‘Geen tijd verliezen’: laatste weekend tentoonstelling over schilderes Jeanne Bieruma Oosting in Musea Zutphen

Afb. 1. Nog t/m zondag 21 augustus te zien: ‘Geen tijd verliezen’!

Jeanne Adriana Johanna Wilhelmina Bieruma Oosting (1898-1994) werd geboren in een patriciaatsfamilie uit het Blauwe Boekje en had een barones van Harinxma thoe Slooten als moeder. Zij groeide op in een wereld waarin kastelen, personeel en grote landgoederen vanzelfsprekend waren, maar al jong begon zij met het roeien tegen de stroom van het verwachte levenspatroon in: zij koos voor de kunst. Op kasteel De Cloese bij Lochem, waar zij opgroeide, had zij haar eigen teken- en schilderkamer en al op jonge leeftijd kreeg zij tekenles. Haar hele leven bleef zij zich zeer gedreven ontwikkelen en was zij altijd bezig met onder meer schilderen en grafiek. Als grafisch kunstenares bouwde zij een grote naam op en zij wordt gezien als een vernieuwer van de grafische kunst in Nederland.

Afb. 2. Links twee schilderijen met een uitzicht uit het raam van Lauswolt, het landhuis van haar moeder, en een tafel in Het Elger, het buitenhuis van Jeanne. Rechts grafisch werk over de Watersnood van 1953.

Op deze tentoonstelling wordt het levensverhaal van Jeanne verteld en een overzicht van haar werk getoond. Het maakt niet alleen duidelijk hoe productief zij was, maar ook hoe zij steeds op zoek was om zichzelf te vernieuwen en te verbeteren. Persoonlijke correspondentie maakt deel uit van deze tentoonstelling en twee pareltjes om te lezen zijn brieven van de dichteres Ida Gerhardt, die een reactie geeft op een aquarel van Jeanne (te zien naast deze brief) en een windvlaag boven een roggeveld beschrijft.

Afb. 3. Twee schilderijen die Jeanne op Huis Elger, haar buitenplaats in Almen, schilderde.

Op deze tentoonstelling wordt benadrukt hoe Jeanne afstand nam van haar traditionele milieu en voor de kunst koos. Hierop valt echter wel wat af te dingen. De keuze om zich kortweg ‘Jeanne Oosting’ te noemen moet, volgens mij, niet gezien worden als afstand nemen hiervan. Het is simpelweg de gewoonte (en deftig bescheiden) bij dubbele familienamen om in het dagelijkse gebruik meestal alleen de oudste, oorspronkelijke familienaam te gebruiken. Ook bleef zij haar leven lang in veel van haar contacten vooral met adel en patriciaat omgaan. Tot haar intimi behoorden bv. de beeldhouwster Charlotte barones van Pallandt, haar buurvrouw Françoise barones van der Borch van Verwolde en de dichter Adriaan Roland Holst, die uit een patriciaatsfamilie stamde. Na het overlijden van haar moeder beschikte zij over een groot kapitaal en hiervan kocht zij een buitenplaats in Almen, richtte het in met familieantiek en werd de plaatselijke weldoenster en ‘landsvrouwe’: volgens haar wens eindigden de optochten van Sinterklaas en de plaatselijke harmonie bij haar huis langs haar gazon, waar zij op het bordes stond te wachten om het als een soort van defilé af te nemen.

Afb. 4. Jeanne Bieruma Oosting: portret buste door Charlotte barones van Pallandt (1898-1997).

Geen tijd verliezen, als u deze tentoonstelling nog wilt zien, want zondag 21 augustus is de laatste mogelijkheid. Bent u niet meer in de gelegenheid dan kunt u ook voor 17,50 euro donateur van de stichting Adel in Nederland worden en vier keer in het jaar het digitale magazine boordevol adellijke verhalen en adellijk nieuws ontvangen. In het komende magazine een uitgebreid artikel over het gezin Bieruma Oosting-Van Harinxma thoe Slooten en hun jaren op kasteel De Cloese met uniek beeldmateriaal uit een privécollectie. Daarbij natuurlijk ook een fotoverslag van deze tentoonstelling. Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.

Afb. 5. Zelfportret Jeanne Bieruma Oosting.