Het was een bijzonder, magisch moment gisteren op Slot Zuylen tijdens de opening van de tentoonstelling ‘Slot Zuylen en slavernij’: het reinigingsritueel door sjamaan Olivia Biswane, waarbij de voorouders werden verwelkomd om ze te laten weten dat we verbonden zijn met het heden, verleden en de toekomst. Hierbij werd symbolisch het goede van het kwade gescheiden en het heden van het verleden. Alsof het zo moest zijn, vielen er even later wat druppels water zacht uit de hemel over de aanwezigen, die ieder met hun eigen achtergrond de vijf continenten vertegenwoordigden, met hun gedeelde en vaak pijnlijke geschiedenis. Olivia Biswane riep op om het verleden een plek te geven, zodat we kunnen loslaten, verzoenen en verder gaan. Zij bedankte de familie Van Tuyll van Serooskerken, omdat deze unieke ceremonie op Slot Zuylen mocht plaatsvinden.

Complimenten zijn voor de familie Van Tuyll zeker op hun plaats, omdat zij genereus aan deze tentoonstelling meewerkte, terwijl hier ook informatie wordt gedeeld over de herkomst van familiefortuin in het verleden uit uitbuiting en slavernij. Na de familie Van Loon is de familie Van Tuyll nu de tweede adellijke familie in Nederland, waarbij dit thema zo groot wordt uitgemeten. Willem te Slaa, directeur Slot Zuylen zei hierover in zijn openingstoespraak onder meer, dat het niet een onderwerp is dat je van de daken roept, omdat het complex is en over pijnlijke zaken gaat als uitbuiting en slavernij: “We hopen met deze tentoonstelling te laten zien wat je meestal niet ziet en het is belangrijk dat je die geschiedenis kent, omdat deze nog steeds impact heeft op de maatschappij.”

Door deze tentoonstelling hoopt Slot Zuylen een diepere laag toe te voegen aan wat er normaal verteld wordt. In de kamers en zalen van het slot wordt daarom aanvullende informatie gegeven over de koloniale achtergrond van objecten en de financiële betrokkenheid van de vroegere bewoners bij de slavernij in de 18^e eeuw. Daarnaast is er een afzonderlijke tentoonstelling in de bovenzalen. Hierbij ligt de focus op de beroemdste kasteelbewoonster: de schrijfster Belle van Zuylen, maar ook haar ouders. Deze beschikten over grote fortuinen, die voor een deel zijn terug te voeren op koloniale uitbuiting en slavernij. Zo bestond 1/5 deel van het vermogen (130.000 gulden) van de vader van Belle van Zuylen uit aandelen in de VOC, WIC, de Utrechtse compagnie en Engelse compagnieën. Deze bezaten plantages waar vele tot slaaf gemaakte Afrikanen een ellendig bestaan hadden.

‘Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid’
Hoe de schrijfster Belle van Zuylen dacht over slavernij is niet precies bekend. Wel maken haar romans duidelijk dat zij wist met welke ellende de tot slaaf gemaakten te maken hadden. “Ik heb geen talent voor ondergeschiktheid”, schreef Belle en haar leven lang bleef zij naast een onafhankelijke geest een zelfstandige vrouw. Haar vader liet zelfs vastleggen dat zij eigenaresse van zijn erfenis zou blijven – en dat in een tijd dat gehuwde vrouwen voor de wet ‘handelingsonbekwaam’ waren. Haar echtgenoot besprak ook financiële zaken met haar. Toen Belle in 1778 de erfenis van haar ouders ontving, bestond deze voor 1/3 uit aandelen in koloniale ondernemingen. Binnen vijf jaar was hiervan ongeveer zeventig procent verkocht. De precieze reden hiervoor is niet duidelijk, maar heel misschien was dit een principiële keuze van Belle?

Benieuwd naar deze tentoonstelling, die dankzij de grote inzet van velen tot stand is gekomen, én Slot Zuylen? Kijk dan op https://www.slotzuylen.nl voor meer informatie!