Afb. 1. Louise Koningin van Denemarken en Noorwegen geboren Prinses van Hannover en Groot-Brittannië, portret door Peder Als in 1749. Foto met hartelijke dank aan Derksen Veilingbedrijf in Arnhem/www.derksen-veilingbedrijf.nl
Van 7 t/m 13 februari vindt er bij Derksen Veilingbedrijf in Arnhem een grote veiling plaats van antiek, meubelen, Aziatica, kunst, goud, zilver en brocante. Tot de aangeboden goederen behoort een fraai portret van Koningin Louise van Denemarken en Noorwegen, die het schoonzusje was van de Nederlandse Stadhouder Willem IV. Lees het verhaal hierbij hieronder en kijk in de online catalogus voor wat verder geveild wordt op https://derksen.cloudcatalogus.nl/Home/Catalog
Koningin Louise van Denemarken werd geboren in 1724 als Louise Prinses van Hannover, Prinses van Groot-Brittanië. Zij was het negende en jongste kind van Koning George II van Groot-Brittannië, Keurvorst van Hannover en Caroline Markgravin van Brandenburg-Ansbach. Haar vader werd drie jaar na haar geboorte gekroond tot Koning van Groot-Brittannië. Twee zusjes bleven ongehuwd, maar haar twee andere zusjes sloten dynastieke huwelijken: haar oudste zusje Anna trad in het huwelijk met de Nederlandse Stadhouder Willem IV Prins van Oranje-Nassau en een ander zusje, Maria huwde Landgraaf Frederik II van Hessen-Kassel.
Negentien jaar oud was Louise toen zij met haar neef Kroonprins Frederik van Denemarken trouwde. Drie jaar later overleed haar schoonvader en werd haar echtgenoot Koning Frederik V van Denemarken en Noorwegen en werd zij Koningin. Het echtpaar kreeg vijf kinderen, waarvan er twee jong stierven.
Louise werd kunstzinnig opgevoed, de componist Georg Friedrich Händel verkeerde aan het Engelse Hof, en had een grote interesse in muziek, theater en dans. Aan het Hof was Duits de voertaal, maar Louise leerde Deens en sprak ook in deze taal met haar kinderen. Mede hierdoor genoot zij een grote populariteit in Denemarken. Door tijdgenoten werd zij omschreven als niet bijzonder mooi, maar wel een waardige Vorstin, die goed opgeleid was en de kunst der conversatie goed verstond. Tijdens de zwangerschap van haar zesde kind stierf zij in 1751 op 27-jarige leeftijd.
Op het portret staat Louise afgebeeld zonder hermelijnen mantel of andere koninklijke symbolen, waarmee het aannemelijk lijkt dat dit portret bestemd was voor de privésfeer.
Het portret meet 78×64 cm, zit in een antieke lijst, is gesigneerd 1749 Peder Als (1726-1776) en wordt getaxeerd op 3000-5000 euro.
Afb. 1. Jonkheer Bon de Savornin Lohman vertelt in deze film onder meer hoe de familie van de vroegere eigenaren nog steeds betrokken is bij Oldengaerde. Screenshot met dank aan Revitalisatieproject Oldengaerd/Het Drents Landschap.
In de afgelopen jaren heeft Het Drents Landschap Huis Oldengaerde zorvuldig gerstaureerd, waarbij de nieuwste technieken zijn toegepast, maar waarbij tegelijk de oude situatie zorgvuldig geconserveerd werd, waaronder het unieke behang. In deze ‘compilatiefilm revitalisatieproject Oldengaerde’ vertellen de verschillende betrokken partijen over wat er de afgelopen jaren gebeurd is. Namens de vroegere eigenaren, die het huis in 2013 aan Het Drents Landschap schonken, komt jonkheer Bon de Savornin Lohman aan het woord.
In 1808 kocht jonkheer Aalt Willem van Holthe tot Oldengaerde en Rhebrugge (1780-1854) de havezate Oldengaerde voor 20.000,- gulden. Nadien vererfde het op zijn kleinzoon Aalt Willem Westra van Holthe, die uit een patriciaatsfamilie stamde en die naar de wens van zijn grootvader de naam Van Holthe aan zijn familienaam Westra toevoegde.
De laatste vier eigenaressen waren de vier dochters van Ida Elisabeth Catharina Willinge née Westra van Holthe. Zij besloten gevieren om in december 2013 het huis met 15 ha. grond met in totaal zeven rijksmonumenten te schenken aan Het Drentse Landschap, omdat zij hierin “… een betrouwbare en kundige partner zagen…”, die in staat is “… de ziel en het karakter van het bijzondere erfgoed te bewaren.” Het Drentse Landschap noemde Oldengaerde destijds ‘een hemels geschenk’ en vonden het ‘fenomenaal dat er nog zulke mensen zijn’, omdat het huis ongelooflijk belangrijk is voor de Drentse geschiedenis.
Kijk hieronder deze fraaie en informatieve film over het revitalisatieproject van Huis Oldengaerde.
Afb. 1. Villa Aurora – vier eeuwen familiebezit van de Italiaanse Prinsen Boncampagni-Ludovisi. By Lalupa – Own work, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=35607520
In 1621 werd Ludovico Ludovisi eigenaar van een 16e eeuws paleis in Rome, dat tegenwoordig onder de naam Villa Aurora bekend staat en faam geniet vanwege de unieke plafondschildering door Caravaggio. Ludovico Ludovisi was de neef van Paus Gregorius XV, die eveneens uit het geslacht Ludovisi stamde. De Ludovisi’s wisten vele titels en bezittingen te verwerven, waaronder Hertog van Zagarolo en Prins van Piombino. In 1681 trad Ippolita Ludovisi (1663-1733), zusje van de laatste Prins van Piombino uit de familie Ludovisi, in het huwelijk met Gregorio Boncampagni, Hertog van Sora, (1642-1707) en door dit huwelijk werden zowel de namen als bezittingen van beide families verenigd.
Het geslacht Boncampagni werd in 1133 in Visso al genoemd. Paus Gregorius XIII, die zelf ook een Boncampagni was, gaf de titels Markies van Vignola en Hertog van Sora aan zijn natuurlijke zoon Giacomo Boncompagni.
Nicolò Francesco Prins Boncompagni-Ludovisi, 10de Prins van Piombino, Hertog van Sora, etc. (1941-2018) trad in 1964 in het huwelijk met Donna Benedetta Barberini Colonna di Sciarra (1943), dochter van de 10de Prins van Carbognano en samen kregen zij drie zoons. Nadat hun huwelijk in 1989 geannuleerd werd, hertrouwde de Prins in 1992 met Ludmilla Sisova Denisovitch (1953), die uit Azerbeidzjan afkomstig was. Ook dit huwelijk eindigde in een echtscheiding en in 2009 trad de Prins voor de derde keer in het huwelijk. Dit keer was de gelukkige Rita Carpenter (1949). Zij werd geboren in Texas, studeerde aan de Universiteit van Texas en huwde het Amerikaanse Congreslid John Jenrette. Na haar echtscheiding van John Jenrette poseerde zij topless met een veren boa in de Playboy en gaf een onthullend interview hierin met intieme details over haar huwelijksleven. Hierna schreef zij twee boeken, waarvan de eerste opnieuw intieme huwelijksdetails bevatte, werd film- en televisieactrice en uiteindelijk journaliste.
Na haar prinselijk huwelijk zette Prinses Rita zich met haar echtgenoot in voor Villa Aurora en zijn rijke interieur. Ook na het overlijden van Prins Nicolò Boncompagni-Ludovisi in 2018 bleef zij hier wonen en gaf tegen betaling van het luttele bedrag van 300 euro een rondleiding. De afwikkeling van de erfenis van haar echtgenoot kreeg voor zijn drie zoons een tragische wending, toen een rechter uitspraak deed in het ontstane familieconflict en bepaalde dat de villa geveild moest worden. Vraagprijs: 471 miljoen euro. Na de veiling heeft de Italiaanse staat volgens de wet nog zestig dagen de tijd om de villa vanwege zijn grote cultuurhistorische waarde aan te kopen en dat voor hetzelfde bedrag als waarvoor het geveild is. Grote verliezer is, ondanks het geld, de familie Boncampagni-Ludovisi: de helft van het geld is voor Prinses Rita en na vier eeuwen raakt de familie deze parel aan haar prinsenkroon nu definitief kwijt.
Moraal van dit verhaal: kijk uit voor Prinsesjes Rita of zorg voor goede huwelijkse voorwaarden.
Princess Rita and Prince Nicolò Boncompagni-Ludovisi at Villa Aurora. By Marco Mancini – ticket:2008020710000209, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=7639286
Afb. 1. Kasteel Hernen speelde een belangrijke rol in de tv-serie Floris. Foto met hartelijke dank aan Geldersch Landschap & Kasteelen.
De ANWB organiseert een online stemming om duidelijk te krijgen wat als het allermooiste kasteel van Nederland wordt beschouwd. Stoere gebouwen zijn het, kastelen. Met dikke muren, kloeke torens en kantelen rijzen ze op uit het landschap. Vaak omringd door luisterrijke tuinen en parken met bijzondere bouwsels zoals een ijskelder, duiventoren, schelpengrot of doolhof. De ophaalburg over de slotgracht is de poort naar de mooiste verhalen over excentrieke bewoners, glorietijden en verval. Nederland telt nog ongeveer 550 kastelen en meer dan 50 daarvan kun je bezoeken. Wat vind jij het allermooiste kasteel van Nederland? Doe mee en stem! Kijk op https://www.anwb.nl/eropuit/nieuws/2022/januari/allermooiste-kasteel-van-nederland-verkiezing
De stichting Adel in Nederland heeft onder haar Vrienden een aantal van deze kastelen, waarvoor wij hier graag speciaal uw aandacht vragen:
Geldersch Landschap & Kasteelen beheert meer dan 150 natuurgebieden, landgoederen en 7 kastelen, die te bezichtigen zijn en die een mooi beeld bieden van Gelderse adellijke representatie door de eeuwen heen.
Ieder kasteel heeft zijn eigen geschiedenis en zijn eigen charme. Vele vrijwilligers staan voor u klaar om de bijzondere verhalen van ‘hun’ kasteel te vertellen, waarbij er rekening wordt gehouden met de verschillende interesses van jong en ouder. Wist u trouwens dat u zelfs kunt overnachten op een kasteel? Kasteel Doorwerth heeft een vakantiewoning in het sfeervolle, eeuwenoude poortgebouw! Kijk voor meer informatie over ieder kasteel en bezoekmogelijkheden op de websites, zodat u zich alvast kunt informeren wanneer de lockdown voorbij is voor de culturele sector!
Afb. 2. Kasteel Doorwerth in al zijn glorie met torens, tinnen en transen. Eén van de beroemdste bewoners was Charlotte Sophie Gravin Bentinck over wie Hella Haasse ‘Mevrouw Bentinck of Onverenigbaarheid van karakter’ schreef.Afb. 3. De voorzijde van huis Verwolde werd ontworpen door de architect van stadhouder Willem V: Philip Willem Schonk. Het huis werd gebouwd in opdracht van de baronnen Van der Borch van Verwolde, die het eeuwenlang bewoonden. Een deel van de inrichting is in bruikleen gegeven door deze familie.Afb. 4. Kasteel Cannenburch werd eeuwenlang tot in 1881 bewoond door de baronnen D’Isendoorn à Blois. De Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen beheert het kasteel sinds 1950 en heeft het zó ingericht alsof de familie D’Isendoorn even weg is.Afb. 5. Kasteel Rosendael is gelegen in een fraai landschapspark met daarin onder meer de Bedriegertjes. Het kasteel is ingericht alsof de baronnen Van Pallandt er nog steeds wonen. Foto met hartelijke dank aan Geldersch Landsschap & Kasteelen.Afb. 6. Huis Zypendaal werd bewoond door de baronnen en jonkheren Brantsen, een geadelde Arnhemse regentenfamilie. Veel in het interieur herinnert aan deze belangrijke Gelderse familie. Foto met hartelijke dank aan Geldersch Landsschap & Kasteelen.Afb. 7. Kasteel Ammersoyen is een middeleeuws kasteel met een lange bewoningsgeschiedenis, waaronder het befaamde geslacht Van Arkel. Foto met hartelijke dank aan Albert Speelman.Afb. 8. Slot Zuylen in Zuilen bij Utrecht, dat eeuwenlang door de baronnen Van Tuyll van Serooskerken bewoond werd.Afb. 9. Kasteel Amerongen, toevluchtsoord voor de Duitse Keizer Wilhelm II in 1918, toen het bewoond werd door de graven Van Aldenburg Bentinck.
Vandaag is het 85 jaar geleden dat Prinses Juliana en Prins Bernhard in het huwelijk traden. Voor deze gelegenheid kwamen vele adellijke gasten uit heel Europa naar ’s-Gravenhage, waaronder het zeer uitgebreide bruidspersoneel met vele klinkende namen, die mooi laten zien hoe internationaal dit adellijke gezelschap was. Netty Leistra van de website www.nettyroyal.nl deed enkele jaren geleden uitvoerig onderzoek en kwam tot een complete naamlijst. Hieronder treft u deze namen aangevuld door AiN met uitgebreide documentatie en aanvullende informatie. Opvallend hierbij is hoe de Tweede Wereldoorlog in de levens van deze ‘bright young people’ later op verschillende wijzen diepe sporen zou nalaten.
Afb. 1. Prinses Juliana en Prins Bernhard in 1937 op de trappen van Paleis Noordeinde met hun bruidspersoneel. Foto met dank aan www.anp-archief.nl.
De bruidsjonkers waren:
afb. 2. Jonkheer ir. Willem Röell.
1. Jonkheer ir. Willem Gerard Röell (1905-1942). Hij was werkzaam bij de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten en werd koninklijk houtvester, jachtjonker, intendant van paleis Soestdijk en tijdelijk secretaris en adjudant van Prins Bernhard. Hij huwde het bruidsmeisje Martina Ada Barbara del Court van Krimpen (1916-2010) en zij kregen één dochter. Hij werd in 1942 door de bezettende macht gefusilleerd.
Afb. 3. Vincenz Prinz zu Windisch-Grätz.
2. Vincenz Alfred Karl Ludwig Valerian Maria Gabriel Prinz zu Windisch-Grätz (1913-2005). Hij stamde uit een zeer bekende Oostenrijkse familie, waarvan de Chef de Famille de titel van Fürst voert, met veel bezit in Hongarije, dat onder het communisme onteigend werd. Hij huwde de Hongaarse Marta Becsky de Tasnád-Szántó 1908-1998), maar overleed kinderloos.
Afb. 4. Jhr. mr. Gerard Beelaerts van Blokland.
3. Jonkheer mr. Gerard Beelaerts van Blokland, heer van Blokland (1908-1997). Hij werd uiteindelijk kamerheer en chef directie kabinet en protocol en plv. secretaris-generaal op het ministerie van Buitenlandse Zaken. Hij huwde eerst jonkvrouwe Margaretha Schorer (1916-1965) en hertrouwde na haar overlijden Erica barones Mackay (1916-2010).
Afb. 5. Mr. Gijs baron van Hardenbroek van Lockhorst, bijgenaamd ‘Gijs Paleis’.
4. Mr. Gijsbert (‘Gijs’) Carel Duco baron van Hardenbroek van Lockhorst, heer van Hardenbroek (1902-1960). Hij was aanvankelijk werkzaam bij de Ned. Handelsmaatschappij en maakte na de oorlog carrière aan het Hof als kamerheer, thesaurier, opperceremoniemeester en grootmeester. In Hofkringen stond hij bekend als ‘Gijs Paleis’. Hij huwde jonkvrouwe Henriette Arnoldine Snouck Hurgronje (1912-1994), die na zijn overlijden vrouwe van Hardenbroek werd. Het huwelijk bleef kinderloos.
5. Edouard Antoine Bénédict Durieu du Souzy, (1894-1988). Hij was Fransman en was commandant van de 18e Chasseurs à Cheval. Uiteindelijk werd hij brigadegeneraal en Commandeur de la Légion d’Honneur.
Afb. 6. Claus Greve Ahlefeldt-Laurvig.
6. Claus Greve Ahlefeldt-Laurvig (1909-1983). Hij was een Deense graaf, grootgrondbezitter en 2e luitenant bij de Deense Garde Huzaren. Op latere leeftijd huwde hij de Française Claude Puissant Pierson, maar het huwelijk bleef kinderloos.
Afb. 7. Fenton Moran.
7. Fenton Moran (1907-1958). Hij was een Amerikaanse diplomaat en werd 2e luitenant in het Amerikaanse leger. Vanwege zijn verdiensten in de Tweede Wereldoorlog werd hij op Arlington, een militaire begraafplaats in de VS, met militaire eer begraven.
8. Aschwin Ludwig Edgar Ernst Paul Jobst Freiherr von Cramm (1906-1962), Hij was een Duitse baron en verwant aan de familie van de moeder van Prins Bernhard. Hij huwde Carmen von Wedel en kreeg twee kinderen.
Afb. Aschwin Freiherr von Cramm.
9. Fabian Georg Alfred Nikolaus Burggraf und Graf zu Dohna-Schlodien (1908-1992). Hij kwam uit een bekende Oostpruisische familie van grootgrondbezitters, die hun gehele bezit onder de Russen zouden verliezen, en hij was in de vrouwelijke lijn een nakomeling van de Nederlandse Graven van Brederode. Hij huwde jonkvrouwe Dorothea Anna Pauw van Wieldrecht en het echtpaar kreeg een dochter, die in Nederland geboren werd.
Afb. 9. Berno Freiherr von Cramm.
10. Berno Julius Ernst Curt Burghard Freiherr von Cramm (1911-1942). Hij was de broer van Aschwin en sneuvelde in Rusland.
11. Karl (‘Talle’) Eduard Ruprecht Wilhelm Arnold Freiherr von Vietinghoff gen. Scheel (1914-1984). Hij was een Duitse baron, die op latere leeftijd Christina Ditmer huwde, maar het huwelijk bleef kinderloos.
12. Johannes (‘Hans’) Graf von Welczeck (1911-1969), was een Duitse graaf met een Chileense moeder, die uit een Spaanse adellijke familie stamde. Hij was tot 1942 attaché op de Duitse ambassade in Madrid en werd daarna soldaat. Na het verlies van het uitgebreide grootgrondbezit van de familie in Oost-Europa werd hij na de oorlog commercieel actief.
De bruidsmeisjes waren:
Afb. 10. Jonkvrouwe Binebeth Röell.
13. Jonkvrouwe Catharina Elisabeth Boudewina (‘Binebeth’) Roëll (1911-1995). Zij was het zusje van jonkheer ir. Willem Gerard Röell, bleef ongehuwd en was jarenlang particulier secretaresse van Koningin Juliana.
Afb. 11. Elisabeth Prinzessin zur Lippe.
14. Elisabeth Karoline Adelheid Friederike Leopoldine Armgard Prinzessin zur Lippe (1916-2013). Ook zij was een nichtje van Prins Bernhard. Zij huwde Ernst-August Adolf Wilhelm FriedrichHermann Albrecht Bernhard Maria Prinz zu Soms-Braunfels (1892-1968) en zij kregen één dochter.
15. Kira Kyrillovna Grootvorstin van Rusland (1909-1967). Zij was een achternichtje van Prinses Juliana. Bij haar huwelijk met Louis Ferdinand Viktor Eduard Albert Michael Hubertus Prinz von Preussen (1907-1994) behoorden Prinses Juliana en Prins Bernhard tot de eregasten. Het echtpaar kreeg zeven kinderen.
16. Jonkvrouwe Ariane Margaretha de Brauw (1911-1981). Zij was hofdame van Prinses Juliana en huwde jonkheer mr.dr. Constant Johan Adriaan de Ranitz (1905-1983), die jarenlang burgemeester van Utrecht was. Het huwelijk bleef kinderloos.
17. Thyra Anastasia Alexandrine MarieLouise Olga Cecile Charlotte Elisabeth Emma Herzogin von Mecklenburg-Schwerin (1919-1981). Ook zij was een nichtje van Prinses Juliana en bleef ongehuwd.
Afb. 12. Sieglinde Prinzessin zur Lippe.
18. Sieglinde Bertha Elisabeth Adelheid Juliane Calma Bahildis Marie Anna Prinzessin zur Lippe (1915-2008). Zij was een nichtje van Prins Bernhard en huwde Friedrich Carl Heldmann (1904-1977) met wie zij drie kinderen kreeg.
Afb. 13. Jacqueline barones van Heemstra.
19. Marianne Jacqueline barones van Heemstra (1903-1991). Zij bleef ongehuwd, werd hofdame van Prinses Juliana en was publiciste. Zij was de tante van de filmster Audrey Hepburn.
20. Woizlawa-Feodora Elise Marie Elisabeth Herzogin von Mecklenburg-Schwerin (1918-2019). Zij was een nichtje van Prinses Juliana. Zij huwde Heinrich I Prinz Reuss (1910-1982) en zij kregen zes kinderen.
21. Marguerite Michelin (1908-1983). Zij was een vriendin van Prinses Juliana en dochter van de Waalse predikant in ’s-Gravenhage.
Afb. 14. Mejuffrouw Marguerite Michelin.
22. Martina Ada Barbara del Court van Krimpen (1916-2010). Zij huwde jonkheer ir. Willem Gerard Röell (1905-1942) en zij kregen één dochter. Zij vergezelde Prinses Juliana tijdens de oorlogsjaren in Canada en nadat haar man tijdens de oorlogsjaren gefusilleerd werd, hertrouwde zij de Canadees Herbert Frederick Brooks Hill Feaver.
Afb. 15. Mejuffrouw Martine del Court van Krimpen.
23. Albertine Renira Alexandra Henriëtta Mechtild Ottoline barones van Heeckeren van Kell (1899-1994) . Zij was hofdame hon. van Koningin Wilhelmina en later ook van Koningin Juliana en Beatrix. Zij huwde Guillaume Charles Othon Alexandre Manuel Henri Joseph Marie Ghislain baron van den Bogaerde van Ter Brugge (1882-1974) en werd kasteelvrouwe van Heeswijk, dat zij in een stichting onderbracht. Het huwelijk bleef kinderloos.
24. Maria (‘Mies’) Rooseboom (1909-1978), was een studievriendin van Prinses Juliana, bleef ongehuwd, promoveerde, werd directrice van het Rijksmuseum voor de Geschiedenis der Natuurwetenschappen in Leiden en werd uiteindelijk benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau. Bij de viering van het 25-jarige huwelijk van de Prins en Prinses was zij opnieuw aanwezig en in een krant schreef men over haar: “Mej. Rooseboom heeft in de afgelopen twee dagen furore gemaakt. Zij is namelijk opvallend omvangrijk.” Freule Van Heemstra, één van de bruidsmeisjes, reageerde hierop met een verontwaardigde ingezonden brief en schreef onder meer: “Ik meende dat uw blad meer waarde zou hechten aan de prestaties van iemand, dan aan haar uiterlijk. Mejuffrouw dr. Rooseboom heeft door haar grote intelligentie en harde werken veel voor de wetenschap gedaan” en bovendien helpt men “… de persoon in kwestie er geenszins mee door hierop de aandacht te vestigen , in welopgevoede kringen doet men dat dan ook niet.”
Afb. 16. Mejuffrouw Mies Rooseboom.
De bruidskinderen:
25. Armin Leopold Ernst Bruno Heinrich Willa August Prinz zur Lippe (1924-2015). Hij was een neefje van Prins Bernhard en huwde dr. Traute Becker. Hun enige zoon volgde hem als Chef de Famille van het Huis Lippe op.
26. Rabe Caspar Heinrich Wilhelm Joachim Philipp von Oeynhausen-Sierstorpff (1926-2009). Hij was een neefje van Prins Bernhard en huwde in latere jaren Ramona Leonie Emma Elisabeth Gräfin von Wedel Baronesse Wedel-Jarlsberg (1928-2003). Hun nakomelingen zouden ook in latere generaties bij de Oranjes als bruidskinderen figureren.
27. Eilika Stephanie Elisabeth Thekla Juliana Herzogin von Oldenburg (1928-2016). Zij was een nichtje van Prinses Juliana via de Waldeck-Pyrmont kant van de familie. Zij huwde Emich Cyrill Ferdinand Hermann 7e Fürst zu Leiningen (1926-1991) en zij kregen vier kinderen.
28. Margaretha Svea Hedwig Jutta Benedicta Maria Gräfin von Oeynhausen-Sierstorpff (1925-2004). Zij was het zusje van Caspar von Oeynhausen en huwde Werner von Hanstein, met wie zij twee kinderen kreeg.
Bent u ook geïnteresseerd in adellijk erfgoed en nieuws en wilt u de werkzaamheden van onze stichting ook in 2022 mogelijk blijven maken? Word dan voor 17,50 euro per jaar donateur van onze Stichting Adel in Nederland door een mail te sturen naar info@adelinnederland.nl. M.i.v. januari 2022 ontvangt u dan ook regelmatig onze digitale nieuwsbrief boordevol informatie. De Stichting Adel in Nederland heeft de Culturele ANBI-status en hierdoor kunt u als donateur bij de opgave voor de inkomstenbelasting giftenaftrek krijgen.
Afb. Een zolder in de Scottish Borders… Foto met dank aan Sotheby’s/www.sothebys.com.
‘Door een dakraam valt het schemerige licht van een Schotse winterse middag op het verguldsel van een 18e-eeuwse spiegel, die lang naar de zolders van een groot huis was verbannen. De verontruste weerkaatsing van deze spiegel onthult de pracht van een tulband gedragen in een 17e-eeuws portret van Suleiman de Grote. Gestapeld tegen een eiken balk overziet hij de inhoud van zijn thuis op zolder in de Scottish Borders, zoals hij ooit deed in de grote State Rooms in Newbattle Abbey buiten Edinburgh in de jaren 1720’. Zo begint de sfeervolle beschrijving van deze veiling uit adellijk bezit op 20 januari bij Sotheby’s.
In de afgelopen jaren waren er meer van dit soort veilingen, die zeer succesvol waren door de adellijke herkomst. Dit keer is er veel afkomstig uit Fenton House van de Earls of Durham. Om Lambton Castle te kunnen restaureren verkoopt de 7th Earl of Durham nu goederen uit Fenton House, maar ook het huis en landgoed zelf staan te koop. Op deze veiling verder tafelservetten van Keizer Napoleon III, een zilveren tafelspiegelplateau uit het bezit van de Hertogen van Northumberland, glaswerk van de Markiezen van Lothian, een serie portretten van de Hertogen van Brabant en nog veel meer. Voor de online catalogus kijk op https://www.sothebys.com/en/buy/auction/2022/royal-noble?locale=en
Afb. Nijenburg werd eeuwenlang bewoond door de jonkheren Van Foreest. De familie Van Foreest behoort tot de alleroudste adellijke geslachten binnen de Nederlandse adel en de stamvader, Richolfus de Foresto, ridder (1232), werd al vermeld in 1212.
In “300 jaar Nijenburg, 800 jaar blauw bloed” voegt auteur Marcel J.N. Mak twee van Alkmaars belangrijkste historische schatten samen: het Foreest-archief als grootste familiearchief van het Regionaal Archief Alkmaar en de omvangrijke Foreest portrettencollectie van het Stedelijk Museum van Alkmaar.
De auteur heeft voor een uniek concept gekozen. Het boek is gebaseerd op de kwartierstaten van Elisabeth Snethlage née jonkvrouwe van Foreest (1920-2007), laatste bewoonster uit het geslacht Van Foreest van landgoed Nijenburg, en van Maria van Egmond van de Nijenburg (1684-1742), laatste bewoonster van Nijenburg uit het geslacht Van Egmond van de Nijenburg. Op deze wijze kon hij niet alleen de onderlinge huwelijken per generatie beter in beeld brengen, maar ook heel veel interessante informatie in de vrouwelijke lijn mét daarbij vele familieportretten zichtbaar maken.
In 1991 schreef Rudolf Snethlage, telg uit een geslacht in het Blauwe Boekje en gehuwd met jonkvrouwe Elisabeth van Foreest: “Onze vaderlandse geschiedenis van 1400 tot en met de Tweede Wereldoorlog zou men kunnen volgen door de levens te beschrijven van de Foreesten die op Nijenburg aan de wand hangen. Waar vindt men in deze streken een vroeg 18-eeuws buiten dat nog enigszins gaaf en in het bezit van zijn directe omgeving is, en waarin zich nog de familieportretten en authentieke meubelstukken bevinden die de echo van vervlogen eeuwen zijn?”
In 2004 kreeg de Vereniging Hendrick de Keyser het landhuis in eeuwigdurende erfpacht van Vereniging Natuurmonumenten en het huis wordt niet meer door Foreesten bewoond. Auteur Marcel Mak heeft met dit boek een schat aan informatie in woord en beeld voor het nageslacht vastgelegd over de vroegere bewoners, de geslachten Van Foreest en Van Egmond van de Nijenburg.
Jonkvrouwe Louisa Sophie Rutgers van Rozenburg, geboren Amsterdam 18 december 2021, dochter van wijlen jonkheer Jochem Emanuel Rutgers van Rozenburg en Anette Rutgers van Rozenburg née Heerema.
Afb. Het familiewapen Van Rappard.
Willem Adriaan Eduard ridder van Rappard, geboren Londen 17 december 2021, zoon van Anthony Christiaan (‘Teun’) ridder van Rappard en Sophie Martine van Rappard née Beeftink.
Afb. Het familiewapen Van Voorst tot Voorst.
Caroline Violet (‘Cato’) barones van Voorst tot Voorst, geboren Haarlem 5 december 2021, dochter van Wouter Frans baron van Voorst tot Voorst en Floks barones van Voorst tot Voorst née Laverman.
Afb. Het familiewapen Van der Does de Willebois.
Jonkheer Charlie Olivier van der Does de Willebois, geboren Amsterdam 14 november 2021 en overleden Amsterdam 21 november 2021, zoon van jonkheer Martijn Pieter Roland van der Does de Willebois en Daphne van Schie.
Afb. Het echtpaar Von Wartensleben von Flodroff-Huyssen van Kattendijke en het ‘’t Huijs Dort in Overijssel, aen de Regter Zijde’ door Abraham Rademaker (1685-1735) uit de collectie van het Rijksmuseum Amsterdam.
Johanna Margaretha des H.R. Rijksbarones Huyssen van Kattendijke (1691-1724) werd gedoopt op 18 juli 1691 in Middelburg, waarbij als getuigen twee familieleden optraden: Margaretha Huyssen van Kattendijke en de aangehuwde mr. Johan de Mauregnault, heer van Philipsland. Zij groeide op in Middelburg in een rijke en invloedrijke familie en haar vader was onder meer burgemeester van Middelburg. Haar oud-tante Margaretha des H.R.Rijksgravin von Flodroff née des H.R. Rijksbarones Huyssen van Kattendijke adopteerde haar, waardoor zij erfgename werd van kasteel Dorth in Gorssel en andere rijke goederen.
Op 19 maart 1706 huwde zij veertien jaar oud de Duitser Carl Sophronius Philipp des H.R. Rijksgraaf von Wartensleben und Flodroff (1680-1751) en door dit huwelijk kwam kasteel Dorth in het bezit van de Wartenslebens. Hij had als jongeman in Utrecht en in Leipzig gestudeerd en trad als kamerjonker in dienst van de Hertog van Sachsen-Gotha. In latere jaren werd hij kamerheer van de Koning van Pruisen en had hij een glansrijke carrière als Minister aan het Koninklijk Pools en Keurvorstelijk Hof van Saksen en als gezant bij het Hof van St. James in Londen. Op zijn portret staat hij afgebeeld met het Johanniterkruis en de Poolse Orde van de Witte Adelaar, terwijl zijn echtgenote met rijke juwelen getooid is, waaronder een aigrette met paarlen en veren in ‘t haar.
Hun enige dochter Amalie Esperanca des H.R. Rijksgravin von Wartensleben und Flodroff (1715-1787) trad op 7 juni 1743 op kasteel Dorth in het huwelijk met Heinrich IX des H.R. Rijksgraaf Reuss (1711-1787) en hun rechtstreekse nakomeling Heinrich Ruzzo Prins Reuss, Graaf von Plauen (1950-1999), huwde in 1992 Anni-Frid Lyngstad, die jarenlang van de succesvolle popgroep ABBA deel uitmaakte (u weet wel, zij was de roodharige).
AiN dankt u hartelijk voor het volgen, reageren, doneren en het geven van tips in het afgelopen jaar, en wenst u een Vorstelijk 2022 toe en een… Happy New Year!
Afb. Mr. Rhijnvis Feith (1753-1824), portret door Willem Bartel van der Kooi, part. coll.
Mr. Rhijnvis Feith (1753-1824) verwierf grote bekendheid als schrijver en dichter en vaak wordt in kerken op oudejaarsavond zijn ‘Uren, dagen, maanden, jaren, vliegen als een schaduw heen’ gezongen.
Nakomelingen van hem werden in de jaren 1901-1905 in de Nederlandse adel verheven met het predikaat jonkheer en onder hen leeft het lied voort als het ‘Feithenlied’. Het wordt nog steeds gezongen bij bijzondere familiegebeurtenissen en ook vanavond zullen er Feithen zijn die het zingen.
Voor wie het lied wil horen, kan het hier beluisteren:
Voor wie het mee wil zingen, volgt hier een wonderschone uitvoering op viool met orgelbegeleiding en met daaronder de tekst:
Uren, dagen, maanden, jaren,
vliegen als een schaduw heen.
Ach, wij vinden, waar wij staren,
niets bestendigs hier beneen!
Op de weg, die wij betreden,
staat geen voetstap die beklijft.
Al het heden wordt verleden,
schoon ‘t ons toegerekend blijft.
Voorgeslachten kwijnden henen,
en wij bloeien op hun graf.
Ras zal ‘t nakroost ons bewenen:
‘t mensdom valt als blaad’ren af.
‘t Stof, door eeuwen saamgelezen,
houdt hetzelfde graf bewaard.
Buiten U, o eeuwig Wezen, ach,
wat was de mens op aard!
Dat de tijd hier ‘t al verover’,
aan geen tijdperk hangt mijn lot.
Gij, Gij blijft mij altijd over,
Gij blijft eindeloos mijn God.
Welk een ramp mij hier ook nader’,
‘k vind in U mijn rustpunt weer.
Gij blijft in uw Zoon mijn Vader,
wat verander’, wat verkeer’.
Vader, onder al mijn noden,
Vader, onder heil en straf,
Vader, ook in ‘t rijk der doden,
Vader, ook in ‘t zwijgend graf,
waar ik ooit verand’ring schouwe,
Gij, o God, houdt eeuwig stand.
Ook mijn stof rust op uw trouwe,
sluimert in uw Vaderhand!
Snelt dan, jaren, snelt vrij henen
met uw blijdschap en verdriet.
Welk een ramp ik moog’ bewenen,
God, mijn God, verandert niet!
Blijft mij alles hier begeven,
voortgeleid door zijne hand,
schouw ik uit dit nietig leven
in mijn eeuwig vaderland.
