In maart 2018, als de oorlog in Syrië zijn achtste jaar ingaat, verhuist Fernande van Tets naar Damascus. Terwijl om haar heen het Syrische leger de laatste opstandige gebieden door middel van uithongering en bombardementen tot overgave dwingt, leeft zij als communicatiemedewerker voor de Verenigde Naties in de weelde van het Four Seasons Hotel, met de geheime dienst in de lobby. Tijdens het zogeheten ‘jaar van de overwinning’ ziet ze wat die overwinning gekost heeft: een land in puin en een bevolking op drift. Ze praat met Syriërs over hoe zij de toekomst zien – van de angst om te verdwijnen in een Syrische gevangenis tot het vinden van een geschikte partner nu zoveel mensen dood of gevlucht zijn. Syrië stuurt aan op de terugkeer van vluchtelingen uit het buitenland, en ook in Nederland vinden we dat het tijd is voor de Syriërs om naar huis te gaan. Maar wat is er voor hen nog om naar terug te keren? Fernande van Tets schetst een indrukwekkend en huiveringwekkend beeld van een land waar het leven niet vanzelfsprekend is.

Jonkvrouwe Fernande van Tets (1985) heeft Arabisch en politicologie gestudeerd. In 2011 verhuisde zij naar Beiroet. Zij heeft als freelancejournalist voor onder meer Trouw, De Groene Amsterdammer, The Independent en de televisiezender France 24 gewerkt. In de jaren 2018-2019 werkte zij als communicatiemedewerker voor UNRWA, de hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen van de VNi n Damascus.

Link naar bestelmogelijkheid https://www.thomasrap.nl/boek/vier-seizoenen-in-damascus/

Kijk hieronder de boekpresentatie terug met een interview met de auteur:

 

Mr. Rutger Jan Schimmelpenninck (1761-1825), stamvader van de graven en jonkheren Schimmelpenninck, groeide op in Deventer waar zijn vader wijnkoper was. Hij had in de Franse tijd een stormachtige carrière en bracht het in de jaren 1805-1806 tot raadspensionaris van Nederland, waarmee hij grote invloed kreeg. In 1799 kocht hij voor 36.000 gulden de havezate Nijenhuis. Het huis en het omringende 200 ha. grote landgoed zijn nog steeds in het bezit van zijn familie en het huis wordt bewoond door zijn nazaten, de graven Schimmelpenninck.

Vanavond is op NPO 2 tussen 22.20-23.15 uur De strijd om het Binnenhof te zien, waarin dit keer Rutger Jan Schimmelpenninck en echtgenote Catharina Nahuys de hoofdpersonen zijn.

Link naar meer informatie over deze uitzending: https://www.tvgids.nl/tv/de-strijd-om-het-binnenhof/102652511

Link naar een interview (PREMIUM artikel) met nazaat Albert graaf Schimmelpenninck over zijn voorvader Rutger Jan Schimmelpenninck n.a.v. deze uitzending: https://www.tubantia.nl/hof-van-twente/in-diepenheim-leeft-de-geest-van-bijna-president-rutger-jan-schimmelpenninck-voort~a6b40b34/

De voetafdruk van een Amsterdamse familie op een dorpsgemeenschap in de jaren 1640-1763.

De Nederlandse familie Six behoorde eeuwenlang tot de elite van de maatschappij en vanaf 1815 werden verschillende leden in de Nederlandse adel opgenomen als jonkheer of baron bij eerstgeboorte. Over de verschillende generaties Jan Six is veel geschreven. Over de drie generaties Pieter Six is weinig bekend. Wie waren zij en welke sporen hebben zij achtergelaten in Lisse? Ze maakten deel uit van de vroedschap van Amsterdam, werden advocaat, burgemeester en bewindhebber van de VOC. Dankzij erfenissen zat Pieter Six I goed in de slappe was. Hij bleek in 1674 rijker te zijn dan zijn broer Jan. De generaties Pieter Six hadden vanaf 1640 een hofstede met landerijen in Lisse. Dat verrijkten zij in 1662 met de aankoop van het Keukenduin. Ze groeven het duin af, het zand werd met duizenden schepen afgevoerd door de zandsloot.

Pieter Six II was een fervent kunstverzamelaar, zijn huis aan de Herengracht in Amsterdam leek wel een museum. Ook in de hofstede in Lisse hingen veel schilderijen waaronder het bekende portret van Jan Six I door Rembrandt uit 1654. Het boek Sporen van Six in Lisse laat zien dat de band met het dorp steeds hechter werd. Pieter Six III liet in zijn testament een legaat na aan de Diaconie van Lisse om er een hofje mee te stichten. Hij overleed in 1755, zijn echtgenote Geertruida van der Lijn in 1763, kinderloos. Het einde van een tijdperk.

Link naar bestelmogelijkheid via Uitgeverij Verloren https://verloren.nl/boeken/regio-s-en-steden/holland_2/sporen-van-six-in-lisse

Zesenzeventig jaar geleden werd op 27 januari het vernietigingskamp Auschwitz bevrijd. Op deze datum wordt maandag herdacht dat zes miljoen Joden vermoord werden.

Onder deze zes miljoen namen ook drie leden en drie aangehuwde leden van de adellijke familie Lopes Suasso. Het geslacht Lopes Suasso gaat terug tot in de 16^e eeuw in Spanje. In 1676 werd een voorvader door Koning Karel II van Spanje verheven tot Baron van Avernas le Gras. In de 17^e eeuw vestigde de familie zich in Nederland en behoorde hier tot de Portugees-Joodse gemeente.

De familie maakte fortuin als handelaren en bankiers en financierde de politiek van Stadhouder Willem III die leidde tot de ‘Glorious Revolution’ in Engeland en de koningskroon voor Willem III. In de jaren 1818, 1821 en 1831 werden drie leden in de Nederlandse adel erkend met het predikaat van jonkheer.

In de Tweede Wereldoorlog kwamen de volgende familieleden om in de concentratiekampen:

Jonkheer Francisco Ephraïm Lopes Suasso, geboren Amsterdam 31 oktober 1864, overleden concentratiekamp Auschwitz omstr. 21 mei 1944, 79 jaar, weduwnaar van Estella Lopes Suasso née Henriques de Castro (1861-1941). Hij was de laatste mannelijke nakomeling van de familie Lopes Suasso.

Jonkheer David Gabriël Leonard Lopes Suasso, geboren ’s-Gravenhage 25 april 1891, overleden concentratiekamp Auschwitz omstreeks 26 februari 1943, 51 jaar (zoon van voorgaande).

Anna Bosch née jonkvrouwe Lopes Suasso, geboren Hannover 30 januari 1867, overleden Theresienstadt 24 mei 1944, 76 jaar, weduwe van François Gustaaf Thierry Bosch (1856-1940) (zusje van jonkheer Francisco Ephraïm).

Mozes Spier, geboren Kalkar 10 september 1864, overleden concentratiekamp Sobibor 30 april 1943, 78 jaar, gescheiden echtgenoot van jonkvrouwe Rachel Lopes Suasso (1863-1912).

Rachel Anna Mendes da Costa, geboren Amsterdam 30 maart 1892, overleden concentratiekamp Sobibor 16 april 1943, 51 jaar, douairière jonkheer Mozes Lopes Suasso (1880-1931), zij hertrouwde in 1933 Albert Cohn, geboren Magdeburg 11 juli 1871, overleden concentratiekamp Auschwitz 6 september 1944, 73 jaar.

Bénoit Franco Mendes, geboren Amsterdam 18 maart 1869, overleden concentratiekamp Auschwitz 20 oktober 1944, weduwnaar van Esther Franco Mendes née jonkvrouwe Lopes Suasso (1881-1931), 75 jaar.

In het komende themanummer ‘Oorlog & Vrede’ van het digitale magazine van de stichting Adel in Nederland, dat de donateurs vier keer per jaar per mail toegestuurd krijgen, zal het tragische verhaal van de familie Lopes Suasso te lezen zijn. Benieuwd naar dit verhaal? Word dan voor 17,50 euro per jaar donateur. Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.

Op maandag 25 januari loopt er een online veiling af bij Veilinghuis Korendijk, dat een dependance is van het Zeeuws Veilinghuis in Middelburg. Eén van de aangeboden kavels is dit portret. Lees het verhaal hierbij hieronder of kijk in de catalogus voor wat er verder geveild wordt op https://korendijk.cloudcatalogus.nl/Home/Catalog

RECTIFICATIE:
Dankzij een attente en zeer gewaardeerde tip werden wij er attent op gemaakt dat het afgebeelde portret niet Cornelis Gerritsz. de Lange kan betreffen. De schilder heeft wel de houding en de achtergrond (de traanrokerij ‘Het Platten’) overgenomen van het oorspronkelijke portret door Lucas van de Kaey uit 1664, maar het gezicht is teveel afwijkend. In de catalogus van Veilinghuis Korendijk staat het daarom nu omschreven als ‘Portret van een koopman uit de 17e eeuw’. Intrigerende vraag hierbij blijft wel, wat de schilder of de opdrachtgever heeft bewogen een kopie te (laten) maken met een afwijkend gezicht, terwijl op de zuil wel vermeld staat ‘Cornelis de Lange AETATIS 75’.

Cornelis Gerritsz. de Lange werd geboren omstreeks 1589 en overleed in Jisp op 28 december 1664. Hij was eigenaar van de (walvis)traankokerij ‘Het Platten’ in Jisp. Jisp maakte in de 16^e en 17^e eeuw een grote bloei door, mede dankzij de walvisvaart. De familie De Lange was zeer prominent in Jisp en hield zich niet alleen bezig met de walvisvaart, maar was ook actief als traankoker, olieslager, koopman en bestuurder. Cornelis de Lange was commandeur-eigenaar walvisvaarder en burgemeester van Jisp. Mogelijk had zijn achternaam De Lange een verband met zijn rijzige gestalte.

Zijn achterkleindochter Anna Adriaans de Lange (1714-1753) trad in 1734 in het huwelijk met Pieter Pergerrits (1707-1757), die koopman in obligaties, brouwer, jeneverstoker en schepen van Purmerend was. Hij werd verbannen uit Holland en Westfriesland, nadat hij obligaties vervalst had en vluchtte naar Denemarken. Zijn vrouw en kinderen liet hij achter en deze kinderen namen daarop de familienaam van hun moeder over. De huidige jonkheren De Lange zijn nakomelingen van dit echtpaar.

Pieter Pergerrits kwam in Denemarken tot aanzien, werd zeepfabrikant en kocht het landgoed Buderupholm. In 1752 werd hij door Koning Frederik V van Denemarken in de Deense adelstand verheven met de familienaam De Lange van Bergen. Op basis van deze adelsverheffing werden nakomelingen van hem in de jaren 1996-1998 ingelijfd in de Nederlandse adel.

Informatie op het kopieportret:
Op het portret staat een man afgebeeld met een brief in zijn hand met daarop de tekst  ‘Volherdt staegh volmaeckt slaegh anno 1654’ en op de zuil ‘Cornelis de Lange AETATIS 75’. Op de achtergrond is de traankokerij ‘Het Platten’ te zien.

Het portret meet 116-99 cm en is een vrije kopie naar het portret door Lucas van de Kaey uit 1664 van Pieter Gerritsz. de Lange. Het wordt getaxeerd op 600-800 euro.

Kijk in de online catalogus voor wat verder geveild wordt op https://korendijk.cloudcatalogus.nl/Home/Catalog

Jonkheer Cornelis Klaas Abel (‘Cees’) Ploos van Amstel, geboren Utrecht 5 januari 2021, zoon van jonkheer Pim Ploos van Amstel en Elisabeth Mira Emilie (‘Elise’) Ploos van Amstel née Reuvers.

Jonkvrouwe Evelina Mary Lily (‘Eefje’) Quarles van Ufford, geboren Edenbridge (UK) 25 november 2020, dochter van jonkheer Maurits Willem Jacob Quarles van Ufford en Joanna Mary Louise Quarles van Ufford née Dimsey.

Op 17 oktober 1907 trad de Duitse ‘eerste luitenant à la suite in het Beijersche Leger’ Friedrich Ludwig Botha Alfred Conrad Graf von Rechteren-Limpurg-Speckfeld op het stadhuis van ’s-Gravenhage in het huwelijk met zijn Nederlandse achternichtje Adolphina Adriana gravin van Rechteren Limpurg.

De bruidegom was 31 jaar en woonachtig in Markt Einersheim in Beieren, terwijl de bruid 19 jaar was en in ’s-Gravenhage woonde. Met haar ouders en broertje bewoonde zij hier een vorstelijk stadspaleis aan de Javastraat nr. 26, dat in latere jaren groot genoeg was om als stadhuis van ’s-Gravenhage te kunnen dienen.

Het bruidspaar had gemeenschappelijke voorouders in Jan Everard Adolph Graaf van Rechteren, heer van Rechteren, de Schuilenburg en de Eze (1714-1754) en Sophia Carolina Florentina des H.R. Rijksgravin van Rechteren, vrouwe van Almelo en Vriezenveen (1725-1805). De oudste zoon van dit echtpaar werd de stamvader van de Nederlandse takken op kasteel Rechteren en huis Almelo, terwijl hun jongste zoon de stamvader werd van de Duitse tak, die zou opvolgen in de Beierse bezittingen.

Het was een indrukwekkend gezelschap dat zich op het Haagse gemeentehuis verzamelde: de bruid werd vergezeld door haar ouders Wilhelm Reinhard Adolph Carel graaf van Rechteren Limpurg en jonkvrouwe Constance Jacoba Johanna Wilhelmina van den Santheuvel. Als getuigen voor haar traden haar oom Henrij Boudewijn de Roo van Capelle, heer van Westmaas en Greup, uit Dordrecht en haar oom Samuël Adolph graaf van Rechteren Limpurg op. Laatstgenoemde was oud-consul in Bordeaux en woonde in Rozendaal. De vader van de bruidegom, Friedrich Albrecht Emil August Graf von Rechteren-Limpurg-Speckfeld, was 14 jaar daarvoor al overleden en zijn moeder, Christine Gräfin zu Stolberg-Wernigerode, had de lange reis niet ondernomen en was in Beieren gebleven. Zijn getuigen waren Willem Peter graaf van Bylandt, referendaris bij het Kabinet der Koningin, en een Nederlandse achterneef, Adolph Zeyger graaf van Rechteren Limpurg, die op het stamslot Rechteren van de familie in Dalfsen woonde.

Een week na de voltrekking van het huwelijk kwam het grafelijk echtpaar in Beieren aan en ter gelegenheid van hun terugkeer werd deze fotokaart uitgegeven, waarop het jonggehuwde paar staat afgebeeld met boven hen hun beider wapens met daarboven een vorstenkroon; de Van Rechterens werden tot de Hohe Adel gerekend en het Hoofd van deze tak voerde het predikaat ‘Erlaucht’, dat zich in het Nederlands laat vertalen als Illustere Hoogheid.

In latere jaren werd Friedrich uiteindelijk ritmeester in Beierse dienst en rechtsridder bij de Johanniter Orde. Het echtpaar kreeg twee dochters, waaruit nakomelingen in Duitsland en Nederland voortleven.

 

Theo Kralt is de auteur van zowel het Nederlandstalige als de herziene (en uitgebreide!) Engelse uitgave van het boek over vrijwel vergeten (portret)schilder Jean Baptist Discart. Voor RTV Utrecht vertelde hij op ridderhofstad Hardenbroek over deze eens gevierde society portretschilder, die veel Nederlandse adel portretteerde.

Link naar RTV Utrecht, waar de de online uitzending is terug te kijken (met mooie beelden van kasteel Hardenbroek): https://www.rtvutrecht.nl/nieuws/2120201/boek-over-vergeten-schilder-discart-die-utrechtse-families-portretteerde.html

De schilder Discart werd in 1855 geboren in Modena dat toen – totdat het in 1861 overging naar het Verenigd Koninkrijk Italië – tot Oostenrijk behoorde. Hij ontving zijn opleiding aan de Akademie für bildenden Künste in Wenen en woonde vervolgens in Parijs, Tanger, Parijs, Brussel, Den Haag en Parijs. Hij maakte vele reizen. Waarschijnlijk is hij mede door zijn kosmopolitische leven zo onbekend gebleven. In Tanger, Marokko en in Parijs vervaardigde hij oriëntalistische schilderijen die tot de beste werken van de Oostenrijkse oriëntalistische school worden gerekend.

Nederlandse portretten
Vanaf ca. 1895 maakt hij contact met Nederlanders. Het eerste portret dat hij maakte is van Alwina gravin von der Goltz-jonkvrouw Brantsen (1868-1957). Discart zou ook het postume portret van haar vader, mr. Willem Gerard baron Brantsen (1831-1899), maken en haar dochter Marie (Maja) barones de Vos van Steenwijk – gravin von der Goltz (1895-1973) in Arnhem, 1902 schilderen en in 1903 haar oom en tante en nicht in Rhederoord, De Steeg. Deze portretten van Carel Marie Brantsen (1834-1909), Jacqueline Sophie Brantsen – van Limburg Stirum (1845-1922) en van Amelia (Amée) Jacqueline Julie Brantsen (1875-1951) tonen Discart op het hoogtepunt van zijn kunnen.

De schilder Discart heeft vanaf het eind van de negentiende eeuw tot 1930 contact onderhouden met vooraanstaande Nederlandse families. Zijn eerste portretten maakte hij van leden van de familie Brantsen in Den Haag, Zypendaal bij Arnhem en in Rhederoord, De Steeg. In 1929 maakte hij pastels van Aurelia Elisabeth gravin van Lynden – gravin van Limburg Stirum (1875-1949) en van haar man Jan Maurits Dideric graaf van Lynden (1864-1930). Discart had hen al eerder geschilderd in 1903 en 1905 en hun zoon in 1917. In het nieuwe boek konden herontdekte portretten worden opgenomen van o.a. Jacoba Beatrice Elisabeth Stokhuyzen (1930-2015). Zij werd door Discart als baby in 1930 geportretteerd. Na kunstgeschiedenis gestudeerd te hebben was Beatrice Stokhuyzen hoofd van de Fotografische Dienst van het Rijksmuseum in Amsterdam. In totaal zou Discart vier portretten van de familie Stokhuyzen in Oegstgeest vervaardigen. Deze zijn opgenomen in het boek.

Theo P.G. Kralt, Jean Baptiste Discart (1855-1940), oriëntalistische schilderijen en Nederlandse portretten, 192 blz., geïll f/c, ISBN 9789075879-759, 27,50 euro.

‘Jean Baptist Discart. Oriental paintings and Dutch portraits’ is een hardcover uitgave van Van Gruting Publishers, Utrecht, The Netherlands / Uitgeverij Van Gruting te Utrecht. Het telt 216 pagina’s waaronder een volledige full colour geïllustreerde catalogue raisonnée van alle nu bekende werken van Discart.

English edition book Discart: ISBN: 97890 75879 766, 35 euro.

Beide boeken zijn te bestellen via www.vangruting.nl en e-mail: info@vangruting.nl

Stichting Jean Baptiste Discart: www.jeanbaptisteDiscart.com en e-mail: info@jeanbaptisteDiscart.com

 

Albertus Jans Mensema werd geboren op 12 juni 1946 als zoon van Jan Eilderts Mensema (1898-1959) en Diewerke Jacobje Niewold (1905-1980). Albert groeide op in Bedum en in deze omgeving woonden, werkten en leefden zijn voorouders eeuwenlang. Even ten zuiden van Bedum lag hier eens de Mensemaborg, waaraan de familienaam ontleend werd. Al in de 15^e eeuw leefde hier een geslacht Mensema, waarvan het wapen door de grootvader van Albert overgenomen zou worden: gedeeld: I de Friese adelaar, getongd en genageld van rood; II in zilver een zwarte hoofdletter M, overtopt door een gouden kroon van drie bladeren en twee parels.

Als jongeling begon hij zich te verdiepen in zijn eigen familiegeschiedenis. Het bracht hem in het Rijksarchief in Groningen en het werd uiteindelijk het begin van een lang, uiterst productief verblijf in de archiefwereld. Zijn eerste archiefbezoek leidde ook tot zijn eerste publicatie ‘Genealogie Mensema’ in 1968.

Nadat hij voor de opleiding tot archivaris gekozen had, begonnen zijn werkzaamheden in 1972 in het Rijksarchief in Zwolle. Het was hier dat hij sinds 1975 ‘het haardvuur brandende [hield] van het huis’ samen met zijn partner jonkheer Arnoldus Johannes Gevers. Enkele jaren later was dat in de historische Hof van Suythem, waarmee zij zich in een lange rij van illustere bewoners schaarden. Zijn specialiteit was het inventariseren van archieven, waardoor hij een groot kenner werd van de vaak adellijke familie- of huisarchieven en van de Overijsselse en Nederlandse adel. Tot aan zijn pensionering in 2007 bleef hij in Zwolle als archivaris actief en in deze jaren, maar ook daarna, kwam een grote stroom aan publicaties op gang, vaak samen met zijn partner, over havezaten en buitenplaatsen, adelsgeschiedenis, genealogie, heraldiek en vrijmetselarij. Vanwege deze en vele andere verdiensten behaagde het H.M. de Koningin dan ook om hem in 2013 te benoemen tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.

In 1993 was hij één van de mede-oprichters van de Werkgroep Adelsgeschiedenis en in 1996 van de stichting Werkgroep Adelsgeschiedenis. Hiermee bleef hij actief tot in 2013 verbonden als secretaris en bestuurslid en organiseerde hij meerdere symposia en excursies. Tijdens de eerste excursie van de Werkgroep ‘Jonkers aan het Wad’ in 1995 leerde ik Albert Mensema kennen. Hier beklom hij de kansel in de kerk van Stedum en sprak – want Albert sprák – en deelde zijn grote kennis in welluidende en welgekozen woorden. Hierbij ging hij humor niet uit de weg en zo herinner ik mij zijn eerste keer bij mij thuis, nadat ik secretaris van de Werkgroep werd en het bestuur hier vergaderde. Na een bezoek aan het kleinste kamertje zei hij: “Wat heb je mooie pin-ups op de plee hangen.” – en dat waren dus mijn vroeg 19^e-eeuwse antieke staalgravures van Engelse hertoginnen.

In de loop der jaren leerde ik Albert beter kennen door mijn werkzaamheden voor de Werkgroep, maar ook daarna bleven wij goed contact houden. Meerdere malen was ik te gast bij Albert en Arnold aan tafel op de Hof van Suythem en altijd was Albert geïnteresseerd en bereid om kennis te delen, maar ook om advies te geven, soms ook zeer persoonlijk, waardoor ik met grote dank en warmte aan hem zal blijven terugdenken.

Op 23 december kwam Albertus Jans Mensema te overlijden op de Hof van Suythem in Zwolle. Vier dagen eerder had ik het voorrecht dat ik hem nog mocht zien en afscheid kon nemen. Veel bleef ongezegd, maar vaak zal ik nog aan hem denken bij het schrijven over de oude luister van het adellijk verleden, waarvan hij niet alleen een eminent kenner, maar ook een groot schrijver was.

Albertus Jans Mensema, geboren 12 juni 1946, zoon van Jan Eilderts Mensema en Diewerke Jacobje Niewold, archivaris bij het Rijksarchief in Overijssel (1972-1999), archivaris bij het Gemeentearchief in Zwolle (1999-2002), archivaris bij het Historisch Centrum Overijssel (2002-2007), adelhistoricus en auteur, drager van de Ere-penning van Koninklijk Nederlandsch Genootschap voor Geslacht- en Wapenkunde, ere-lid Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis, Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, vrijmetselaar, overleden Hof van Suythem, Zwolle 23 december 2020, partner van jonkheer Arnoldus Johannes Gevers.