Boekennieuws: ‘Indische adel. De koloniale lotgevallen van de Indische familie Van Braam’

John Töpfer
Afb. 1. In een bomvolle zaal van de Universiteit van Leiden hadden zich vele nakomelingen Van Braam en (verwante) familieleden uit bekende geslachten als Van Blommestein, Van Braam Houckgeest, Van Braam van Vloten, Van Riemsdijk en Van Suchtelen van de Haare verzameld om meer te horen over dit bijzondere boek.

Afgelopen vrijdag vond in het Academiegebouw van de Universiteit Leiden de boekpresentatie plaats van ‘Indische adel. De koloniale lotgevallen van de Indische familie Van Braam’, dat geschreven werd door Egbert Fortuin. Het boek gaat over de geschiedenis van de adellijke familie Van Braam, waarvan de laatste telg in 1939 overleed, maar waarvan niet-adellijke nakomelingen tot op heden ruim vertegenwoordigd voortleven.

In 1816 werd jonkheer Aegidius van Braam (1758-1822) in de Nederlandse adel verheven. Zijn kinderen vestigden zich in Ned.-Indië, op zoek naar nieuwe kansen. Zijn tweede zoon, jonkheer Marius Johannes van Braam (1799-1864), was de eerste Nederlandse edelman die in de 19e eeuw een huwelijk sloot met een Javaanse vrouw, Pentas (1830-1882) genaamd, die zeer waarschijnlijk moslima was. Nog heden is hun beider graf in Bojalali te vinden, waarbij haar graf naar Mekka gericht is en zijn graf in de christelijke traditie met het hoofd naar het noorden.

Hieronder: onderdeel van het programma was een lezing door Suze Zijlstra (links) over de rol van vrouwen in Indische familiegeschiedenissen en een interview door Maarten Fornerod, van de Indische  Genealogische Vereniging, (op de rechter foto rechts zittend) met auteur Egbert Fortuin, die hoogleraar Russian Language and Linguistics is.

De familie maakte aanvankelijk deel uit van de Europese bovenlaag, maar door tegenslagen daalde het maatschappelijke aanzien. Verschillende nakomelingen gingen verbintenissen aan met Javaanse vrouwen, maar huwden deze niet. Hierdoor hadden hun nakomelingen geen recht meer op het predikaat jonkheer/jonkvrouw. De laatste adellijke nakomeling overleed in 1939, maar daarmee was de familie zeker niet uitgestorven. De niet-adellijke nakomelingen leefden en leven voort en gingen vervolgens met hun Nederlandse familienaam deel uitmaken van het Indo-Europese deel van de bevolking. Aan de hand van hun verhalen wordt vervolgens de geschiedenis van de Indo-Europeanen verteld, waarbij de gebeurtenissen in de jaren 1942-1949 zeer ingrijpend in hun persoonlijke leven waren.

Afb. 4. Conrad Gietman, wetenschappelijk medewerker van de Hoge Raad van Adel en lid van de Raad van Advies van AiN, ging in zijn verhaal onder meer in op de vraag waarom de adeldom voor de familie Van Braam verloren ging.

Link naar bestelmogelijkheid van het boek: https://www.walburgpers.nl/nl/book/9789464563139/indische-adel

In het komende magazine van de stichting Adel in Nederland, dat donateurs per mail toegestuurd krijgen, volgen meer foto’s en meer informatie over deze geslaagde bijeenkomst met meerdere sprekers en dit zeer boeiende boek. Ook u kunt dit magazine in uw mailbox ontvangen door voor 17,50 euro per jaar donateur te worden. Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.

Afb. 5. In het boek gaat het niet alleen over de familie Van Braam, maar er wordt in een bredere context ook informatie gegeven over andere (adellijke) families met Indo-Europese nakomelingen. Zoals jonkheer Nicolaas Trip (1860-1919), die administrateur van een suikerfabriek was. Hij kreeg een dochter bij een Javaanse vrouw, maar huwde haar niet. Dankzij wettiging door de Gouverneur-Generaal kon zij door het leven gaan als jonkvrouwe Martha Cornelia Trip (1887-1974). Op deze foto staat zij samen met haar vader, echtgenoot Helen Redlod Adam (1885-1957) en hun zoontje. In het Rode Boekje ontbreekt tot op heden dit echtpaar in het overzicht van de familie Trip. Foto afkomstig uit het boek ‘Indische adel’.