Tip voor onder de kerstboom: ‘De gala-berline in Nederland’

Afb. De voorkant van het boek 'De Gala-berline in Nederland'.
Afb. De voorkant van het boek ‘De Gala-berline in Nederland’.

Tegelijk met de tentoonstelling ‘De Gala-Berline in Nederland & De Gouden Koets van de jonkheren Van Loon’ in Museum Van Loon in Amsterdam verscheen deze publicatie door Willem te Slaa. Hierin beschrijft hij de geschiedenis van karren, koetsen en karossen, maar vooral die van de berline.

De berline was door een nieuwe constructie niet alleen stabieler en wendbaarder, maar ook comfortabeler. Als gala-berline leende dit rijtuig zich bij uitstek tot representatie en tot begin 20e eeuw werden er aan het Hof, maar ook bij adellijke families rijtuigen van dit type besteld.

Koetsen zijn door de eeuwen heen bij uitstek geschikt geweest voor adellijke representatie: door het gebruik van meerdere paarden naarmate men hoger in de adellijke rangorde stond, door het gebruik van het familiewapen op de portieren en door de familiekleuren die konden terugkomen in bijv. de livreien.

Toen baron Van Spaen in de 18e eeuw de Amsterdamse huwelijksmarkt op ging op zoek naar een gefortuneerde bruid schreef een tijdgenoot: “…heeft sijn koets met vier paerden uit Gelderlandt late koomen, en twe knegts achter op, dat vrijt sterck” – en hij trad vervolgens in het huwelijk met het schatrijke meisje Van Riebeeck.

De gerestaureerde gala-berline van de familie Van Loon en de bijbehorende tentoonstelling zijn nog t/m 16 januari 2017 in het koetshuis en Museum Van Loon te zien (www.museumvanloon.nl). Het boek ‘De Gala-berline in Nederland’ door Willem te Slaa is te koop in Museum Van Loon, of is te bestellen via https://wbooks.com/winkel/nieuw/gala-berline-nederland/.