In de kerk van Schettens vond onlangs een bijzondere onthulling plaats: het gerestaureerde memoriebord voor de Friese grietman Wilco baron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg (1738-1788) werd door een familielid onthuld: Tjalling baron thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg (1981), die in Groningen woont.

Wilco baron thoe Schwartzenberg was grietman van Wonseradeel en woonde op Wybranda State in Hichtum. Volgens de kerkrentmeester van Schettens, André Buwalda, was hij verder gedeputeerde, dijkgraaf en medeoprichter van de Vrijmetselaarsloge in Leeuwarden.

De familie Thoe Schwartzenberg is een oude adellijke familie en stamt uit het Frankenland. De stamvader werd in 1230 vermeld met de naam Von Seinsheim, maar sinds de verlening van de titel Freiherr (baron) in 1429 werd de familienaam Zu Schwartzenberg. Een nazaat vestigde zich in de 16^e eeuw in Friesland en de Duitse naam Zu Schwartzenberg und Hohenlansberg veranderde hier in het Friese Thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg. In 1814 werden meerdere telgen opgenomen in de Nederlandse adel.

Het hoofd van de Oostenrijkse tak van de familie kreeg in 1670 de titel Fürst en de overige leden zijn prins/prinses. De huidige Chef de Famille van de Oostenrijkse tak is Karl Johannes 12^e Fürst zu Schwartzenberg und Hohenlansberg (1937). Hij heef o.a. de Tsjechische nationaliteit, was bevriend met de schrijver, dissident en latere president Václav Havel en was tweemaal minister van Buitenlandse Zaken van de Tsjechische Republiek.

Benieuwd naar het memoriebord en de kerk van Schettens, waar u zelfs in kunt overnachten? Kijk dan op https://kerkovernachting.nl/

Philibert van Serooskerke vervulde tijdens het begin van de Opstand de hoogste bestuursfuncties in Zeeland en Bergen op Zoom. In een periode waarin steeds meer noordelijke bestuurders en edelen de kant van het calvinisme kozen bleef Philibert het katholicisme en de Spaanse troon trouw. De handelingen van Philibert bleken essentieel voor het verloop van de beginjaren van de Opstand. Deze biografie door jonkheer Adriaan van Riemsdijk biedt een fascinerend inzicht in een zijde van de Opstand die structureel onderbelicht bleef.

Link naar bestelmogelijkheid: https://verloren.nl/Webshop/Detail/catid/49940/eid/49930/philibert-van-serooskerke-1537-1579

Van Philibert van Serooskerke (1537-1579), heer van Serooskerke en Popkensburg stammen de huidige baronnen Van Tuyll van Serooskerken af. De zoons van Philibert namen de naam Van Tuyll aan op basis van hun vermeende afstamming van het Gelderse adellijke geslacht Van Tuyll. Op Slot Zuylen in Oud-Zuilen (tot 1951 bewoond door de familie Van Tuyll van Serooskerken) nabij Utrecht is nog heden het portret van Philibert te zien.

Op woensdag 2 november eindigt bij het Venduehuis in Den Haag de online veiling Collector’s choice: European Interiors, Asian Arts & Silver, met porselein, antiek, kunst, meubelen en o.a. stempels met familiewapen en gravenkroon. Lees het verhaal hierbij hieronder en kijk voor de online catalogus om te zien wat er verder geveild wordt op https://wavemaker.venduehuis.com/auction?auction=507

Familiewapens worden door de meeste mensen geassocieerd met adel, terwijl iedereen in Nederland een familiewapen mag gebruiken en er zelfs nu nog een kan laten ontwerpen. In de Franse Tijd was men dat blijkbaar even vergeten en onder het motto ‘Vrijheid, Gelijkheid, Broederschap’ werden daarom in 1795 familiewapens op openbare plekken verboden – nog heden vindt men in vele kerken de sporen terug van het enthousiaste beitelwerk op grafzerken, waarmee men deze ‘ongelijkheid’ meende te moeten wegwerken.

Met een familiewapen kun je je overigens wel onderscheiden door het af te laten beelden op speciaal voor de opdrachtgever gemaakt porselein, zilver, damast, portretten, enz. In het verleden werd het zelfs op koetsen afgebeeld, maar de eerste personenauto moeten wij nog tegenkomen met een familiewapen op het portier.

Familiewapens worden tegenwoordig nog het vaakst gebruikt op zegelringen. Deze waren bedoeld om een brief te verzegelen, maar worden nu vooral gebruikt als sieraad. Een variant op de zegelring is een zegelstempel. Dit lag klaar op het bureau en na de afdruk in verwarmde zegellak was een brief verzegeld en wist de ontvanger dat de inhoud alleen door hem/haar gelezen was. In het jeugdboek ‘De brief voor de koning’ door Tonke Dragt speelde een verzegelde brief een hoofdrol en moest de schildknaap Tiuri, die in afwachting was van zijn ridderslag, deze verzegelde brief zien te bezorgen.

Bij het Venduehuis worden nu enkele stempels met agaat en zilver aangeboden. Het betreft lot 1517 en het wordt getaxeerd op 200-400 euro. Eén stempel vertoont het familiewapen van de patriciaatsfamilie Meijners/Meyners, de andere hebben initialen, waarvan één is bekroond met de rangkroon van een graaf: een kroon met drie fleurons en twee parels. Veilingopbrengst: 850 euro.

Benieuwd naar wat er verder op deze veilingen bij het Venduehuis in Den Haag geveild wordt? kijk dan in de online catalogus https://wavemaker.venduehuis.com/auction?auction=507

 

In deze podcast komen Christiaan graaf van Rechteren Limpurg, Erben Wennemars en Wim Eikelboom aan het woord over kasteel Rechteren. Christiaan van Rechteren vertelt onder meer over waarom hij kasteel niet openstelt: “Het is het behoud van de cultuur van het particuliere buitenhuis.” Volgens Erben Wennemars, inwoner van het nabijgelegen Dalfsen, draagt deze geslotenheid ook bij aan de magie van dit kasteel. De landgoederen in Dalfsen geven, volgens hem, statuur aan het dorp.

Link naar de podcast: https://open.spotify.com/episode/0yYKV6D1YqOcvItQIDyi56?go=1&sp_cid=4576b56731ad94e8826068e4ee5a43a8&utm_source=embed_player_p&utm_medium=desktop&nd=1

Het Berghse kroniekenhandschrift. Begin van de Gelderse geschiedschrijving gaat over een middeleeuws handschrift en zijn relatie tot de geschiedenis van het hertogdom Gelre rond het midden van de vijftiende eeuw. Het handschrift, rond 1460 geschreven in de volkstaal van het Nederrijngebied, is in 2017 verworven door Stichting Huis Bergh. Het was ooit eigendom van de Van den Berghs, bewoners van kasteel Huis Bergh te ’s-Heerenberg, zoals blijkt uit de ingekleurde tekening van het wapen van deze familie, dat voorin staat als een soort ex libris. De voorliggende publicatie geeft antwoord op een aantal vragen die het handschrift oproept. In opdracht van wie is het gemaakt? Waarom bevat het juist de geschiedenissen van de regio’s Gelre, Holland, Brabant, Mark en Kleef en van de bisdommen Keulen, Luik, Utrecht en Münster? Welke voorbeelden volgde de samensteller? Welke teksten heeft de kopiist overgeschreven? Welke nieuwe feiten onthult het handschrift? Hoe moeten we de 28 pentekeningen, die het manuscript sieren, zien in de Nederrijnse beeldtraditie?

De auteur zoomt in op de roerige periode rond het midden van de 15de eeuw wanneer Adolf van Gelre in opstand komt tegen zijn vader, hertog Arnold van Gelre. Hij beschrijft deze periode bondig en overzichtelijk, met verwijzingen naar de actuele situatie, zoals beschreven in het handschrift, dat immers in deze periode tot stand komt. Het boek bevat tevens een vertaling, met commentaar, van de oudst bekende kroniek van het hertogdom Gelre, namelijk die in het Berghse kroniekenhandschrift. Het verschijnt bij de tentoonstelling ‘Kracht van kronieken. Het oudste geschiedenisboek van Gelderland komt thuis’, te zien in kasteel Huis Bergh van 21 augustus t/m 14 november 2021. Het Berghse kroniekenhandschrift staat daar centraal.

Link naar bestelmogelijkheid: https://verloren.nl/Webshop/Detail/eid/42916

Johan Oosterman (1962) is als hoogleraar verbonden aan de Radboud Universiteit te Nijmegen. Hij was gastconservator van de tentoonstelling ‘Ik, Maria van Gelre’ (Nijmegen, 2018-2019). Hij schreef Ik, Maria van Gelre. De hertogin en haar uitzonderlijke gebedenboek (1380-1429) en Maria van Gelre (1380-1429). Sporen in het landschap, beide verschenen in 2018. Als auteur werkt hij mee aan het Verhaal van Gelderland.

StadsTV Bergh maakte een korte film over de tentoonstelling en de boeken:

Op woensdag 19 oktober is er een zaalveiling bij het Venduehuis in Den Haag en op donderdag 20 oktober eindigt hier een online veiling. Beide betreffen Post-War & Contemporary Art veilingen. Bij de zaalveiling wordt het beeld van Koningin Wilhelmina geveild van de beeldhouwster Charlotte barones van Pallandt. Lees het verhaal hierbij hieronder en kijk voor de online catalogi om te zien wat er verder geveild wordt op https://wavemaker.venduehuis.com/auction?auction=494 en  https://wavemaker.venduehuis.com/auction?auction=495&categories=3&sort=automatically&display=grid

Charlotte barones van Pallandt
Charlotte Dorothée barones van Pallandt (1898-1997) werd geboren als dochter van Jan Anne baron van Pallandt, heer van Walfort, en Sarah Agnes Sophie barones van Pallandt, die een verre neef en nicht van elkaar waren. Zij groeide op huis Schaarsbergen op in een gezin met een ouder zusje, twee jongere zusjes en een jonger broertje, maar haar oudste zusje overleed al jong op 13-jarige leeftijd. Haar vader was kamerheer i.b.d. van Koningin Wilhelmina en daarnaast majoor-commandant vrijwillig automobielcorps.

Zij huwde in 1919 Joachim Adolph Zeyger graaf van Rechteren Limpurg uit een puissant rijke zijtak van deze familie en ging met hem in Wenen wonen, waar hij als gezantschapsattaché werkzaam was. Het huwelijk hield niet lang stand en vijf jaar later besloten zij uiteen te gaan. Hierna wijdde zij zich geheel aan haar grote passie en werd de belangrijkste Nederlandse beeldhouwster van de 20e eeuw.

Haar meest bekende werk is het monumentale beeld dat zij van Koningin Wilhelmina maakte en dat velen kennen voor Paleis Noordeinde in ’s-Gravenhage. Een gesigneerd exemplaar van dit beeld wordt nu op deze veiling aangeboden. Het betreft lot 78 en wordt getaxeerd op 7000-10.000 euro. Veilingopbrengst: 7000 euro.

Link naar de biografie van Charlotte van Pallandt in het Vrouwenlexicon: http://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Van_Pallandt

Benieuwd naar wat er verder op deze veilingen bij het Venduehuis in Den Haag geveild wordt? kijk dan in de online catalogi https://wavemaker.venduehuis.com/auction?auction=494 en  https://wavemaker.venduehuis.com/auction?auction=495&categories=3&sort=automatically&display=grid

 

Het beroemde schrijversechtpaar Lucretia van Merken en Nicolaas van Winter onderhield in de achttiende eeuw een levendige briefwisseling. De politieke en maatschappelijke actualiteit komt veelvuldig in de brieven aan bod. De Verlichting als periode van grote veranderingen, maatschappelijke discussies, wetenschappelijke ontdekkingen en politieke onrust blijkt een turbulente achtergrond voor het leven van deze twee schrijvers.

Link naar bestelmogelijkheid bij Uitgeverij Verloren: https://verloren.nl/Webshop/Detail/catid/90/eid/49829/brieven-uit-bijdorp

Nicolaas Simon van Winter (1718-1795) was makelaar en Iid van de fa. Jacob Muhl & Van Winter, een bedrijf dat handelde in indigo en verfwaren in Amsterdam. Daarnaast verwierf hij faam als letterkundige. Hij huwde eerst in 1744 Johanna Muhl (1718-1768), die in haar tijd bekendheid als dichteres genoot. Na haar overlijden huwde hij in 1768 Lucretia Wilhelmina van Merken (1721-1789), die een nog veel bekendere dichteres werd. Voor velen zal haar psalm ‘Hijgend hert, der jagt ontkomen’ nog steeds bekend in de oren klinken.

De kleinzoon van Nicolaas Simon van Winter werd in 1830 in de Nederlandse adel verheven. De ‘tedergeliefde vader’ overleed in 1795 ‘na eene slepende ziekte’ en hij werd net als zijn tweede echtgenote begraven in de Oude Kerk in Amsterdam. Het Genootschap voor Uiterlyke Welsprekenheid richtte voor hen een gedenkteken op, dat nog heden in de Oude Kerk te zien is: ‘TER NAGEACHTENIS VAN NICOLAAS SIMON VAN WINTER EN LUCRETIA WILHELMINA VAN MERKEN, TE AMSTERDAM GEBOREN, DOOR KUNST EN HUWELYKS-MIN-VEREENIGD, BEIDE UITMUNTEND ALS NEDERLANDSCHE DICHTERS’

In het kielzog van het staatsbezoek aan Zweden van Z.M. de Koning en H.M. Koningin Máxima is ook de minister van Defensie jonkvrouwe Kajsa Ollongren meegereisd. Gisteren werd zij door de Zweedse minister van Defensie, Peter Hultqvist, ontvangen op een heel bijzondere locatie, die nauw met haar familiegeschiedenis verbonden is: het Riddarhuset – het Ridderhuis van de Zweedse adel.

Kajsa Ollongren stamt uit een oud Fins adellijk geslacht, dat al in de 15^e eeuw genoemd wordt als grondeigenaar. In  1625 werd voorvader Johan Månsson Ållongren geïntroduceerd in het Ridderhuis van Zweden met nr. 115 en hiermee behoort de familie tot de oudste Zweedse adel. Ter vergelijking: de laatste familie die in het Ridderhuis geïntroduceerd werd, was in 1974 met het nr. 2349.

In het Ridderhuis werd onder meer de ridderzaal bekeken. Hier hangen 2331 koperen wapenplaten, die opgehangen zijn op rang, nummervolgorde en jaar van introductie. In deze zaal vergadert de vergadering van Zweedse edelen één keer in de drie jaar. Ook het familiewapen Ollongren hangt hier. In het Ridderhuis was er vervolgens gelegenheid voor bilaterale gesprekken over onder meer de invasie van Rusland in Oekraïne en de veiligheidssituatie in Europa.

Foto’s met hartelijke dank aan het Riddarhuset en Louise Ribbing, communicatie manager Riddarhuset/ www.riddarhuset.de

Op zaterdag 15 oktober organiseert Kasteel Amerongen het symposium ‘Rampjaar 1672: Diplomatie in Oorlogstijd’. Tijdens het symposium staat de vraag ‘in hoeverre kunnen we leren van het verleden?’ centraal. In de Andrieskerk in Amerongen spreken twee vooraanstaande historici over (publieks)diplomatie ten tijde van het Rampjaar. ‘s Middags laten zes ambassadeurs hun licht schijnen op diplomatie in oorlogstijd. Hoe belangrijk was diplomatie in 1672 en hoe belangrijk is het nu?|

Europese ambassadeurs over diplomatie
Godard Adriaan van Reede, heer van Amerongen, reisde als diplomaat langs diverse Europese hoven om steun te vragen voor Nederland. Dankzij zijn bewaarde brieven hebben we inzicht gekregen in het werk van een diplomaat in de 17e eeuw. Zes ambassadeurs zullen tijdens het symposium ingaan op de werking van diplomatie in 2022 en de rol van de diplomaat. Mr. Ed Kronenburg, voormalig secretaris-generaal (SG) van het ministerie van Buitenlandse Zaken (2008-2012), begeleidt het middagprogramma. De volgende ambassadeurs zijn aanwezig:

Ambassadeur België 🇧🇪, mevr. A. van Calster
Ambassadeur Bosnië 🇧🇦, dhr. A. Šahović|
Ambassadeur Duitsland, dhr. dr. C.J. Nunn
Ambassadeur Frankrijk, H.E. dhr. F. Alabrune
Ambassadeur Oekraïne 🇺🇦, dhr. M. Kononenko
Ambassadeur Verenigd Koninkrijk , mevr. J. Roper, vertegenwoordigd door militair attaché Colonel P. Strudwick

Publieksdiplomatie ten tijde van Lodewijk XIV
Het ochtendprogramma is gevuld met lezingen van dr. Philip Mansel (vooraanstaand historicus en biograaf van het boek Lodewijk XIV – Koning van de wereld) over Lodewijk XIV en Diplomatie: van Den Haag tot Constantinopel en dr. Nina Lamal (historica en postdoctoraal onderzoeker bij NL-Lab) over Publieksdiplomatie in de 17e eeuw.

Tentoonstelling op kasteel Amerongen – ‘Goet en Bloet: Strijdvaardige familie verliest kasteel in Rampjaar 1672’
Om het Rampjaar te herdenken is de expositie ‘Goet en Bloet’ te zien in Kasteel Amerongen. Deze tentoonstelling vertelt het verhaal vanuit het oogpunt van de familie Van Reede: een invloedrijke adellijke familie die een cruciale rol heeft gespeeld in deze roerige tijden. Kijk voor meer informatie over deze tentoonstelling (aanrader!) op https://www.kasteelamerongen.nl/agenda/tentoonstelling-goet-en-bloet

Het volledige programma voor het Symposium in de Andrieskerk is te bekijken via https://www.kasteelamerongen.nl/symposium-diplomatie-in-crisistijd. Kaarten zijn te koop via https://tickets.kasteelamerongen.nl/nl-NL/tickets?journey=specials&pre-select-date=2022-10-15

 

Op dinsdag 11 oktober vond bij het Venduehuis in Den Haag de Classical Paintings and Drawings online veiling plaats. Lot 10104 betrof vier anonieme portretjes van een echtpaar met hun dochter en zoon. De portretjes werden toegeschreven aan Friedrich Ludwig Hauck (1718-1801). Uit eigen onderzoek door de stichting Adel in Nederland bleek dat het hier ging om Regnerus Livius van Andringa de Kempenaer (1752-1813) en diens eerste echtgenote Judith Elisabeth d’Arnaud (1756-1780). Uit zijn tweede huwelijk stammen de huidige jonkheren Van Andringa de Kempenaer.

De portretten werden getaxeerd op 500-700 euro, maar werden geveild voor 7500 euro.

In één van de komende magazines van de stichting Adel in Nederland zal het verhaal bij deze portretjes komen te staan. Voor 17,50 euro kunt u donateur worden en ontvangt u vier keer per jaar dit digitale magazine in uw mailbox. Mail voor meer informatie naar info@adelinnederland.nl.