Afb. De grafkapel Van Vollenhoven op de gemeentelijke begraafplaats in Heemstede. Screenshot uit de film ‘De Tempel aan de Herfstlaan’, door Gerard van Schie en Marc de Bruijn.
De naam Van Vollenhoven heeft dankzij prof.mr. Pieter van Vollenhoven, gehuwd met Prinses Margriet, een bekende klank in Nederland. De familie Van Vollenhoven is een patriciaatsfamilie die is opgenomen in het Blauwe Boekje van het Nederland’s Patriciaat. De familie kent verschillende takken: Van Vollenhoven, Messchert van Vollenhoven, Van der Poorten van Vollenhoven, Snellen van Vollenhoven en Van der Wallen van Vollenhoven.
Maurits van Vollenhoven (1860-1885) is een ver familielid van Pieter van Vollenhoven en hij was lid van de fa. Van Vollenhoven & Co. Bierbrouwers en azijnmakers in Amsterdam. Hij huwde in 1879 jonkvrouwe Maria Louisa Jacoba van de Poll (1858-1928) en uit dit huwelijk kwam één zoon voort: dr. Maurits Willem Raedinck van Vollenhoven (1882-1976), die ambassadeur zou worden en die zelf gehuwd was met een Bourbon uit een zijlinie van de Spaanse Koninklijke familie met de titel Duque (hertog) de Durcal.
Maurits van Vollenhoven was zeer rijk, maar wist ook dat hij niet oud zou worden, omdat hij tuberculose had. Hij bouwde voor zichzelf en zijn familie op gemeentelijke begraafplaats in Heemstede een grafkapel met daaronder een grafkelder. Recent is deze grafkapel geheel gerestaureerd en van deze restauratie werd een zeer interessante film gemaakt, die hieronder te zien is en die een aanrader is om te bekijken!
Afb. 1. Duidelijk zichtbaar op de linker foto zijn de vier gegraveerde familiewapens. Foto’s met dank aan de Fraeylemaborg.
De Fraeylemaborg in Slochteren heeft met steun van de Gerrit van Houten Stichting en de Vereniging Rembrandt een unieke zilveren Groninger kom kunnen verwerven.
Het betreft de vroegst bekende, gedeeltelijk vuur vergulde zilveren kom, vervaardigd door Doe Freese in 1610. Het pronkstuk is gegraveerd met vier alliantiewapens van Groninger families en de naam Fouwel Rengers Dochter Ten Post A(nn)o 1610. Vermoedelijk was de kom aanvankelijk voorzien van een deksel en werd deze gebruikt als een terrine voor één persoon.
De kom werd aangeboden door de zilverspecialist Jacob J. Roosjen. Het object is een historisch document voor de Fraeylemaborg in Slochteren. In de 17e eeuw woonden in deze borg leden van de familie Rengers, een invloedrijk en welgesteld geslacht in stad en ommeland. De financiële bijdrage van de Vereniging Rembrandt maakt het mogelijk om dit Groninger erfgoed blijvend aan het publiek te kunnen tonen in de sfeervolle setting van de Fraeylemaborg.
Afb. 1. Zowel de koektrommels als het dienblad zijn gegraveerd met het alliantiewapen De Marees van Swinderen-Van Iddekingen. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Peerdeman in Utrecht/www.veilinghuispeerdeman.nl.
Op zondag 28 november loopt er een Timed online veiling af bij Veilinghuis Peerdeman in Utrecht met kunst, antiek, design, sieraden en zilver. Tot de aangeboden kavels behoort onder meer zilver met de wapens De Marees van Swinderen-Iddekinge en Van Eys. Lees het verhaal hierbij hieronder of kijk in de online catalogus voor wat verder aangeboden wordt op deze veiling bij Veilinghuis Peerdeman in Utrecht op https://www.veilinghuispeerdeman.nl/main.php?mode=catalogselect
Lotnummer 2071 betreft twee 2e gehalte zilveren koektrommels op dienblad, rond en rechthoekig model, op de bovenzijde het alliantiewapen van het echtpaar De Marees van Swinderen-Van Iddekinge uit 1816. Het dienblad met glazen beschermplaatje en staande op vier bolpootjes (meester: Wed. Jacob Hendrik Stellingwerf, Amsterdam) is uit 1825.
Gezien de alliantiewapens betreft het hier het echtpaar jonkheer mr. Jan Willem Jacobus de Marees van Swinderen (1825-1880) en jonkvrouwe Christina Maria van Iddekinge (1833-1872). Het zou hierbij dan gaan om (familie)zilver waarop ter gelegenheid van hun huwelijk deze alliantiewapens zijn aangebracht.
Jonkheer De Marees van Swinderen was in de jaren 1848-1871 advocaat in Groningen en in de jaren 1859-1873 kantonrechter-plv. Daarnaast was hij rentmeester van de stadsbezittingen in Groningen. Hij en zijn echtgenote kregen drie dochters en drie zoons. Hun jongste zoon overleed onverwachts op 22-jarige leeftijd en de twee andere zoons werden rechter, maar bleven ongehuwd. Eén dochter bleef ongehuwd, een tweede huwde een neef De Marees van Swinderen en de jongste huwde een advocaat Dorhout Mees, die uit een patriciaatsfamilie stamde. Alleen uit dit laatste huwelijk leven in de vrouwelijke lijn nakomelingen van het echtpaar De Marees van Swinderen-Van Iddekinge voort.
De twee koektrommels en het dienblad worden samen getaxeerd op 1000-1500 euro. Veilingopbrengst: 2400 euro.
Afb. 2. Het alliantiewapen De Marees van Swinderen-Van Iddekinge op de bovenzijde van de koektrommels. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Peerdeman in Utrecht/www.veilinghuispeerdeman.nl.
Lotnummer 2198 betreft twaalf tafelcouverts en zes dessertcouverts (model Haags lof), waarvan de achterzijde gegraveerd is met het familiewapen Van Eijs (ook: Van Eys). Het is vervaardigd door diverse meesters, waaronder voornamelijk: Frederik Rupolf Precht, Amsterdam, 18e eeuw.
De familie Van Eys stamt uit Aken en vestigde zich in 1684 in Amsterdam, waar zij tot groot aanzien kwam door de handel in Spaanse wol. In 1816 werd Paulus Andries van Eys (1752-1826) verheven in de Nederlandse adel met het predikaat jonkheer en zijn nakomelingen leven nog steeds voort.
Het tafelzilver wordt getaxeerd op 2000-3000 euro. Veilingopbrengst: 5500 euro.
Afb. 3. Tafelzilver gegraveerd met het familiewapen Van Eys. Foto met hartelijke dank aan Veilinghuis Peerdeman in Utrecht/www.veilinghuispeerdeman.nl.
Afb. 1. Detail van de grafzerk Van Rymsdyck-Ploos van Amstel. Foto met hartelijke dank aan Wij zijn de stad Middelburg/Dorte Hopmans.
Bij werkzaamheden, waarbij de bestaande verhoogde vloer werd verwijderd, kwamen oude grafzerken in de Oostkerk in Middelburg tevoorschijn. Het bestaan van de zerken was bekend. Ze zaten deels verborgen onder de eerder verhoogde vloer, die is aangebracht in de jaren ’50. Zaterdag 27 november krijgen inwoners van Middelburg en andere geïnteresseerden de kans om een blik te werpen op de vrijgelegde vloer.
Mark van den Bos, directeur/bestuurder Monumentenbezit: “We komen tijdens verbouwingen van monumenten vaker zaken tegen die ‘verstopt’ zitten achter muren of onder vloeren. Zo ook deze grafzerken die ons een blik geven op het verleden. Ons monumentenhart gaat hier altijd sneller van kloppen. Daarom willen we iedereen de kans bieden om te komen kijken, voordat de werkzaamheden verdergaan.”
Eén van de nu weer zichtbare grafzerken betreft het echtpaar Van Rymsdyck-Ploos van Amstel. Adriaan van Rymsdyck (†1691) was schepen (1686-1689) en raad (1685) van Middelburg en lid van het College van 24 commissarissen van Middelburg (1686). Hij huwde ‘De WELEDELE GEBOREN VROUW MARGARETA REGIN(A) PLOOS VAN AMSTEL’(†1691). Margareta Regina Ploos van Amstel werd op 26 juli 1666 gedoopt in de Lutherse kerk in Utrecht, als dochter van Gerard Ploos van Amstel, heer van ’t Gein en Oudegein (1617-1695) en Anna Regina van Bodeck. Haar vader was kolonel der infanterie, luitenant-houtvester van de provincie Utrecht en kanunnik van St. Pieter (1648). Haar moeder was de dochter van een koopman en bankier uit Frankfurt a/Main.
In 1691 huwde zij Jacobus de Muinck, thesaurier van Middelburg (1688, 1689) en griffier van de Staten van Walcheren. Daarna hertrouwde zij Adriaan van Rymsdyck. Op 5 maart 1691 overleed haar tweede echtgenoot op 53-jarige leeftijd en Margareta Regina overleed zelf later dat jaar op 29 september.
De grootvader van Margareta Regina werd in 1621 in de Franse adel verheven en in 1636 verklaarde Stadhouder Frederik Hendrik dat deze grootvader was gesproten uit het huis Van Amstel van Mijnden, waarmee publiekelijk de oude adel werd erkend, ook al is deze afstamming onbewezen gebleken. De bewezen afkomst gaat terug tot in de eerste helft van de 15e eeuw, naar Willem Wouterszn Ploos, die schout van Loosdrecht was. In de jaren 1864-1988 zijn er meerdere erkenningen in de Nederlandse adel voor deze familie geweest en hun nakomelingen leven als jonkheren/jonkvrouwen Ploos van Amstel voort.
Opmerkelijk aan deze zerk is de zichtbare hogere status van Margareta Regina ten opzichte van haar echtgenoot Adriaan van Rymsdyck. Hoewel beiden in hetzelfde jaar zijn overleden, is deze zerk een eerbetoon aan haar afkomst; in het midden staan de alliantiewapens Van Rymsdyck-Ploos van Amstel, maar de in totaal zestien wapens aan de beide zijdes betreffen de zestien betovergrootouders van Margareta Regina Ploos van Amstel.
Op zaterdag 27 november is niet alleen deze zerk, maar ook vele andere van Zeeuwse regenten, tussen 10.00 en 16.00 uur te zien in de Oostkerk in Middelburg.
Afb. 2. De zerk Van Rymsdyck-Ploos van Amstel, waarvan alle wapens helaas in de Franse Tijd afgehakt zijn. Foto met hartelijke dank aan Wij zijn de stad Middelburg/Dorte Hopmans.Afb. 3. Een tekening van de grafzerk Van Rymsdyck-Ploos van Amstel, toen de grafzerk met alle wapens erop nog intact was. Foto met dank aan Beeldbank Zeeuws Archief/Historisch-topografische atlas ‘Zelandia Illustrata’ van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen (KZGW).
Afb. 1. Kasteel Vosbergen in Heerde, sinds 1715 familiebezit. Foto met hartelijke dank aan www.kasteelvosbergen.nl.
Vrijdag 26 en zaterdag 27 november is er een Wollig Landleven fair rondom het kasteel Vosbergen in Heerde. Tientallen standhouders presenteren hun producten, creaties en specialiteiten. Een sfeervolle winterfair op het landgoed Vosbergen voor mensen met passie voor wol, lifestyle en streekproducten. Werkelijk van alles op het gebied van wol, handwerken, lifestyle homedecoratie en streekproducten is hier op deze winterfair te vinden!
In 1715 kocht Alexander van Dedem, heer van Vosbergen, Oldenborch en Werfhorst (1658-1741), Vosbergen en het huis bleef sindsdien familiebezit. Tegenwoordig woont Agnes Kamerlingh Onnes née barones van Dedem op het kasteel met haar dochter Jeanne Kamerlingh Onnes.
Een aantal bewoners van Vosbergen is van regionale en zelfs nationale betekenis geweest in Nederland en het Verenigd Koninkrijk:
Gijsbert Frederik Arnold Willem baron van Dedem, heer van Vosbergen (1776-1837), lid van de Ridderschap van Gelderland en dijkgraaf van Veluwe.
Willem Karel baron van Dedem, heer van Vosbergen (1838-1895), lid Tweede Kamer der Staten-Generaal en minister van Koloniën.
William Edward Hartpole Lecky (1838-1903), echtgenoot van Catharina Elisabeth Boldewina barones van Dedem, lid van het Britse Lagerhuis en eminent historicus.
Catharina Elisabeth Boldewina barones van Dedem (1842-1912), hofdame en vriendin van Koningin Sophie.
Heike Maarten Albert Kamerlingh Onnes (1924-2001), echtgenoot van Geertruid Agnes Kamerlingh Onnes née barones van Dedem, jarenlang algemeen secretaris van de Stichting tot Behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen (PHB).
Mr. Heike Maarten Albert Kamerlingh Onnes (1924-2001), echtgenoot van Geertruid Agnes Kamerlingh Onnes née barones van Dedem, heeft zich sinds 1973 als algemeen secretaris van de Stichting Castellum Nostrum, vanaf 1981 Stichting tot Behoud van Particuliere Historische Buitenplaatsen (PHB) geheten, jarenlang ingezet voor dit unieke historische erfgoed en zette dit actief op de kaart bij de ministeries van Financiën, Landbouw en Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk.
Hij zag in de historische particuliere buitenplaatsen een manier van leven die langzaam aan het uitsterven was. Dit constateerde hij nuchter, maar hij betreurde wel de versnippering van bezit en de verdeling van kostbare interieurs. Buitenplaatsen werden zo ontmanteld en de huizen werden lege schillen. Aanleiding voor de oprichting van de PHB was de aftrekpost voor onderhoud begin jaren zeventig. “De eigenaren van monumentale huizen beseften dat dat de ondergang was”, aldus Kamerlingh Onnes in een interview in 1987. Hij kan als de grote voortrekker op het gebied van het behoud van particuliere buitenplaatsen gezien worden en heeft dit erfgoed prominent op de kaart gezet.
Daarnaast was hij sinds 1985 President of the Executive Committee of the Union of European Historic Houses Associations. In deze Europese organisatie verbonden zich 14 eigenarenorganisaties, waaronder PHB, met 20.000 particuliere historische buitenplaatsen, 200.000 ha. historische tuinen en parken en 5 miljoen ha. historisch landschap bestaande uit bossen, water en landbouwgronden.
Splinter Hugo Louis van Son, geboren Amsterdam 16 november 2021, zoon van Maurits Donald Constantius van Son en Stephanie Roxanne Isabelle van Son née jonkvrouwe van Rappard.
Kasteel Keppel is sinds de bouw nooit verkocht, maar altijd vererfd via de adellijke geslachten Van Keppel, Van Voerst, Van Polanen, Van Rechteren en Van Pallandt en wordt nu bewoond door baron en barones Van Lynden née jonkvrouwe Rutgers van Rozenburg. Baron Van Lynden is, in de vrouwelijk lijn, een nakomeling van de eerst bekende eigenaar – een zeldzaamheid inmiddels in Nederland.
In opdracht van de Pallandt van Keppel Stichting schreef Marian Diepeveen-Jansen een rijk geïllustreerd boek, waarin de lange geschiedenis van kasteel Keppel wordt beschreven.
Al duizend jaar wonen er heren en vrouwen van Keppel aan de Oude IJssel bij Hoog- en Laag-Keppel. Aanvankelijk werd op de locatie Hombeek een houten huis gebouwd, omgeven door wallen en greppels, later een stenen toren op de plek waar het huidige kasteel Keppel staat. Gedurende al die eeuwen, tot op de dag van vandaag, zijn het huis en de titel heer en vrouwe van Keppel via vererving aan een volgende generatie overgedragen. Het kasteel is dus nooit verkocht of op andere wijze in andere handen overgegaan.
De heerlijkheid Keppel, het kasteel en zijn bewoners worden in dit boek beschreven en verbonden met de gebeurtenissen binnen het graafschap en hertogdom Gelre en de republiek. De heren van Keppel speelden een actieve rol in de regionale en landelijke politiek, soms met fatale afloop, ofwel leidden een rustig leven, meedeinend op de veranderende maatschappelijke ontwikkelingen. De bouwfasen van het kasteel, die voor een deel nog steeds zichtbaar zijn, weerspiegelen de afwisseling van woelige en rustige perioden in het leven van zijn bewoners.
Dit boek over kasteel Keppel is voor 14,95 euro verkrijgbaar bij Boek en Buro in Doesburg en Raadgeep & Berrevoets in Doetinchem. Het ISBN is 97890 90345796.
Afb. Links het wapen Stuyling de Lange en rechts het wapen Van Haersma de With.
Duco Adriaan Stuyling de Lange, geboren Amsterdam 11 november 2021, zoon van Frederick Adriaan Stuyling de Lange en Anna Sophia Elisabeth Stuyling de Lange née jonkvrouwe van Haersma de With.
De familie Stuyling de Lange is opgenomen in het Blauwe Boekje van het Nederland’s Patriciaat.
Afb. ‘De dood van admiraal de Ruyter’, door Willem Pieter Hoevenaar in 1837. Foto met hartelijke dank aan het Zeeuws Veilinghuis. Michiel de Ruyter is een voorvader van een aantal jonkheren Elias en baronnen Van Boetzelaer.
Schilderij ‘De dood van admiraal de Ruyter’
In 1837 schilderde Willem Pieter Hoevenaar (1808-1863) dit schilderij getiteld ‘De dood van admiraal de Ruyter’. Michiel de Ruyter behoort tot de bekendste Nederlandse zeehelden. Zijn ‘Tocht naar Chatham’ behoort tot zijn meest roemrijke prestaties, toen de Nederlandse schepen onder zijn leiding de Thames opvoeren en een aanval uitvoerden op de Engelse oorlogsvloot en scheepswerven. Hierbij werd het vlaggenschip van de Engelse vloot buit gemaakt en de spiegel (de rijkversierde achterzijde) is nog heden in het Rijksmuseum te bewonderen. Michiel de Ruyter sneuvelde in 1676 en kreeg een praalgraf in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, waar zijn stoffelijke resten nog steeds in zijn grafkelder rusten. Onder zijn nazaten bevinden zich ook leden van de Nederlandse adel, waaronder jonkheren Elias en baronnen Van Boetzelaer.
Indonesische kunst en porselein
In 1596 kwam de opperkoopman Cornelis Houtman met vier schepen als eerste Nederlander aan op de Indische Archipel. Zes jaar later werd de Vereenigde Oostindische Compagnie opgericht en sindsdien speelde Nederland hier tot aan de onafhankelijkheid in 1949 eeuwenlang een grote en dominante rol.
Indonesië bood kansen om carrière en fortuin te maken voor de spreekwoordelijke zwarte schapen, maar ook voor ondernemende mannen. Grote Indische fortuinen vonden al sinds de 18e eeuw hun weg naar de adellijke huwelijkshuwelijksmarkt en nakomelingen van Gouverneur-Generaals huwden toen al met Gelderse en Utrechtse edelen. Het aandeel adel in de Nederlandse aanwezigheid is nog nauwelijks onderzocht, maar niet alleen in het bestuur, maar ook in de bedrijfswereld kwam je veel adellijke namen tegen. Een aantal families verbleef hier zelfs generaties achtereen. Zo kwam Hendrik Merkus baron de Kock (1779-1845) als luitenant-gouverneur-generaal van Ned.-Indië in de jaren 1822-1830 aan de top van het bestuur te staan en veel van zijn nakomelingen in zowel de mannelijke als vrouwelijke lijn zouden hier tot aan de onafhankelijkheid blijven.
De neerslag van de Nederlandse aanwezigheid zie je tot op heden terug in de grote hoeveelheid Indonesische kunst in Nederland, waarvan het merendeel geveild wordt bij het Zeeuws Veilinghuis. Op deze veilingen ook veel fraai porselein.
