Veilingnieuws: het servies van baron Sirtema van Grovestins

Afb. 1. Het verguld zilveren servies bestaat uit een theebus een trekpot, melkkan, een suikerbak en een dienblad. Foto met dank aan Veilinghuis Van Spengen.

Op 19 juni wordt er bij het Veilinghuis Van Spengen in Hilversum een 5-delig verguld zilveren empire theeservies geveild, dat in de jaren 1807-1809 gemaakt werd. Alle onderdelen zijn voorzien van het familiewapen van baron Sirtema van Grovestins. Het totale gewicht bedraagt 1990 gram en het servies wordt getaxeerd op 700-1000 euro.

Link naar de website van Veilinghuis Van Spengen met de online catalogus: https://www.vanspengen.nl/.

Afb. 2. Het gegraveerde familiewapen Sirtema van Grovestins. Foto met dank aan Veilinghuis Van Spengen.

 

Tentoonstelling Oranje Boven op kasteel Cannenburch

Afb. 1. Op kasteel Cannenburch in Vaassen vormt het kasteelinterieur, zoals hier in de eeuwenoude keuken, een verrassend decor voor een tentoonstelling met vele Oranje-souvenirs. Foto met hartelijke dank aan Geldersch Landschap & Kasteelen.

Kasteel Cannenburch is maar enkele kilometers van Paleis Het Loo verwijderd en de Oranjes brachten sinds koning Willem III bijna allemaal een bezoek aan het kasteel, dat eeuwenlang in het bezit was van de baronnen D’Isendoorn à Blois. Over vijf van deze bezoeken is een tentoonstelling in het Bouwhuis van het kasteel te zien.

Als de Oranjes op bezoek kwamen, werd niet alleen op het kasteel de vlag uitgehangen, maar ook in het dorp Vaassen. Hier vierde men de komst mee en werden de Oranjes met veel gejuich onthaald, waarover in de kranten uitgebreid verslag gedaan werd. De Oranjegezindheid kwam ook tot uiting in het verzamelen van Oranje-souvenirs.

Afb. 2. Overal in het kasteelinterieur zijn voor deze tentoonstelling Oranje-souvenirs terug te vinden. Foto met hartelijke dank aan Geldersch Landschap & Kasteelen.

Tentoonstelling Oranje Boven!
Op deze nieuwe tentoonstelling op kasteel Cannenburch vormt het kasteelinterieur een verrassend decor voor de getoonde Oranje-souvenirs, die variëren van glazen, bekers en herdenkingsborden tot glas-in-lood ruitjes en feestsigaren. Ook is er een ruimte gewijd aan exclusieve souvenirs, gemaakt van dure materialen of ontworpen door vooraanstaande kunstenaars.

Kasteel Cannenburch is één van de zeven ingerichte en opengestelde kastelen van Geldersch Landschap & Kasteelen (GLK). In samenwerking met Museum Paleis Het Loo, de Geschiedkundige Vereniging Oranje-Nassau en GLK werd deze tentoonstelling samengesteld. Voor wie nog niet eerder Cannenburch bezocht, is dit een goede aanleiding om dit kasteel vol eeuwenoud Gelderse adellijk erfgoed met nu vele Oranje-souvenirs te gaan bezoeken!

Link naar meer informatie over deze tentoonstelling en over bezoekmogelijkheden https://cannenburch.glk.nl/alles-over-kasteel-cannenburch/hoog-bezoek-/.

Afb. 3. Kasteel Cannenburch in Vaassen: eeuwenlang bewoond door de baronnen D’Isendoorn à Blois.

 

Joris Backer: senator en tijdelijk kamervoorzitter

De Eerste Kamerleden, die onlangs zijn gekozen door de Provinciale Staten, werden afgelopen dinsdag geïnstalleerd. Eén van de opnieuw geïnstalleerde senatoren is jonkheer mr. Joris Paul Backer. Hij zit sinds 2011 voor D’66 in de Eerste Kamer en is nu tijdelijk Kamervoorzitter.

Hij is een telg uit een van de oudste Amsterdamse regentengeslachten en zijn betovergrootvader werd in 1894 in de Nederlandse adel verheven met het predikaat jonkheer.

Link naar zijn cv: https://www.eerstekamer.nl/persoon/jhr_mr_j_p_backer_d66.
Link naar zijn persoonlijke website: https://jorisbacker.nl/.

Hieronder een filmpje uit 2010 waarin hij zichzelf presenteerde:

De adelskwestie Changuion

Afb. Het familiewapen Changuion.

Het laatste nummer van ‘De Nederlandsche Leeuw’ van juni 2019 bevat een belangrijk artikel van de hand van mr. C.P. Briët over de uit Frankrijk afkomstige familie Changuion.

François Daniël Changuion (1766-1850) was onder meer secretaris van het provisioneel bewind (het driemanschap onder leiding van Gijsbert Karel van Hogendorp) in 1813, en later gezant naar de V.S. Hij werd in 1815 wegens zijn verdiensten bij de totstandkoming van het Koninkrijk verheven in de Nederlandse adel. Maar in 1823 werd hij bij verstek veroordeeld wegens valsheid in geschrifte, waarna hij niet meer tot de Nederlandse adel werd gerekend. Een officieel besluit tot verval van adeldom is er nooit geweest, maar hij werd niet meer vermeld op de eerste adelslijst van 1825. Zijn kinderen, voor zover geboren voor het vonnis van 1823, stonden wel op die lijst en behielden hun adeldom.

Ten gevolge van een misverstand is vanaf 1912 in de literatuur aangenomen dat zijn kleinkinderen ook niet tot de Nederlandse adel behoorden, omdat deze geboren waren na 1823. Briët toont evenwel aan de hand van documenten haarfijn aan, dat deze kleinkinderen en verdere nakomelingen nog wel degelijk tot de Nederlandse adel behoren. Een kleinzoon, jhr. Louis Anne Changuion (1840-1910) is de stamvader van een talrijk nageslacht in Zuid-Afrika, dat tot de Nederlandse adel behoort.

Meer weten over de Nederlandsche Leeuw? Kijk dan op https://www.knggw.nl/

Tweede Pinksterdag Dag van het Kasteel 2019: Gelderse kastelen

Dag van het Kasteel 2016 Gelderland
Afb. De zeven opengestelde buitenplaatsen en kastelen van Geldersch Landschap & Kasteelen, foto’s met dank aan www.glk.nl

Tweede Pinksterdag is de Dag van het Kasteel en in heel Nederland zijn kastelen en buitenplaatsen opengesteld. Ook in Gelderland zijn er op deze dag meerdere kastelen te bezichtigen, waarbij het thema internationale en koloniale banden de leidraad zal zijn. Geldersch Landschap & Kasteelen (www.glk.nl) beheert meer dan 150 natuurgebieden, landgoederen en meerdere kastelen, die vandaag te bezichtigen zijn en die een mooi beeld bieden van adellijke representatie door de eeuwen heen.

Benieuwd naar opengestelde buitenplaatsen en kastelen bij u in de buurt? Het NKS Kenniscentrum voor Kasteel en Buitenplaatsen, de initiatiefnemer van de Dag van het Kasteel, heeft een website, waarop te zien is welke kastelen en buitenplaatsen vandaag bij u in de buurt zijn opengesteld. Kijk voor meer informatie op www.dagvanhetkasteel.nl

Tentoonstelling ‘Deftige Dieren’ op kasteel Amerongen geopend

Afb. 1. De zevenjarige Maria Frederica des H.R. Rijksgravin van Reede op haar portret naar Jean-Etienne Liotard, waarop zij met Markiesje, haar hondje te zien is. Het portret is, naast vele andere familieportretten met huisdieren, te zien op deze unieke tentoonstelling.

Donderdag vond op kasteel Amerongen de feestelijke opening plaats van de tentoonstelling ‘Deftige Dieren’, een tentoonstelling rondom de adellijke omgang met dieren op Kasteel Amerongen vanaf de Gouden Eeuw. Op het zonovergoten voorplein zaten de genodigden tegenover een catwalk, die een belangrijke rol bij de opening zou spelen.

Eerst was er het welkomstwoord van Herman Sietsma, directeur van de Stichting Kasteel Amerongen. Hij vond het thema dieren bij uitstek passen bij de huidige ontwikkelingen in de maatschappij, waarbij dieren steeds meer aanwezig zijn, tot aan de oprichting van een poltieke partij aan toe. Hij noemde Elisabeth von Ilsemann née gravin van Aldenburg Bentinck als voorbeeld op kasteel Amerongen van een uitgesproken dierenliefhebber, waarvan de inspanningen voor dieren nog steeds zichtbaar zijn in Amerongen.

Afb. 2. V.l.n.r. Alain de Brauwere, Elsabé von Ilsemann en Godard von Ilsemann, nazaten van de Van Aldenburg Bentincks, ontvangen uit handen van Herman Sietsma, directeur van de Stichting Kasteel Amerongen, de eerste exemplaren van het boekje ‘Deftige Dieren. Adellijke omgang met dieren op kasteel Amerongen vanaf de Gouden Eeuw’. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.

Na de verschillende fondsen, waaronder de M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, bedankt te hebben, roemde hij de inzet van de vele vrijwilligers: “Een huis als dit is een sociale gemeenschap, waarin hard wordt gewerkt door vele vrijwilligers om alles in stand te houden“. Hierna overhandigde hij de eerste exemplaren van het boekje ‘Deftige Dieren. Adellijke omgang met dieren op kasteel Amerongen vanaf de Gouden Eeuw’ aan drie nakomelingen van de familie Van Aldenburg Bentinck: Elsabé von Ilsemann, Godard von Ilsemann en Alain de Brauwere.

Afb. 3. De presentator van deze opening was de acteur en cabaretier Joep Onderdelinden, die te paard kwam aanrijden op het voorplein van kasteel Amerongen. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.

Hierna kwam acteur, cabaretier en presentator Joep Onderdelinden op een paard het voorplein opgereden. Op de catwalk presenteerde hij met vijf verschillende hondenrassen het verhaal van vijf bewoners van het kasteel en hun favoriete huisdier. Zo vertelde hij het verhaal over Senta, de teckel van de Duitse Keizer Wilhelm II, die als banneling op kasteel Amerongen woonde. ‘Die treue Senta’ mocht alles “En ze beet zelfs in de keizerlijke enkels van de Keizerin”, aldus Joep. Net zoals de andere honden van de Keizer, die stonken, vlooien verspreidden en de meubels beschadigden, zodat de hofmaarschalk August Graf zu Eulenburg er zijn handen vol aan had om alles weer presentabel te maken voor gasten.

Afb. 3. Joep Onderdelinden poseert met Sophie (links) en Jara (rechts), die de openingshandeling verrichtten door blauwe linten te strikken bij de vijf honden. Op de achtergrond v.l.n.r. mopshondje Robby, markiesje Bibi, hazewindhond Remus, teckel Evert en sint bernard Balou, vergezeld van hun baasjes. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.

De openingshandeling werd verricht door Sophie, nakomelinge van de Van Aldenburg Bentincks, en Jara. Zij waren gekleed als de zevenjarige Maria Frederica des H.R. Rijksgravin van Reede op haar portret naar Jean-Etienne Liotard, waarop zij met Markiesje, haar hondje staat afgebeeld. Door het strikken van een blauw lint met twee parels, net als op het voornoemde portret, bij de vijf honden werd de tentoonstelling geopend.

Ook benieuwd naar de tentoonstelling Deftige Dieren en kasteel Amerongen? Kijk dan op https://www.kasteelamerongen.nl/plan-je-bezoek/rondleidingen-en-zaalgidsenopstelling/themajaar-deftige-dieren.

Op de foto’s hieronder de vijf deelnemende honden, die het verhaal van de kasteelbewoners door de eeuwen heen illustreerden. Foto’s met hartelijke dank aan Hans Hampsink.

In het komende juninummer van het magazine van AiN, dat aan de donateurs per mail wordt toegestuurd, komt een uitgebreid verslag te staan met foto’s van adellijke genodigden die u hier niet op de website ziet. Als u nu voor 17,50 euro per jaar donateur wordt, ontvangt u meteen het maartnummer en binnenkort het juninummer. Later dit jaar volgen dan nog twee uitgaven vol adellijke verhalen, foto’s en genealogisch nieuws. Mail voor meer informatie naar nieuwsbrief@adelinnederland.nl.

Afb. 5. Ook in het kasteel zijn dieren op verschillende manieren aanwezig, zoals hier op tafel als tafelstuk – in het verleden toppunt van goede smaak, maar nu denken we hier inmiddels iets anders over. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.
Afb. 6. Kasteel Amerongen in de namiddagzon, een schatkamer vol eeuwenoude adellijke geschiedenis.

Boekennieuws: Groene parels in Overijssel

Afb. 1. Een doorkijk op de Kranenkamp in Diepenveen met als inzet De Colckhof in Heino.

Ongeveer een tiende deel van Overijssel wordt gevormd door buitenplaatsen en landgoederen; een grote rijkdom die Overijssel ook wel de naam ‘Tuin van Nederland’ heeft gegeven.

In ‘Groene parels in Overijssel. Wandelen door lommerijke landschapsparken’, door Willemieke Ottens, Els van der Laan-Meijer en Karin Bevaart, worden oude kaarten gebruikt om het nieuwe verhaal te vertellen bij deze landschapsparken, waarbij tevens aandacht wordt gegeven aan de landschappelijke situering, de historische ontwikkeling en de ruimtelijke architectonische kwaliteiten van deze parken.

In de inleiding geeft Heimerick Tromp een introductie op de landschapsstijl in Nederland en Overijssel in de 18e eeuw. Hierna wordt het belang van de eigenaren beschreven en wordt er een overzicht gegeven van verschillende tuinarchitecten, die voor Overijssel belangrijk zijn geweest. Vervolgens wordt er uitleg gegeven over de gebruikte kaarten.

Het grootste deel van het boek bestaat uit beschrijvingen van de parken en tuinen op basis van geografische spreiding in zeven regio’s: Zwolle en omgeving, Deventer en Diepenveen, IJsselzone, Vechtstreek, Kop van Overijssel, Salland en Twente. Iedere beschrijving bestaat uit een historisch gedeelte, waarbij veel adellijke eigenaren de revue passeren. Vervolgens worden de tuinen en parken in hun ontwikkeling beschreven. Door de kadastrale kaarten uit 1811 en 1832 te combineren met actuele reliëfkaarten wordt goed zichtbaar wat uit het verleden van de grootse aanleg bewaard is gebleven – maar helaas ook verdwenen.

‘Groene parels in Overijssel’ is een prettig leesbaar boek met zeer goede informatie over buitenplaatsen en landgoederen in Overijssel. Voor wie meer wil weten over hun geschiedenis, vindt achterin een uitgebreide literatuurlijst per beschreven aanleg. In de goede traditie van Waanders Uitgevers uit Zwolle is ook dit boek weer zeer fraai en rijk geïllustreerd. Hierbij nodigen de gecombineerde kaarten niet alleen uit om te kijken en te vergelijken, maar ook om zelf ter plaatse naar al dit moois te gaan kijken.

Link naar meer informatie en bestelmogelijkheid: https://www.waandersdekunst.nl/groene-parels-in-overijssel.html.

Afb. 2. De gecombineerde kadastrale kaart uit 1826 in combinatie met een actuele reliëfkaart van de aanleg van kasteel Twickel. Foto met dank aan Waanders Uitgevers in Zwolle.

Hertogin Maria van Gelre te gast op kasteel Ammersoyen tijdens Pinksterdagen

Afb. 1. Kasteel Ammersoyen werd eeuwenlang bewoond door het bekende adellijke geslacht Van Arkel en was daarna in het bezit van de opeenvolgende Zuidnederlandse geslachten De Lichtervelde, Christyn de Ribaucourt en De Woelmont. Sinds 1957 is het in het bezit van Geldersch Landschap & Kasteelen, die het kasteel zijn oude luister heeft teruggegeven. Foto met hartelijke dank aan Albert Speelman.

Dit jaar is hertogin Maria van Gelre samen met haar hofhouding te gast in kasteel Ammersoyen tijdens het jaarlijks terugkerende Pinksterevenement Ammersoyen Middeleeuws Bewoond. De stichting Het Woud der Verwachting verbeeldt Maria en haar hofhouding met tientallen personages.

Afb. 2. De replica van de houppelande van hertogin Maria van Gelre, vervaardigd door Het Woud der Verwachting, is tijdens Ammersoyen Middeleeuws Bewoond (beide Pinksterdagen) te zien in de Trouwzaal van kasteel Ammersoyen. Foto met hartelijke dank aan Geldersch Landschap & Kasteelen/www.glk.nl.

Maria van Gelre (1380 – na 1427), geboren als in Frankrijk als Marie d’Harcourt in een vooraanstaande adellijke familie, werd hertogin van Gelre in 1405 door haar huwelijk met Reinoud IV, hertog van Gelre en Gulik en graaf van Zutphen. Maria is vooral bekend door het gebedenboek dat ze heeft laten maken. Het wordt wel gezien als een van de belangrijkste kunstschatten uit het laatmiddeleeuws Gelre. Nader onderzoek naar dit gebedenboek door de Radboud Universiteit leidde begin vorig jaar nog tot een tentoonstelling over deze middeleeuwse hertogin in Museum het Valkhof in Nijmegen.

In dit gebedenboek staat Maria zelf afgebeeld in een felblauw gewaad; een houppelande. Het Woud der Verwachting heeft op basis van deze afbeelding een replica gemaakt. Wanneer Maria op Ammersoyen in een stoet paarden arriveert, draagt zij het gewaad dat na haar entree tentoongesteld wordt in de Trouwzaal waar het publiek een kijkje kan nemen.

Over het evenement
Tijdens Ammersoyen Middeleeuws Bewoond is zowel in het kasteel als op het buitenterrein veel te beleven. Het kasteel wordt bewoond door tientallen middeleeuwse figuren uit de hofhouding van Maria van Gelre. Er zijn kinderenspelen, een markt met kramen en ambachten, een valkenier, boogschutters, zwaardvechters en theater. Het gezelschap Datura speelt vrolijke middeleeuwse muziek en er wordt gedanst.

Zondag 9 en maandag 10 juni (1e en 2e Pinksterdag), 11.00 – 17.00 uur
Het gehele programma is te bekijken op www.middeleeuwsammersoyen.nl

Afb. 3. Maria van Gelre afgebeeld in het gebedenboek. (Staatsbibliotheek Berlijn). Foto met hartelijke dank aan Geldersch Landschap & Kasteelen/www.glk.nl.