Toen op 5 juni 1568: de graven Van Egmond en Horne onthoofd

Afb. 1. De onthoofding van de graven Van Egmond en Horne op de Grote Markt in Brussel. Afb. Coll. Rijksmuseum Amsterdam.

Vandaag is het 450 jaar geleden dat in Brussel op de Grote Markt Lamoraal Graaf van Egmond en Filips van Montmorency-Nivelle, Graaf van Horne onthoofd werden.

Afb. 2. Lamoraal 4e Graaf van Egmond en Prins van Gavere.

Van Egmond
De Van Egonds – ook wel Van Egmont – behoorden tot de oude inheemse adellijke geslachten en bekend is het rijmpje ‘Brederode de edelste – Wassenaar de oudste – Egmond de rijkste – Arkel de stoutste’. Van deze vier families leven alleen de Van Wassenaers nog voort. De familie kende verschillende takken. Zo werd een tak Hertog van Gelre, maar deze stierf in 1538 uit met Karel van Egmond, Hertog van Gelre, waarmee tevens een einde kwam aan de zelfstandigheid van het Hertogdom Gelre en Gelderland werd ingelijfd bij de Habsburgse Nederlanden.

Lamoraal 4e Graaf van Egmond (1522-1568) stamde uit de grafelijke tak en was de ‘Chef de famille’. In 1553 kreeg hij tevens de titel Prins van Gavere, maar als Graaf van Egmond is hij veel bekender geworden. Hij was een tijdgenoot van Willem van Oranje en werd samen met de Graaf Van Horne door Alva vanwege hun aandeel in het verzet tegen de Spaanse overheersing op de Grote Markt van Brussel onthoofd. Deze tak stierf in 1707 in de mannelijke lijn uit met Procopius Frans 10e Graaf van Egmond (1664-1707), die de achterachterkleinzoon van Lamoraal Graaf van Egmond was. Zeven jaar later stierf deze tak ook in de vrouwelijke lijn uit, met het overlijden van Maria Clara Angelica van Egmond (1661-1714).

Het 450e herdenkingsjaar van de onthoofding is in Zottegem, waar Lamoraal in de kerk werd bijgezet, Egmond en Oud-Beijerland, waar Lamoraal heer van was, aanleiding voor een speciaal herdenkingsjaar met verschillende activiteiten.

Afb. 3. Filips van Montmorency-Nivelle, Graaf van Horne.

Zottegem:
https://irp-cdn.multiscreensite.com/67bd60bb/files/uploaded/BROCHURE_ZOTTEGEM_DEF_verkleind.pdf
Egmond:
https://irp-cdn.multiscreensite.com/67bd60bb/files/uploaded/Brochure%20Lamoraaljaar.pdf
Oud-Beijerland:
http://beleefobl.nl/

Van Horne
Filips van Montmorency-Nivelle (1424-1568) stamde uit een van oorsprong Frans geslacht. Hij erfde van zijn stiefvader het graafschap Horne, waardoor hij als Graaf van Horne in de geschiedenis bekend is geworden. Hoewel hijzelf katholiek bleef, steunde hij het gedogen van protestanten. De plaats Weert, waar hij woonde, werd daardoor een centrum van de Reformatie.

Het 450e herdenkingsjaar van de onthoofding is in Weert aanleiding voor het ‘Van Horne Jaar 2018’. Voor meer informatie over de activiteiten in het kader van dit herdenkingsjaar, zie de speciale website https://www.weert.nl/vanhornejaar.