Veilingnieuws: een wasportret van Koning-Stadhouder Willem III

Afb. 1. Koning-Stadhouder Willem III, Wasportret uit de 17/18e eeuw, afm. ca. 15 x 12 cm. Foto met hartelijke dank aan het Zeeuws Veilinghuis/www.zeeuwsveilinghuis.eu.

Op 5 en 6 december vindt er bij het Zeeuws Veilinghuis een grote veiling plaats van Indonesische Schilderijen en van Kunst, Antiek en Europese Schilderijen (zie: www.zeeuwsveilinghuis.eu). Eén van de aangeboden kavels betreft een portret en profil in was van Koning-Stadhouder Willem III. Hieronder het verhaal over zijn Nederlandse gunstelingen.

Stadhouder Willem III (1650-1702) werd in 1689 na de Glorious Revolution samen met zijn echtgenote Prinses Mary Koning en Koningin van Engeland. In zijn kielzog kwamen meerdere adellijke gunstelingen mee, die als dank voor hun steun in de strijd Engelse adellijke titels kregen.

Afb. 2. Hans Willem Bentinck (1649-1709), 1st Earl of Portland, 1st Viscount Woodstock en 1st Baron Cirencester. Portret door Hyacinthe Rigaud, Portland Collection, Harley Gallery, Welbeck, Nottinghamshire, United Kingdom.

De bekendste was Hans Willem Bentinck (1649-1709), die grote invloed op hem had. Een tijdgenoot noteerde, dat Willem III niets deed zonder de toestemming van hem. Bentinck kreeg van de Koning-Stadhouder in 1689 de Engelse titels Earl (graaf) of Portland, Viscount (burggraaf) Woodstock en Baron Cirencester. Hij werd rijkelijk met goederen beloond en een tijdgenoot noteerde het grapje hierover dat in de Londense clubs verteld werd:

The King thinks all,
The Queen speaks all,
The prince of Denmark drinks all,
The princess of Denmark eats all
And Portland takes all.

De oudste zoon van Bentinck kreeg in 1716 de titels Duke (hertog) of Portland en Marquess (markies) of Titchfield. Zijn nakomelingen bleven in Engeland wonen, maar deze tak stierf in 1990 in de mannelijke lijn uit door het overlijden van de 9th Duke of Portland. Een tak, die van een jongere zoon van Hans Willem Bentinck afstamt, leeft voort in Engeland en het hoofd hiervan is de huidige 12th Earl of Portland.

Afb. 3. Hendrik van Nassau-Ouwerkerk (1640-1708), 1st Earl of Grantham, 1st Viscount Boston en 1st Baron Alford. Portret naar Godfrey Kneller, coll. Geschiedkundige Vereniging Oranje-Nassau.

Een tweede gunsteling die, naast ruime middelen voor het bouwen van huis De Voorst, titels ontving, was Arnold Joost van Keppel 1670-1718). In 1696 werd hij Earl of Albemarle, Viscount Bury en Baron Ashford. Zijn nakomelingen leven voort in Engeland en het huidige familiehoofd is de 10th Earl of Albemarle.

Andere Nederlandse gunstelingen die titels van Willem III ontvingen, zijn:
• Godard van Reede (1644-1703), die in 1692 de titels Earl of Athlone en Baron of Aughrim kreeg
• Willem Hendrik van Nassau-Zuylestein (1649-1708), die in 1695 Earl of Rochford, Viscount Turnbridge en Baron Enfield werd en
• Hendrik van Nassau-Ouwerkerk (1640-1708), die in 1698 de titels Earl of Grantham, Viscount Boston en Baron Alford ontving.

Door het uitsterven in de mannelijke lijn zijn alle titels van de drie laatstgenoemden teruggevallen aan de Engelse Kroon.

Kijk voor meer informatie over deze veilingen op 5 en 6 december bij het Zeeuws Veilinghuis op www.zeeuwsveilinghuis.eu of bezoek de kijkdagen op 1 t/m 6 december.