Veilingnieuws & Kijkdagen Venduehuis Den Haag: de schilderende barones Van Ittersum

ittersum-blank
Afb. Kavel 1003: een aquarel en een olieverfportret door Joanita barones van Ittersum. Foto met dank aan www.venduehuis.com.

Op 18 en 19 oktober vindt bij het Venduehuis in Den Haag een kunst- en antiekveiling plaats, waarbij ook de Rosa Spier Huis collectie geveild wordt. Kavel 1003 betreft twee werken van de hand van Joanita Aemilia barones van Ittersum née Blank (1909-1998): een aquarel uit 1957 met zicht op een moskee in Serajevo en een olieverfportret van een vrouw, dat mogelijk een zelfportret betreft.

Joanita Aemilia Blank werd geboren op 14 juni 1909 in Rio de Janeiro als dochter van de Braziliaanse Carlos Augusto Blank en de Nederlandse Frédérique Henriette Simon. Haar intellectuele en kunstzinnige vorming dankte zij aan de dichter Manuel Bandeira (1886-1968), die een van de meest bewonderde dichters van zijn tijd in Brazilië was. Hij was een goede vriend van haar moeder en gaf Joanita privéles. ‘Madame Blank’, zoals haar moeder bekend stond, werd door Manuel Bandeira dichterlijk ‘alle liefde van een leven’ genoemd. Joanita maakte illustraties voor boeken en portretteerde karakters uit het werk van Manuel Bandeira.

In Rio de Janeiro leerde zij haar latere Nederlandse echtgenoot mr. Gerard Eliza baron van Ittersum (1905-1988) kennen. Deze was aanvankelijk adjunct-inspecteur bij de Nederlandse Spoorwegen en later bij de Semarang Cheribon Tramweg Mij., maar werd nadien advocaat en procureur in Batavia. Hier trad hij in 1939 in het huwelijk met jonkvrouwe Leopoldine van Riemsdijk (1913-1994) met wie hij in Batavia twee dochters kreeg. In 1948 was hij gezantschapssecretaris in Brazilië en hier werd in Rio de Janeiro een derde dochter geboren.

Afb. 2. Joanita Aemilia barones van Ittersum née Blank (1909-1998). Foto met dank aan www.correioims.com.br.
Afb. 2. Joanita Aemilia barones van Ittersum née Blank (1909-1998). Foto met dank aan www.correioims.com.br.

Nadat hij en zijn eerste echtgenote in 1954 uiteen waren gegaan, hertrouwde hij datzelfde jaar met Joanita Aemilia Bank. Zijn diplomatieke carrière bracht hem vervolgens als buitengewoon en gevolmachtigd ambassadeur in de Federatieve Volksrepubliek Joegoslavië (1956) en hier volgde bij zijn afscheid in 1959 zijn benoeming in de Orde van de Zuidslavische Vlag. Het was tijdens hun jaren in Joegoslavië dat Joanita barones van Ittersum haar aquarel van een moskee in Serajevo maakte. Na een tussenstop in ’s-Gravenhage als directeur-generaal voor Europese Samenwerking op het Ministerie van Buitenlandse Zaken, volgde zijn benoeming als buitengewoon en gevolmachtigd ambassadeur in de Bondsrepubliek Duitsland (1962) en tenslotte in Portugal (1967). Vanwege zijn vele verdiensten werd hij al in 1955 benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.

Nadat hij zijn diplomatieke carrière in 1970 beëindigd had, vestigden zij zich in Laren (N.H.) en hier kwam hij in 1988 te overlijden. Joanita barones van Ittersum bracht vanaf 1989 haar laatste jaren door in het Rosa Spier Huis in Laren (N.H.), dat een woon- en werkcentrum was voor oudere kunstenaars en hier overleed zij in 1998.

De Rosa Spier Stichting is juridisch eigenaar van een collectie van ongeveer vijfhonderd kunstwerken en ten behoeve van een nieuw cultuurgebouw worden nu ca. 75 werken geveild.

Benieuwd naar wat er nog meer geveild wordt? Kijk dan in de online catalogus met zoekfunctie: www.venduehuis.com/catalogus/veiling/79/rubriek/1.
Of bezoek de kijkdagen op vrijdag 13, zondag 15 of maandag 16 oktober in het Venduehuis der Notarissen in Den Haag. Voor meer informatie zie www.venduehuis.com.

Nienoord: nieuwe app gelanceerd door jonkvrouwe Van Panhuys en Freiherr Zu Inn- und Knyphausen

Afb. 1. Freiherr Carl-Anton zu Inn- und Knyphausen speelt op het orgel van het kerkje van Midwolde, waarin zoveel aan zijn familie herinnert. Foto met hartelijke dank aan Geert Pruiksma, directeur van de Nienoord.
Afb. 1. Freiherr Carl-Anton zu Inn- und Knyphausen speelt op het orgel van het kerkje van Midwolde, waarin zoveel aan zijn familie herinnert. Foto met hartelijke dank aan Geert Pruiksma, directeur bij Museum Nienoord.

De eeuwenoude borg Nienoord kent een lange geschiedenis, waarin onder meer de geslachten Von Inn- und Knyphausen en Van Panhuys een belangrijke rol gespeeld hebben. Onlangs werd er een nieuwe app gelanceerd om jongeren op een aansprekende manier met Nienoord bekend te maken. De app werd in werking gezet door jonkvrouwe Mieke van Panhuys en Carl-Anton Freiherr (baron – red.) zu Inn- und Knyphausen, die beiden verwant zijn aan de vroegere borgbewoners.

Afb. 2. Jonkvrouwe Mieke van Panhuys (rechts) en Carl-Anton Freiherr zu Inn- und Knyphausen (2e van rechts) bij de lancering van de nieuwe app over Nienoord. Foto met hartelijke dank aan Geert Pruiksma, directeur van de Nienoord.
Afb. 2. Jonkvrouwe Mieke van Panhuys (rechts) en Carl-Anton Freiherr zu Inn- und Knyphausen (2e van rechts) bij de lancering van de nieuwe app over Nienoord. Foto met hartelijke dank aan Geert Pruiksma, directeur bij Museum Nienoord.

In het kerkje van Midwolde, dat met zijn vorstelijk grafmonument van de Von Inn- und Knyphausens, herenbank en rouwborden met recht een adelskerkje genoemd kan worden, vond vervolgens een bijzondere gebeurtenis plaats: Freiherr Carl-Anton speelde hier op het orgel temidden van de vele herinneringen aan zijn familie.

Meer weten over de Nienoord en bezoekmogelijkheden? Kijk dan op: www.nienoord.nl.

Ithakaprijs voor Anne Mieke Backer en Ithakastipendium voor Annet Werkhoven

Afb. Drs. René Dessing, directeur sKBL, en de winnares van de Ithaka prijs 2017 drs. Anne Mieke Backer.
Afb. Drs. René W.Chr. Dessing, directeur sKBL, en de winnares van de Ithaka prijs 2017 drs. Anne Mieke Backer. Foto met hartelijke dank aan Conrad Gietman.

De stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL) heeft dankzij de genereuze bijdrage van oud-staatssecretaris Volksgezondheid mr. Els Veder-Smit de Ithakaprijs kunnen instellen. Deze is bedoeld voor verbindend onderzoek naar Nederlandse kastelen en buitenplaatsen. Vanmiddag werd op kasteel De Haar bekend gemaakt dat drs. Anne Mieke Backer met haar boek ‘Er stond een vrouw in de tuin Over de rol van vrouwen in het Nederlandse landschap’ (Rotterdam 2016) dit jaar de Ithakaprijs heeft gewonnen.

Juryvoorzitter Paul Schnabel was zeer blij met de acht ontvangen inzendingen dit jaar en zei dat het boek van Anne Mieke Backer door opzet, thema en uitwerking als het meest vernieuwend beschouwd kon worden. De jury had grote bewondering hoe goed doorwrocht het boek was.

Het Ithakastipendium 2017 werd toegekend aan drs. Annet Werkhoven. Zij zal dit bedrag besteden aan onderzoek naar villa’s en buitenplaatsen op de Stichtse Lustwarande.

Prijs en stipendium worden vanaf 2015 voor vijf jaar uitgereikt aan studies en voorstellen die verbindend onderzoek betreffen waarbij de Ithakaprijs uitdrukkelijk interdisciplinair (wetenschappelijk) onderzoek naar Nederlandse kastelen, historische buitenplaatsen en landgoederen stimuleert.

Link naar de website van sKBL met het grootste digitaal portaal van Nederland met informatie over kastelen, buitenplaatsen en landgoederen: www.skbl.nl.

Boekennieuws: ‘Een von Papen spreekt’

Afb. De voorkant van het boek met rechts Vicky van Asch van Wijck - Freifrau von Papen. Foto met dank aan https://twitter.com/prattenburg.
Afb. De voorkant van het boek met rechts Vicky van Asch van Wijck – Freifrau von Papen. Foto met dank aan https://twitter.com/prattenburg.

De naam Von Papen heeft in de Duitse geschiedenis een bekende klank door Franz von Papen, die in 1932 Rijkskanselier van Duitsland werd en in 1933-1934 Vice-Kanselier onder Hitler was. Veel minder bekend is zijn familielid Felix von Papen, die in 1938 het boek ‘Ein von Papen spricht’ schreef, dat een aanklacht was tegen het naziregime.

Dochter Vicky van Asch van Wijck née Freiin (barones – red.) von Papen werd geboren in 1941 in Amsterdam, waar haar ouders woonden, na de vrijlating van haar vader uit de Duitse kampen. Het boek van haar vader werd in 1939 door de Nederlandse overheid verboden, vanwege de politieke gevoeligheid voor het – toen nog – bevriende Duitse staatshoofd. Na de Duitse inval werd haar vader in 1942 verraden en gearresteerd en kwam in 1945 in Buchenwald om. Over haar vader werd thuis bijna niet gesproken en pas na haar huwelijk met jonkheer Lodewijk van Asch van Wijck las zij, dankzij haar schoonvader, voor het eerst dit boek.

Nu, na 80 jaar is er een heruitgave in het Nederlands met voorin een interview met Vicky van Asch van Wijck door Geert Corstens, waarin zij onder meer zegt: “Ik vind dat de tijd rijp is om anderen, in het bijzonder ook jongeren, te laten zien hoe maatschappelijke systemen mensen in hun greep kunnen krijgen en hoe belangrijk het is je daar tegen af te zetten. Het is voor iedereen belangrijk een goed moreel kompas te hebben, waarnaar je jezelf kunt richten en waarop anderen zich ook kunnen oriënteren. Dat is zeker ook nu van groot belang. Blijf herhalen wat foute systemen met mensen kunnen doen.” (citaat uit het boek met dank aan https://bridgetothefuture.nl/conferentie2017/sprekers/vicky-van-asch-van-wijck-von-papen/.)

Link naar meer informatie en bestelmogelijkheid: https://webwinkel.uitgeverijprometheus.nl/book/felix-von-papen.

Link naar een interview online met Vicky van Asch van Wijck in de Veenendaalse Krant: http://veenendaalsekrant.nl/lokaal/ein-von-papen-spricht%E2%80%A6-266018.

Zondagtip: Huis Zypendaal bij Arnhem

Afb. Het Huis Zypendaal, één van de opengestelde kastelen van Geldersch Landschap & Kasteelen.
Afb. Het Huis Zypendaal, één van de opengestelde kastelen van Geldersch Landschap & Kasteelen.

Deze maand zijn de laatste reguliere openstellingen dit jaar op de zondag van deze fraaie buitenplaats in de buurt van Arnhem. Daarna moet u weer wachten op de speciale Kerst en Oud & Nieuw openstellingen.

Zypendaal werd in de jaren 1762-1764 gebouwd door de Arnhemse regentenfamilie Brantsen. In 1828 werd de toenmalige eigenaar in de Nederlandse adel verheven met de titel van baron bij eerstgeboorte en zijn nakomelingen bewoonden het huis tot 1926. Daarna was het nog gedurende een aantal jaren pension met als bekendste pensiongast baron Van Heemstra, die oud-gouverneur van Suriname was én grootvader van Audrey Hepburn.

Zypendaal bevat vele familieherinneringen van het geslacht Brantsen  en is gelegen in een zeer fraai landschapspark, dat met de herfstkleuren nu zeker uitnodigt voor een wandeling.

Link naar meer informatie: www.glk.nl/landschap-kastelen/kastelen/huis-zypendaal.

Nieuwsbrief sKBL

skbl-nieuwsbrief
De stichting Kastelen, Buitenplaatsen en Landgoederen (sKBL) geeft een gratis nieuwsbrief uit vol informatie over dit belangrijke historische erfgoed. Onlangs verscheen de nieuwste uitgave en hierin komt onder meer Lucile barones van Tuyll van Serooskerken aan het woord, die over slot Zuylen en over de verbondenheid van haar familie met en inzet voor dit erfgoed vertelt.

Verder is een artikel over jonkheer Aalt Willem van Holthe tot Oldengaarden (1780-1854) zeer interessant, waarin op het ondernemerschap van deze edelman wordt ingegaan. Hierin staat ook een link naar de volledige scriptie over hem online, die door Dirk Schaap geschreven is.

Daarnaast staat er ook dit keer nog veel meer informatie in over kastelen, buitenplaatsen en landgoederen. Meer lezen? Kijk dan op http://mailchi.mp/skbl/over-kastelen-buitenplaatsen-en-landgoederen-skbl-2484829?e=%5BUNIQID.

Of word volger op facebook: www.facebook.com/skblnederland

Nakomeling Hertog van Gelre op bezoek in Nederland bij Ridders van Gelre

Afb. 1. Otto Graaf Basselet de la Rosée en echtgenote Helene Gravin Strachwitz von Gross-Strauche und Camminetz voor het praalgraf van Karel van Egmond, Hertog van Gelre (1467-1538) in de Eusebius Kerk in Arnhem. Foto met hartelijke dank aan de Ridders van Gelre.
Afb. 1. Otto Graaf Basselet de la Rosée en echtgenote Helene Gravin Strachwitz von Gross-Strauche und Camminetz voor het praalgraf van hun verre familielid Karel van Egmond, Hertog van Gelre (1467-1538) in de Eusebius Kerk in Arnhem. Foto met hartelijke dank aan de Ridders van Gelre.

Het geschiedenisprogramma van Omroep Gelderland ‘Ridders van Gelre’ kreeg afgelopen week bijzonder bezoek. Ridder René Arendsen en Ridder Bas Steman ontvingen op kasteel Rosendael Otto Graaf Basselet de la Rosée, wiens moeder een Gravin Von Geldern-Egmont is, die op haar beurt een rechtstreekse nakomelinge is van Adolf van Egmond, Hertog van Gelre (1438-1477).

Afb. 2. De Graaf en Gravin op kasteel Rosendael, eens bewoond door de Hertogen van Gelre. Foto met hartelijke dank aan de Ridders van Gelre.
Afb. 2. De Graaf en Gravin op kasteel Rosendael, eens bewoond door de Hertogen van Gelre. Foto met hartelijke dank aan de Ridders van Gelre.

De provincie Gelderland was tot in 1543 het onafhankelijke Hertogdom Gelre en de laatste drie Hertogen stamden uit het Huis Egmond: Arnold van Egmond, Hertog van Gelre (1410-1473), Adolf van Egmond, Hertog van Gelre (1438-1477) en Karel van Egmond, Hertog van Gelre (1467-1538). Laatstgenoemde overleed kinderloos en dit leidde uiteindelijk tot het einde van de zelfstandigheid van het Hertogdom en Gelre werd ingelijfd bij de Habsburgse Nederlanden.

De laatste regerende Hertog had echter een halfbroer: Reinier bastaard van Gelre. Deze werd geboren uit een relatie van Adolf van Egmond, Hertog van Gelre met een onbekende vrouw. Als bastaardzoon van de Hertog werd hij tot de adel gerekend en als Reinier van Gelder maakte hij carrière en werd drost van de Veluwe en stadhouder van het Overkwartier. Door zijn huwelijk in 1503 met de adellijke Aleid Schenk van Nijdeggen, die erfgename van Arcen was, vestigden zijn nakomelingen zich op kasteel Arcen in Limburg en hiervan bleven zij eigenaar tot de verkoop in 1779.

Afb. 3. De Graaf en Gravin in het kasteelpark van Rosendael met zicht op de eeuwenoude kasteeltoren uit de tijd van de Hertogen van Gelre. Foto met hartelijke dank aan de Ridders van Gelre.
Afb. 3. De Graaf en Gravin in het kasteelpark van Rosendael met zicht op de eeuwenoude kasteeltoren uit de tijd van de Hertogen van Gelre. Foto met hartelijke dank aan de Ridders van Gelre.

Graaf von Geldern-Egmond en von Geldern-Egmont
In 1790 werd aan deze tak de grafelijke titel verleend en de familie vestigde zich in Duitsland, waar deze zich in tweeën splitste: de oudste tak heet sinds 1875 Von Geldern-Egmond (en uit deze tak leven nog steeds nakomelingen voort), terwijl de jongere tak sinds 1871 Von Geldern-Egmont heet. Deze laatste tak woonde vanaf 1836 op kasteel Thurnstein in Beieren en dit kasteel blijkt een schatkamer te zijn vol Gelderse geschiedenis: portretten van de Von Geldern-Egmonts, porselein, zilver en archiefstukken. De huidige bewoner Otto Graaf Basselet de la Rosée is dagelijks omringd door deze familiegeschiedenis en is zich nog zeer steeds bewust van zijn Gelderse roots.

Dit najaar presenteren de Ridders van Gelre twintig weken lang een serie over de opkomst, de glorie en de ondergang van het Hertogdom Gelre. De serie is iedere maandag te zien bij Omroep Gelderland, maar inmiddels staan de eerste twee afleveringen online.

Aflevering I:

https://www.youtube.com/watch?v=KCUCocnxQqQ&spfreload=5
Aflevering II:

https://www.youtube.com/watch?v=oYf0NsgS_nI

 

Getrouwd: Krayenhoff & Phayre

Afb. Het familiewapen Krayenhoff.
Afb. Het familiewapen Krayenhoff.

Jonkheer Michael Rudolf Anthony Krayenhoff en Jemma Rebecca V. Phayre, Great Durnford (UK), 30 september 2017.

Het geslacht Phayre is een Britse familie met een eeuwenoude officierstraditie en wordt tot de Landed Gentry gerekend. Voorvader Sir Robert Phayre (1820-1897) was luitenant-generaal en aide-de-camp van Koningin Victoria.