In Anloo vindt men op de kerkbrink de oudste kerk van Drenthe uit het begin van de 11e eeuw, de Magnus kerk. Deze is vernoemd naar Magnus bisschop van Trani, die na zijn marteldood heilig werd verklaard. Op zaterdag 1 oktober 2016 vond hier een bijzondere gebeurtenis plaats: de opening van de gerestaureerde grafkelder van jonker Unico Evert Alberda tot Vennebroek. AiN was hierbij aanwezig en hieronder leest u meer hierover en over deze Unico Evert Alberda en zijn gezin.
In 1746 vestigde jonker Unico Evert Alberda (1714-1794) zich met zijn echtgenote Theodora Elisabeth, een geboren freule de Sigers ter Borch, op het huis Vennebroek in Anloo. Unico Evert was ritmeester en een telg uit het adellijke Groninger geslacht Alberda en zijn grootvader was heer van de nu nog bestaande Menkemaborg in Groningen.
Helaas overleed zijn echtgenote al een jaar later en Unico Evert bleef met een dochtertje achter. In de kerk van Anloo kocht hij voor 300 gulden grafruimte en liet passend bij zijn status een familiegrafkelder metselen op een prominente plek: vooraan in het koor.
Ook de imposante 18e eeuwse herenbank met fraai houtsnijwerk moet door hem zijn geplaatst. Hoewel er geen familiewapen op is aangebracht, is er wel bovenop een adellijke rangkroon te zien met drie fleurons en twee parels, die we bij de Alberda’s in Groningen vaker tegenkomen. Met deze herenbank en de grafkelder was het voor iedereen duidelijk dat de adellijke familie Alberda tot Vennebroek de belangrijkste familie in het dorp was.
Unico Evert Alberda hertrouwde freule Johanna Agnes van Dongen en kreeg met haar twee dochters. Toen zijn echtgenote in 1753 voor de derde keer in het kraambed lag, ging het mis: zij overleed. Vijf dagen later stierf ook het pasgeboren zoontje Johannes. Dertig jaar lang bleef Unico Evert Alberda tot Vennebroek als weduwnaar in Anloo wonen tot hij besloot het huis Vennebroek te verkopen voor 12.100 gulden. De grafkelder bleef van deze verkoop uitgesloten, want hierin waren zijn twee echtgenotes en enige zoontje bijgezet. Volgens de historicus Michèl de Jong, die onderzoek deed naar het gezin Alberda, hebben in latere jaren ook twee dochters en twee kleinzoons van Unico Evert hierin hun laatste rustplaats gevonden. Unico Evert Alberda overleed zelf in Groningen in 1794 en werd aldaar begraven.
De grafkelder van de Alberda’s raakte vergeten onder de kerkvloer tot deze werd herontdekt bij archeologisch onderzoek tijdens restauratiewerkzaamheden gedurende de oorlogsjaren. Hierbij werd de unieke trap naar de ingang ontdekt, die van veldkeien gemaakt was. Toen de restauratie van de kerk voltooid was, verdween alles weer onder de vloer.
Op 28 mei 2016 begon een lang gekoesterde wens van de stichting Vrienden van de Magnuskerk: de restauratie van de grafkelder en het zichtbaar maken van de adellijke funeraire representatie van de jonkers Alberda in de Magnus kerk. De heer Paul Brood zei hier namens de stichting tijdens de opening over, dat de tijd er rijp voor was, want er was geld, de gemeente en de Rijksdienst voor Monumentenzorg gaven toestemming en er waren goede mensen beschikbaar op het juiste moment.
Ook de heer Martin Panman sprak namens de stichting en vertelde hoe onderzoek in de archieven tot de herontdekking van deze bijzondere grafkelder geleid had. De archeoloog Pieter den Hengst deed uitgebreid onderzoek naar de geschiedenis van de kerk en hij vermoedde aanvankelijk dat de unieke trap van veldkeien uit het jaar 1000 zou kunnen zijn. Waarschijnlijk is de trap echter met de grafkelder in 1747 aangelegd en zat de veldkeien fundering in de weg. Deze keien zijn vervolgens hergebruikt als traptreden.
De restauratie architect Kor Holstein lichtte de nieuwe afsluiting van de grafkelder met een luik toe. Dit luik moest een plaats krijgen in het beeld van de kerk en daarom werd er niet voor een glasplaat gekozen, maar voor een eikenhouten luik, dat past bij de andere natuurlijke materialen in de kerk. Hierop is het familiewapen Alberda aangebracht, dat leesbaar is vanuit het Oosten, omdat vanuit deze richting de wederopstanding zal plaatsvinden.
Na het vertonen van de zeer geslaagde documentaire ‘Het vergeten graf van Anloo’ van de filmmaker Arno Cupedo werd het luik van de grafkelder geopend en werd niet alleen de unieke trap zichtbaar van veldkeien, maar ook de grafkelder met daarin een nieuwe kist met de overblijfselen van de zeven familieleden van jonker Unico Evert Alberda tot Vennebroek.
AiN legde na afloop drie takken lelies bij de grafkelder, als verwijzing naar het familiewapen Alberda, waarop drie gestileerde lelies staan en ter herinnering aan deze uitgestorven tak van de Alberda’s.
Bent u ook geïnteresseerd in adellijk erfgoed en nieuws? Word dan voor 17,50 euro per jaar donateur van onze Stichting Adel in Nederland door een mail te sturen naar info@adelinnederland.nl. U ontvangt dan drie keer per jaar ons digitale magazine in uw mailbox boordevol informatie en adellijk nieuws.
Link naar de website van de Magnus kerk met meer informatie: www.magnuskerk.nl
