Boekennieuws: Van Sonsbeeck. Een patriciërsfamilie schrijft geschiedenis.

Afb. 1. Op de voorzijde een zegel met het familiewapen Van Sonsbeeck.

Deze zomer vond in de historische Schepenzaal van het stadhuis van Zwolle de boekpresentatie plaats van een lijvig boek over een familie die o.a. in de geschiedenis van Zwolle een zeer aanwezige rol speelde: Van Sonsbeeck. Deze familie gaat terug tot in de 14e eeuw en werd al in de eerste jaargang van het Blauwe Boekje van het Nederland’s Patriciaat opgenomen. Gezien de vele bestuurlijke functies, hun bezittingen en hun huwelijken met adel en patriciaat, zou het heel aannemelijk zijn geweest als in het verleden telgen in de Nederlandse adel verheven zouden zijn geweest.

Het boek is voor een deel geschreven door leden van de familie Van Sonsbeeck zelf, die hiermee laten zien dat zij zich verbonden voelen met hun voorgeslacht. Daarnaast worden enkele anderen in het voorwoord geroemd, zonder wie dit kloeke familieboek er misschien nooit zou zijn geweest, met in de eerste plaats de Zwolse archivarissen Albert Mensema (2020†) en partner jonkheer Arnold Gevers. Beiden zijn eminente kenners van de Zwolse en Overijsselse geschiedenis, net als de historicus Jan ten Hove, die het grootste deel van de teksten schreef.

Het boek is niet alleen voor de familie zelf een belangrijke aanwinst, maar is een aanrader voor vele anderen die in geschiedenis vanuit het perspectief van een familie geïnteresseerd zijn. Via de verhalen over de verschillende nakomelingen door de eeuwen heen, met vele aardige anekdotes, beleef je als lezer het verleden en maak je de gebeurtenissen van hun tijd mee. Zo is het verhaal over de katholiek gebleven tak in Zwolle erg interessant om te lezen en hoe zij zich inzette voor hun geloofsovertuiging door een schuilkerk mogelijk te maken. Ook erg interessant is hoe zij zich maatschappelijk wisten te handhaven, ondanks de uitsluiting van bestuurlijke functies. Pas in de 19e en 20ste eeuw kregen nakomelingen in deze tak weer bestuurlijke functies en werden Van Sonsbeecken burgemeester, Commissaris van de Koningin en zelfs minister.

De tak die gereformeerd werd, kwam tot aanzien in Zeeland en ging daar tot de regenten behoren. Dat deze tak meer aanzien kreeg, blijkt ook uit het belangrijkste familiestuk dat zij uit de katholieke tak kregen: het groepsportret van Johan ‘den olde’ van Sonsbeeck en echtgenote Aleid ten Zeyle met kinderen uit het midden van de 16e eeuw. Na het uitsterven van de Zeeuwse tak in de 19e eeuw keerde dit voor de familie iconische portret uiteindelijk in 1957 weer bij nazaten van Zwolse tak terug. Het bijzondere verhaal dat hierbij hoort, is dat het in 1787 beschadigd raakte, toen het huis van de toenmalige eigenaar, de patriot Leonard Constantijn van Sonsbeeck (1739-1812) door Orangisten uit wraak geplunderd werd.

‘Van Sonsbeeck. Een patriciërsfamilie schrijft geschiedenis’ is een toegankelijk geschreven en zeer aantrekkelijk vormgegeven boek, waar Waanders Uitgevers zoals altijd steeds garant voor staat. Voor meer informatie en bestelmogelijkheid kijk op: https://www.waanders.nl/nl/van-sonsbeeck-een-patriciersfamilie-schrijft-gesch.html

Afb. 2. Huis De Gunne in Heino, dat in 1727 door huwelijk in het bezit van de familie Van Sonsbeeck kwam. Foto door Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, CC BY-SA 4.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=23576040