinderen van Prins Constantijn en wijlen Prins Friso niet automatisch prins/prinses, maar graaf/gravin Van Oranje-Nassau van Amsberg.

In het Verenigd Koninkrijk is het al lang het gebruik om jongere zoons van een Koning/Koningin de erfelijke adellijke titel hertog te geven. Deze hertogstitel wordt alleen geërfd door de oudste zoon en de andere kinderen dragen de hoffelijkheidstitel Lord/Lady. De kinderen van deze laatsten hebben geen enkele titel meer en zijn gewoon meneer/mevrouw. Zolang iemand prins/prinses is, wordt hij/zij nog steeds als Koninklijke Hoogheid aangesproken. In Engeland wordt een hertog aangesproken als ‘duke’ door zijn standgenoten en als Your Grace (Uwe Genade) door alle anderen. Alle andere leden van de Engelse adel worden door hun standgenoten aangesproken als Lord/Lady X en door alle anderen als My Lord/My Lady of Your Lordship/Your Ladyship.

Hertog van York
Andrew kreeg bij zijn huwelijk de titels hertog van York, graaf van Inverness en baron Killyleagh. Zijn dochters zijn prinsessen van York, omdat zij de kleindochters zijn van de Koningin. Aangezien Andrew geen zoons heeft, keren zijn titels na zijn overlijden terug naar de Kroon en kunnen deze in de toekomst aan iemand anders verleend worden.

Graaf van Wessex
Prins Edward kreeg bij zijn huwelijk de titels graaf van Wessex en burggraaf Severn. In 2019 werd daar nog de titel graaf van Forfar aan toegevoegd. In afwijking van de traditie dat de oudste zoon de titel hertog van Edinburgh erft, is afgesproken dat Prins Edward als jongste zoon na het overlijden van zijn vader deze titel erft. De oudste zoon van Prins Edward mag de tweede, lagere titel van burggraaf Severn gebruiken en zijn dochter draagt de hoffelijkheidstitel Lady.

Naast deze hertogtitels zijn er nog meer in de familie: Prins Charles is hertog van Cornwall en Rothesay, Prins William is hertog van Cambridge en twee neven van Koningin Elizabeth zijn hertog van Kent en Gloucester. Deze hertogtitels gaan altijd vergezeld van meerdere lagere adellijke titels.

Afb. 2.De ‘Letters Patent’ van 1917 waarmee Koning George V het aantal prinsen in zijn familie beperkte. Foto met dank aan The National Archives, ref. HO125/15.

 

TV tip ma. 8 mrt.: Heerlijkheid Mariënwaerdt

Afb. 1. Links het portret van Dorothea Charlotta des H.R. Rijksgravin von Quadt van Wickeradt née van Neukirchen genaamd Nyvenheim (1749- 1785). Rechts het portret van haar schoonmoeder: Anna des H.R. Rijksgravin van Bylandt (1726-1763). Zij was de dochter van Albrecht Otto Roeleman Frederik des H.R. Rijksgraaf van Bylandt, heer van o.a. Mariënwaerdt, en Anna Constantia van Sevenaer. Haar vader kocht in 1734 Mariënwaerdt. Anna trad in 1744 in het huwelijk met Willem Otto Frederik des H.R. Rijksgraaf von Quadt von Wickeradt genaamd Heiden (1717-1785), en resideerde op het slot Wickrath in Mönchengladbach, dat door haar echtgenoot in vorstelijke stijl werd verbouwd. Beide portretten maakten deel uit van een ‘Ahnengalerie’ van de graven Von Quadt en hebben mogelijk op dit slot gehangen. Deze serie werd in 2001 bij Sotheby’s geveild. Slot Wickrath werd helaas in 1859 afgebroken. Screenshot met dank aan Omroep MAX.

Vanavond start op NPO 2 om 18.20 uur de eerste aflevering van Noord-Zuid-Oost-West met reportages, achtergrondprogramma’s en persoonlijke verhalen van de regionale omroepen, waarin Heerlijkheid Mariënwaerdt van de baronnen Van Verschuer een belangrijke rol speelt.

Afb. 2. Willem Otto Frederik des H.R. Rijksgraaf von Quadt von Wickeradt genaamd Heiden (1717-1785) met rechts waarschijnlijk de architect van slot Wickrath. De familie Von Quadt van Wickeradt bezat de heerlijkheid Wickeradt, maar raakte deze in 1801 bij de Vrede van Luneville kwijt en kreeg daarvoor Isny terug. De familie werd in 1814 benoemd in de Ridderschap van Gelderland en in 1822 werd de titel graaf erkend. In 1829 werd de familie erkend te behoren tot de Hohe Adel en nadien werd zij opgenomen  in de Beierse adel. In 1901 kreeg de Chef de Famille van de Prins-regent Luitpold van Beieren de titel Fürst von Quadt zu Wykradt und Isny bij eerstgeboorte. Op de achtergrond op het portret en rechts: slot Wickrath, dat in 1859 afgebroken werd.

AiN 5 jaar Like & Win: Huizen van stand

Afb. Op de voorzijde de Drentse havezate Havixhorst, dat eerst eeuwenlang in het bezit was van het adellijke geslacht Van den Clooster. In 1690 kwam het in het bezit van de baronnen De Vos van Steenwijk, die het tot in 1956 zouden bezitten.

In 1989 verscheen het boek ‘Huizen van stand. Geschiedenis van de Drentse havezaten en andere herenhuizen en hun bewoners’, dat onder redactie van J. Bos, F.J. Hulst en P. Brood werd uitgegeven. Het boek is nog steeds het belangrijkste standaardwerk over deze huizen in Drenthe en staat ook boordevol informatie over hun (adellijke) bewoners.

Omdat de stichting Adel in Nederland vijf jaar bestaat verloten we een antiquarisch exemplaar. U kunt meedoen door dit bericht op onze facebookpagina te liken of door een mail te sturen naar info@adelinnederland.nl. Deze actie loop tot dinsdag  9 maart 2021 24.00 uur en over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden. Meedoen betekent ook dat u instemt met het vermelden van uw naam op onze website en facebookpagina als u de winnaar bent.

De winnaar van dit geweldige boek is de heer Albert Speelman. Van harte gefeliciteerd! Het boek komt zo spoedig mogelijk naar u toe!

Eerste lustrum stichting Adel in Nederland 2016-2021

Op 29 februari 2016 werd bij notaris mr. A.C.W. graaf van Limburg Stirum te Hilversum de stichting Adel in Nederland opgericht met als doel in de ruimste zin digitaal te informeren over adel in Nederland. Deze stichting is de formele voortzetting van de op 23 september 2012 als groep op facebook gestarte webpagina Adel in Nederland.

AiN bedankt alle donateurs en Vrienden van de stichting Adel in Nederland heel hartelijk voor hun steun in de afgelopen vijf jaren, waardoor wij onze werkzaamheden konden uitvoeren. Ook danken wij iedereen die ons volgt op onze website, op Facebook, Twitter en Instagram voor hun likes en sympathieke reacties! Zonder deze steun zou het niet mogelijk zijn geweest om te bereiken waar wij nu na vijf jaar staan:

* een website met ruim 32.000 bezoeken per maand
* een facebookpagina met 6282 volgers en ruim 30.000 bezoeken per week
* een Instagramaccount met 1036 volgers
* een Twitteraccount met 883 volgers

Duizenden berichten en verhalen hebben wij in de afgelopen jaren via onze website en social media gratis met u gedeeld en het word-document hiervan bevat inmiddels bijna 634.000 woorden en is een boekwerk van 1.614 pagina’s.

Like & Win Acties
Deze week vieren wij samen met u ons eerste lustrum met Like & Win Acties. Er zullen boeken, gravures en gedrukte exemplaren van ons magazine te winnen zijn.

Wilt u ons steunen als donateur?
Door voor 17,50 euro per jaar donateur te worden, steunt u ons in onze werkzaamheden, ontvangt u vier keer per jaar het digitale magazine boordevol adellijke verhalen en adellijk nieuws en krijgt u voorrang bij en korting op door AiN georganiseerde excursies.

Doel AiN
Het primaire doel van AiN is het digitaal aanbieden van informatie over adel in Nederland en om dit mogelijk te kunnen blijven maken, is uw hulp nodig, want als stichting willen wij onze website uitbouwen tot een gebruiksvriendelijke database met steeds weer nieuwe informatie over adel in de ruimste zin: actualiteiten in de media, genealogisch nieuws, historische informatie, anekdotes en informatie over boeken, tentoonstellingen, lezingen, excursies, symposia en veilingen die gerelateerd zijn aan adel in Nederland.

Daarnaast zijn wij ook trots op boeken, een gravure en vier portretten die wij hebben weten aan te kopen en waarvoor wij een goede bestemming hebben weten te vinden:

* kasteel Rosendael ontving enkele boeken uit de voormalige kasteelbibliotheek
* kasteel Keukenhof kreeg een portret van jonkheer Carel Repelaer (1893-1976)
* de Hoge Raad van Adel kreeg een 18e-eeuwse gravure aangeboden van het Van Wassenaer-Obdam grafmonument in de Grote of Sint-Jacobskerk in Den Haag
* Museum Elburg kreeg drie portretten van de uitgestorven adellijke familie Van Boecop, die mede dankzij genereuze bijdragen van het Fonds A.H. Martens van Sevenhoven, het Monumenten Adviesbureau (Nijmegen) en verschillende particulieren deskundig gerestaureerd konden worden door de heer Rómulo Döderlein de Win.

Hoe word ik donateur?
U kunt donateur worden door een mail te sturen aan info@adelinnederland.nl. U ontvangt dan een bevestigingsmail met nadere informatie.

Wij hopen van harte dat wij op uw steun kunnen rekenen!

Met vriendelijke groet, mede namens het bestuur,

John Töpfer,
Directeur Stichting Adel in Nederland

P.S. volgt u ons al op
www.facebook.com/adelinnederland
www.twitter.com/adelinnederland
www.instagram.com/adelinnederland
www.youtube.com/channel/UCps5dRf1KPfWP4Pw0-Yqurg

Hieronder ziet u het filmpje van de onthulling en aanbieding van het portret van jonkheer Carel Repelaer in 2015 aan stichting Kasteel Keukenhof, dat op ons eigen YouTube kanaal staat.

TV tip vr. 26 februari: 1000ste afl. BinnensteBuiten met kasteel Biljoen

Afb. 1. In de 19e eeuw ontwierp de architect Eberson een nieuwe toegangsbrug met daarop leeuwen en beren die schilden met familiewapens dragen. Foto met dank aan Uitgeverij WBOOKS.

Vanavond is bij NPO2 om 18.45 uur de 1000ste aflevering te zien van het succesvolle programma BinnensteBuiten, waarin al heel veel mooie beelden te zien zijn geweest van landgoederen en kastelen.

In deze 1000ste aflevering staat kasteel Biljoen bij Velp centraal en verschillende facetten van het kasteel en het omringende landgoed worden hierin belicht. Zo krijg je een kijkje in de kasteelkeuken en worden er historische recepten gemaakt, word je meegenomen in het omringende park en krijg je ook meer van het kasteelinterieur te zien, waaronder de befaamde grote zaal met het wonderschone stucwerk.

In 2009 verwierf Geldersch Landschap & Kasteelen kasteel Biljoen en voor die tijd was het in het bezit van de volgende adellijke geslachten: Van Lennep (1535-1661), Van Spaen en Van Hardenbroek (1661-1872). In 1872 werd het gekocht door de Duitse industriëlenfamilie Lüps.

Recent verscheen een geweldig boek over kasteel Biljoen, waaraan vijftien auteurs meewerkten en waarover u hier meer kunt lezen: https://www.adelinnederland.nl/boekennieuws-biljoen-kasteel-bewoners-landgoed/

Afb. 2. De grote zaal op kasteel Biljoen met het stucwerk naar de prenten van Piranesi.

De grote kroonluchter in de balzaal met meer dan honderd kaarsen brandde voor het laatst ter gelegenheid van het huwelijksfeest in 1959 van mr. Johan Hendrik Willem Lüps (1930-2006) en jonkvrouwe Albertine Marie Isabelle Jeanne de Blocq van Scheltinga (1928-2006).

In De Telegraaf kon men toen lezen over de aanwezigheid van ‘de bloem van de Nederlandse adel’ op het bal:

SPROOKJESACHTIG
Op het mooie kasteel Biljoen van de familie Lüps dat gelegen is in de luisterrijke omgeving van Velp is zaterdagavond een feest gehouden als voorteken van het huwelijk tussen mr. JOHAN H.W. LÜPS (28) en jonkvrouwe ALBERTINE M.I.J. de BLOCQ VAN SCHELTINGA (31).

De bloem van de Nederlandse adel en van de advocatuur was in dit sprookjesachtige kasteel, dat vier torens heeft en midden in een vijver ligt, bij elkaar gekomen om aanwezig te zijn bij de afkondiging door de ouders van dit voorgenomen huwelijk.

In de stijlvol verlichte historische Italiaanse zaal (zo genoemd vertelde de bruidegom mij, omdat zij door vier Italiaanse beeldhouwers gemaakt is, die daar ruim een jaar mee bezig zijn geweest) waar het bal gehouden werd, was het erg gezellig.

GROTE VERRASSING
DE BRUID (dochter van jhr. M. DE BLOCQ VAN SCHELTINGA, de vroegere bezitter van het Oranjewoud in Friesland) is schilderes. Zij heeft haar opleiding gedeeltelijk in Parijs gekregen en is aan de Haagse Academie voor beeldende kunsten afgestudeerd. Behalve de ouders van de ouders van de bruidegom, de heer en mevrouw G.E. LÜPS en de vader van de bruid waren aanwezig een zuster van haar, jonkvrouwe I.J. DE BLOCQ VAN SCHELTINGA, de getuigen bij het huwelijk dat op 18 april voltrokken zal worden op kasteel Biljoen: mr. O. TER HAAR en jonkheer J.W. BEELAERTS VAN BLOKLAND, een broer van de bruidegom de heer G.A. LÜPS, C.G. baron en barones VAN BOETZELAER [zwager en zusje van de bruid – schr.], mr. H.J. van LEEUWEN met zijn vrouw, jhr. mr. J.W. WITSEN ELIAS, mr. G.A. baron VAN RANDWIJCK en als eregasten mag ik wel noemen de twee dochters van de Franse consul-generaal in Amsterdam. De heer en mevrouw Lüps zullen na hun huwelijk in Amsterdam gaan wonen. Waar de huwelijksreis heen ging kon de heer Lüps mij nog niet vertellen. “Dat is nog een grote verrassing”, vertelde hij mij. “Evenals dit feest, waar ik van tevoren niets van wist, omdat het helemaal door mijn ouders is georganiseerd.”

Afb. 3. Op zaterdag 18 april 1959 werd het burgerlijk huwelijk voltrokken in het gemeentehuis te De Steeg, waarbij als getuigen optraden jonkvrouwe J.W. Beelaerts van Blokland, mej. Ch. Góth, jonkheer H. van Baerdt van Sminia en de heer O. ter Haar. De kerkelijke voltrekking vond plaats in de Hervormde Kerk in Velp door dominee jonkheer C. van Eysinga. Freule Ina de Blocq van Scheltinga en mej. Frowein, die beiden een elegante zeegroene japon droegen, ontfermden zich over de langse sleep en sluier. Freule Ina Johanna de Blocq van Scheltinga zou zelf twee jaar later in het huwelijk treden met jonkheer mr. Quirijn Pieter Antonie de Marees van Swinderen. Na terugkomst uit de kerk wachtte de Velpse Harmonie het bruidspaar aan het begin van de oprijlaan op en begeleidde bruid en bruidegom naar het kasteel. Hier vond in de hal een receptie plaats. Voor de huwelijksgasten was er een dejeuner in het Arnhemse Rijnhotel. Foto Arnhemsche Courant 18 april 1959.

 

Natuurrijk Nederland: Iman Stratenus en Folef van Nispen

Afb. De startpagina van Natuurrijk Nederland/https://natuurrijknederland.org

Op 18 februari jl. stonden jonkheer Iman Stratenus en jonkheer Folef van Nispen tot Sevenaer in het FD met hun ideeën over een miljoen nieuwe woningen én heel veel meer natuur en op 29 januari jl. kwamen zij hierover aan het woord bij Vroege Vogels. Iman Stratenus is partner bij de Future Firm en Folef van Nispen is uitgever bij Home Academy Publishers.

Op hun website schrijven zij als inleiding op (een samenvatting van) hun ideeën:
Nederland opnieuw inrichten en voor de helft tot natuurrijk leefgebied maken is dé stap voorwaarts in de enorme uitdagingen voor ons klimaat, milieu en welzijn. En het kan ook nog budgetneutraal: een ruimhartige en vrijwillige compensatie van de agrarische sector kan betaald worden door op een miniem deel van de grond huizen te bouwen. Zo lossen we ook de urgente woningnood op.

Het artikel is online terug te lezen via deze link (PREMIUM!): https://fd.nl/opinie/1374096/ruimte-genoeg-voor-een-miljoen-nieuwe-woningen-en-heel-veel-natuur

Het interview is terug te luisteren via deze link: https://www.bnnvara.nl/vroegevogels/artikelen/gratis-natuurrijk-nederland-nieuw-plan

Of breng een bezoek aan hun website voor uitgebreide informatie over hun ideeën: https://natuurrijknederland.org

De Volkskrant: Grondadel in Nederland

Afb. 1. Kasteel Rechteren is het enige kasteel in Nederland dat nog steeds in het bezit is van de familie met dezelfde naam: de graven Van Rechteren Limpurg.

Vandaag staat er in De Volkskrant een groot artikel over adel en grootgrondbezit. In de Volkskrant Top 300 Grootgrondbezitters staan nog steeds ongeveer dertig adellijke families, die samen ongeveer 27.000 hectare bezitten van de 800.000 hectare in deze lijst.

Eigen onderzoek van AiN laat zien dat in 1962 nog 33.173 hectare grond in particulier Nederlands adellijk bezit was, maar volgens De Volkskrant is nu het merendeel van het adellijk bezit ondergebracht in een BV of NV. De Volkskrant heeft overigens ook niet-Nederlandse adel in deze lijst opgenomen.

Als grootste adellijke particulier grootgrondbezitter figureert Antoinette barones van Lynden op deze lijst met 1.860 hectare. Zij erfde de landgoederen De Poll (met een historisch landhuis), Nijenbeek (met een kasteelruïne) en grond in Putten in 1991 van jonkheer mr. Frederik Johan Constantijn Schimmelpenninck (1918-1991). Oorspronkelijk was dit bezit veel groter, maar een deel werd door haar verkocht.

Top 3 families
Een top 3 van Nederlandse adellijke families met de meeste grond is (BV’s en NV’s die overwegend niet-adellijke aandeelhouders hebben, zijn niet meegerekend):

Nr. 1: de familie Van Lynden (2.745 hectare)
Nr. 2: de familie Van Rechteren Limpurg (2.677 hectare)
Nr. 3: de familie Van Harinxma thoe Slooten (791 hectare)

Link naar het (PREMIUM!) artikel: https://www.volkskrant.nl/kijkverder/v/2021/grondadel-voelt-de-dreiging-hoeveel-generaties-komen-er-nog-na-ons~v423709/

Enkele correcties op het artikel
De Volkskrant publiceerde ook een lijst met Nederlandse adel die aan grondbezit verbonden is, maar op deze lijst valt het nodige af te dingen, maar ook op aan te vullen. Waarom staat bv. de familie Bentinck van Schoonheten van landgoed Schoonheten niet op deze lijst? Of de familie Van Karnebeek van landgoed De Eese? En zo zijn er nog wel meer adellijke families te noemen waarvan leden samen tot een aantal hectares zouden komen, die opname op deze lijst zouden rechtvaardigen.

De nummer 1 op deze lijst is de Stichting Twickel met 5.779 hectare, maar deze stichting is niet meer verbonden met Nederlandse adel; niet alleen is de stichting geheel onafhankelijk van de familie die het in een stichting heeft ondergebracht, maar de huidige bewoner van het kasteel, Roderik Graf zu Castell-Rüdenhausen, is ook van Duitse adel en is ‘slechts’ bewoner. Dat er ‘gebrek aan directe opvolgers’ was, is ook onjuist.

Nr. 41 betreft Landgoed Den Treek-Henschoten N.V. met 2.170 hectare grond. Ruim 600 nakomelingen van Willem Hendrik de Beaufort (1775-1839) hebben hier aandelen in, maar deze behoren lang niet allemaal tot de Nederlandse adel.

Nr. 55 is ‘Grafin’ (moet natuurlijk ‘Gräfin’ zijn) zu Solms-Sonnenwalde met 1.540 hectare, die onder meer kasteel Weldam bezit. Ook zij behoort niet tot de Nederlandse maar tot de Duitse adel.

Nr. 96 op deze lijst is Stichting De Boom met 995 hectare. Deze stichting werd opgericht door Anna Aleida de Beaufort. Zij stamt uit de niet-adellijke tak van de familie De Beaufort en daarmee hoort deze stichting niet op deze Volkskrant lijst.

(leestekst gaat onder deze foto verder)

Afb. 2. Kasteel Sandenburg: sinds 1793 bezit van de baronnen en graven Van Lynden van Sandenburg. Op het huis wappert fier de familievlag.

Voor nr. 170 op deze lijst, Landgoed Den Aalshorst met 512 hectare, geldt hetzelfde als voor nr. 41: niet alle aandeelhouders behoren tot de Nederlandse adel. Het betreft overigens niet ‘tientallen familieleden’, maar vijfenveertig.

Nr. 171 betreft een Duitse graaf: Frans Graf zu Ortenburg met kasteel Middachten en 509 hectare grond.

Nr. 194 De Eik 433 hectare betreft ook geen Nederlandse adel, maar de Belgische Prinsen Etienne en Leopold d’Arenberg, ook al kan hierbij de opmerking gemaakt worden dat Prins Leopold als Chef de Famille met de titel Hertog van Arenberg door het leven gaat en gehuwd is met een echtgenote die tot de Nederlandse adel behoort: Isabel-Juliane gravin zu Stolberg-Stolberg (haar vader werd in 1980 ingelijfd in de Nederlandse adel).

Nr. 234 Anholtse Broek met 362 hectare is natuurlijk niet eigendom ‘van het Duitse vorstendom Salm-Salm’, maar van de Duitse prinselijke familie Zu Salm-Salm.

Nr. 237 betreft wederom Duitse adel: Odylia (geen Odilia) Gräfin zu Castell-Castell, douairière Heinrich III Prinz Reuss.

Nr. 291 Landgoed De Wiersse met 298 hectare is als stichting door de niet-adellijke familie Gatacre opgericht en hoort dus ook niet op deze lijst.

Nr. 302 Landgoed Wouwse Plantage B.V. met 289 hectare betreft Belgische adel.

Nr. 308, 279 hectare, een deel van landgoed Enghuizen, betreft Duitse adel: Georg Graf zu Solms-Laubach.

Afb. Kasteel Beverweerd vererfde via de families Van Nassau La Lecq, Van Heeckeren, Van Rechteren Limpurg op Odylia Gräfin zu Castell-Castell. Haar moeder, een gravin Van Rechteren Limpurg, verkocht het kasteel, maar het landgoed van 356 hectare is nog steeds familiebezit.

 

AiN krijgt bijzondere schenking: foto’s Schuurbeque Boeije-Labouchere

Afb. 1 De genereuze schenking bestaat uit fraaie portretfoto’s, maar ook uit albums met foto’s van reizen naar Engeland, Frankrijk, Duitsland en Italië en geven een mooi beeld van een verdwenen wereld en leefwijze.

De stichting Adel in Nederland is dankbaar en verheugd met de bijzondere schenking die wij mochten ontvangen: van een particulier ontvingen wij een genereuze schenking bestaande uit fotoalbums, archiefstukken en honderden losse foto’s die met name de adellijke familie Schuurbeque Boeije betreffen. De schenker heeft AiN verzocht om het verhaal bij deze foto’s uit te willen zoeken en te publiceren in haar magazine of op andere wijze.

Het is een verhaal van vier generaties en brengt je van Slot Zeist in Nederland naar een feodaal kasteel in Oostenrijk. Het is het verhaal van nieuw en oud geld. Een verhaal van romantiek, tragiek en verval, waarbij een enige zoon en erfgenaam sneuvelt in de Tweede Wereldoorlog en een andere nazaat genoodzaakt is om familiestukken te moeten verkopen.

Afb. 2. De foto’s betreffen vier generaties en beginnen bij het echtpaar mr. Charles Bernard Labouchere (1817-1897) en Henriëtta Maria Jacoba Voombergh (1830-1898), die slot Zeist in 1861 kocht. Hun dochter Agnes Henriëtte Labouchere (1873-1942) huwde jonkheer Leendert Marinus Schuurbeque Boeije (1863-1937) en zij bewoonden met hun vier kinderen een zijvleugel van Slot Zeist. Hun oudste dochter trad in het huwelijk met een Oostenrijkse Freiherr, die eigenaar was van een imposant feodaal kasteel in Oostenrijk.

Boekennieuws: De halve eeuw van mijn grootvader Jhr. C.E.J.M. Verheyen

Afb. Jonkheer Charles Emile Joseph Marie Verheyen (1892-1941), eerste stalmeester van Koningin Wilhelmina.

Jonkheer Charles Emile Joseph Marie Verheyen (1892-1941) was officier bij de cavalerie en werd, na eerst ordonnans-officier te zijn geweest, eerste stalmeester van Koningin Wilhelmina, in welke functie hij onder meer verantwoordelijk was voor de stoet met koetsen en paarden op Prinsjesdag. Als één van de ongeveer 300 ‘Indische gijzelaars’ werd hij op 19 juli 1940, samen met zijn zoon, door de bezettende macht opgepakt en kwam in concentratiekamp Buchenwald terecht, als represaille voor de geïnterneerde Duitsers in Ned.-Indië. Hier overleed hij op 29 april 1941. Tegen betaling kreeg zijn weduwe de urn met zijn as, waarbij het de vraag is of dit werkelijk de as van haar overleden echtgenoot betrof. Eerst eind 1947 voelde Koningin Wilhelmina ‘alsnog een behoefte’ de weduwe en haar kinderen haar deelneming te betuigen.

Jonkheer Dirk Verheyen schreef deze biografie over zijn grootvader en reconstrueerde door uitgebreid onderzoek niet alleen diens leven, maar plaatste hem ook in de gebeurtenissen en omstandigheden van zijn tijd. Het boek biedt hierdoor niet alleen een mooi beeld van de hoofdpersoon zelf, maar geeft ook een kijkje achter de schermen aan het Hof en een indringend beeld van de omstandigheden in concentratiekamp Buchenwald.

De achterkant van het boek geeft de volgende informatie:
Ieder mensenleven is in vele opzichten een tijdperk en wordt beïnvloed door de tijdgeest die dit leven mede vorm en identiteit geeft, als achtergrond en atmosfeer, als oriëntering en uitdaging, als mogelijkheid en beperking. Het in dit boek beschreven leven van jhr. C.E.J.M. Verheyen, van 1892 tot 1941, valt samen met duidelijk identificeerbare periodes: het fin de siècle (het einde van de negentiende eeuw), de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog, het interbellum en de Tweede Wereldoorlog.
Een mensenleven neemt bepaalde contouren aan die zich gaandeweg anders presenteren, aangezien de terugblik na verloop van tijd binnen een steeds breder historisch kader mogelijk is. Het is nu ruim 125 jaar geleden dat jhr. Verheyen werd geboren, en zijn dood in 1941 ligt al weer bijna 80 jaar achter ons. Zo poogt deze biografie vanuit een redelijk ver historisch perspectief op zijn leven en het daartoe behorende tijdperk terug te kijken door middel van vijf hoofdstukken, die specifieke periodes in zijn leven markeren: jeugd en schooltijd (1892-1912), cavalerie-opleiding en eerste beroepsjaren (1912-1923), ordonnansofficier aan het hof van koningin Wilhelmina (1923-1936), eerste stalmeester van koningin Wilhelmina (1936-40) en gijzelaar in Buchenwald (1940-1941).

De halve eeuw van mijn grootvader. Jhr. C.E.J.M. Verheyen-jonker, cavalerist, hofdienaar, stalmeester, gijzelaar (1892-1941), door Dirk Verheyen is te bestellen via https://www.kelbo.nl/nl/boeken/9789087599799/de-halve-eeuw-van-mijn-grootvader.

In het volgende magazine van de stichting Adel in Nederland komt een interview te staan met jonkheer Dirk Verheyen over deze biografie over zijn grootvader. Donateurs van de stichting Adel in Nederland ontvangen vier keer per jaar ons digitale magazine boordevol adellijk nieuws en adellijke verhalen. Voor 17,50 euro per jaar ontvangt ook u dit magazine in uw mailbox. Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.