Tentoonstelling op Slot Zuylen bij Utrecht: Met Van Tuyll Aan Tafel

John Töpfer
Afb. 1. De eetzaal op Slot Zuylen met een fraai gedekte tafel en een indrukwekkende reeks voorouderportretten van de familie Van Tuyll van Serooskerken.

Slot Zuylen in Oud-Zuilen nabij Utrecht is zo’n kasteel waar je steeds weer terugkeert, omdat er zoveel te zien valt en… omdat er iedere keer weer mooie en goede  tentoonstellingen georganiseerd worden, die steeds de moeite meer dan waard zijn om dit kasteel te bezoeken! Afgelopen vrijdag vond de officiële opening plaats van ‘Met Van Tuyll Aan Tafel’ door niemand minder dan Janny van der Heijden. Deze zeer sympathieke presentatrice en schrijfster over eten had net daarvoor de opnames van Heel Holland Bakt verlaten en verzekerde de aanwezigen dat er die avond nog volop gebakken werd door de deelnemers!

Afb. 3. De directeur-conservator van Slot Zuylen, Willem te Slaa, heette in de Gobelinzaal de aanwezigen welkom en vertelde o.a. over de vele bijzondere bruiklenen uit familiebezit, die op deze tentoonstelling te zien zijn.

Het welkomstwoord was door Willem te Slaa, de directeur-conservator. Hij vertelde de aanwezigen hoe deze tentoonstelling anders was dan andere op Slot Zuylen: er was geen tentoonstelling ingericht in een afgesloten ruimte, maar het hele kasteel werd gebruikt om het verhaal te vertellen over het dineren en ontvangen in de 18e, 19e en 20ste eeuw. Het leek even wat makkelijker hierdoor te worden met het opbouwen, maar in de praktijk betekende het poetsen van het zilver zóveel werk, dat iedereen respect kreeg voor het werk dat het personeel in het verleden voor de grote diners moest verrichten!

Willem te Slaa had eigenlijk reclame willen maken voor een nieuwe activiteit: dineren op Slot Zuylen. In november worden er twee diners georganiseerd met personeel in livrei, een menu op basis van originele recepten van de kok van Slot Zuylen, vier gangen, bijzondere wijnen en nog veel meer. Alsof je even zelf bewoner bent van het kasteel. Maar… beiden zijn inmiddels helemaal volgeboekt. Wie deze tentoonstelling bezoekt, kan alleen maar hopen op een vervolg, want aan tafel in stijl op deze sfeervolle locatie moet een unieke ervaring zijn!

Afb. 4. Op deze tentoonstelling is niet alleen heel veel moois te zien, maar wordt ook uitleg gegeven over de verschillende manieren van tafeldekken. Ook bijzondere verhalen worden verteld, zoals over het Van Tuyll zilver dat op het Witte Huis in Washington nog steeds door de Amerikaanse presidenten wordt gebruikt.

Speciale dank was er voor de gulle sponsoren van deze tentoonstelling en de genereuze bruikleengevers. Deze laatsten zorgden er voor dat veel voor deze tentoonstelling terugkeerde op Slot Zuylen wat hier eens bij de familie Van Tuyll van Serooskerken op tafel stond te pronken. Veel lof, was er ook voor Fernande Hora Siccama née des Tombe, echtgenote van jonkheer Frans Hora Siccama, die met haar zijden bloemstukken een begrip is in Nederland en op Slot Zuylen veel vazen van nieuwe kleurenpracht heeft voorzien.

Afb. 5. Kleurrijke zijden bloemstukken zijn overal in het kasteel te zien. Ze zijn gemaakt door Fernande Hora Siccama née des Tombe, die als geen ander zijden bloemensfeer weet te creëren.

Hierna kreeg Janny van der Heijden het woord en zij nam op welsprekende wijze de aanwezigen in vogelvlucht mee door de culinaire geschiedenis. Zij beschreef een grotendeels verloren gegane rijke eetcultuur, waarbij juist op kastelen als Slot Zuylen alles uit de kast en kas op tafel kwam om mee te pronken: hier kon je uit eigen moestuin pronken met het beste fruit en de meest verse producten. Hier dekte je je tafel met het mooiste porselein, glaswerk en zilver om indruk te maken en je status te tonen. Deze rijke cultuur ging uiteindelijk verloren door de komst van Huishoudscholen, waar geleerd werd hoe je zo zuinig mogelijk kon koken. De stamper deed zijn intrede in de Nederlandse keuken en men maakte stamppotten in plaats van verfijnde gerechten. Met het luiden van de etensbel – vroeger gebruikt om het personeel voor de koffie, lunch en de warme maaltijd bijeen te krijgen – werd de tentoonstelling door haar geopend verklaard.

Kijk en luister hieronder de openingstoespraak van Janny van der Heijden terug!

 

Voor de genodigden begon toen de ontdekkingstocht door Slot Zuylen, waar op vele plekken informatie werd getoond en gegeven over tafelgewoontes en de rijke tafelcultuur bij de familie Van Tuyll van Serooskerken.

Ook benieuwd naar deze tentoonstelling en wilt u zelf op ontdekkingstocht door Slot Zuylen om de tafelgewoontes en de rijke tafelcultuur van de baronnen Van Tuyll van Serooskerken te zien? Kijk dan voor informatie en bezoekmogelijkheden op de website van Slot Zuylen https://slotzuylen.nl/

Voor meer informatie over deze tentoonstelling zie https://slotzuylen.nl/tentoonstelling/

Afb. 6. Op de voorgrond: Lucile barones van Tull van Serooskerken, Beschermvrouwe van Stichting Slot Zuylen, die zich al vele jaren inzet voor het voortbestaan van Slot Zuylen en die, mede daarom, benoemd werd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau.   Achter haar v.l.n.r. Reinout baron van Tuyll van Serooskerken (lid van de Raad van Toezicht), Willem baron van Tuyll van Serooskerken, Hans baron van Tuyll van Serooskerken (lid van de Raad van Toezicht) en  Thijs baron van Tuyll van Serooskerken. Zij kwamen als kind al op Slot Zuylen en voelen zich nog steeds verbonden met dit belangrijke familie-erfgoed.
Afb. 7. Drie van de vijf leden van de Raad van Toezicht: v.l.n.r. Pieter de Groene (secretaris), Joyce Sylvester (voorzitter) en Reinout baron van Tuyll van Serooskerken.
Afb. 8. Op deze tentoonstelling ook aandacht voor het leven downstairs en het vele werk dat het personeel moest verrichten voor de grote diners. Hier een hoekje in de keuken, waar het personeel pauzeerde.
Afb. 9. Veel fraai porselein valt er op Slot Zuylen te bewonderen, waaronder deze bijzondere kop en schotel.
Afb. 10. Het sprookjesachtig verlichte Slot Zuylen, waar Belle van Zuylen eens woonde en dat tot 1951 door haar familie, de baronnen Van Tuyll van Serooskerken bewoond werd. In 1952 werd het in een stichting ondergebracht. Sindsdien is het opengesteld voor bezoekers.