Veilingnieuws & Kijkdagen Venduehuis Den Haag: Elisabeth Sophia Catharina Boutmy née Ament, een portret met een verhaal

Op 20 september vindt bij het Venduehuis in Den Haag de Indonesian Art Sale plaats, waar onder meer dit portret door de beroemde Indonesische portretschilder Raden Saleh (1811-1880) wordt geveild. Raden Saleh stamde uit een adellijk Javaans regentengeslacht en schilderde meerdere portretten van leden van Nederlandse adellijke en patriciaatsfamilies.

Afb. Elisabeth Sophia Catharina Boutmy née Ament (1830-1898), olieverfportret door Raden Sjarief Bustaman Saleh (1811-1880), gesigneerd en gedateerd 1857, 57x47 cm, kavel 90, 10.000-15.000 euro.
Afb. 1. Elisabeth Sophia Catharina Boutmy née Ament (1830-1898), olieverfportret door Raden Sjarief Bustaman Saleh (1811-1880), gesigneerd en gedateerd 1857, 57×47 cm, kavel 90, 10.000-15.000 euro.

Elisabeth Sophia Catharina Ament werd geboren op 1 oktober 1830 in Tandjong Oost op Java en stamde uit een patriciaatsfamilie, die in het blauwe boekje is opgenomen. Haar vader, Tjalling Ament, werd als zoon van een apotheker geboren en werd de stamvader van een in Ned.-Indië gevestigde tak. Het geslacht Ament gaat terug tot in de 17e eeuw in het Oost-Friese Aurich, waar de stamvader grutter was. Zijn kleinzoon vestigde zich als lakenkoper in Amsterdam en diens zoon werd apotheker in Sneek en werd als patriot lid van het Comité van Waakzaamheid en lid van het Vertegenwoordigend Lichaam van de Bataafse Republiek.

Haar moeder, Dina Cornelia van Riemsdijk, had een Javaanse moeder en was de achterachterkleindochter van Jeremias van Riemsdijk, die Gouverneur-Generaal van de VOC was en onder wiens bewind het nepotisme hoogtij vierde.

Elisabeth Sophia Catharina was het tweede kind van haar ouders en had een oudere broer, maar daarnaast had zij ook een ouder halfzusje: haar vader had voor zijn huwelijk een relatie met een Javaans-Chinese vrouw en erkende de dochter hieruit. Nadien volgde nog gezinsuitbreiding met twee zusjes en vier broertjes, waarvan er één op jonge leeftijd overleed. Haar familie behoorde door bezit en functies tot de maatschappelijke bovenlaag en haar vader was onder meer directeur der producten en civiele magazijnen in Batavia en resident van Cheribon, in welke functie hij hier aan het hoofd van het bestuur stond.

Op 24 december 1845 trad zij in Cheribon op vijftienjarige leeftijd in het huwelijk met de achtentwintigjarige Gustave Adolphe Boutmy (1816-1872). Hij stamde eveneens uit een patriciaatsfamilie, die oorspronkelijk uit Henegouwen kwam. Verschillende familieleden maakten naam als componist en een voorvader bracht het tot concertmeester van Charles Prins van Lotharingen, die Stadhouder van de Oostenrijkse Nederlanden was. De vader van Gustave Adolphe kwam in 1824 vanuit Antwerpen naar Batavia en werd hier lid van de Algemene Rekenkamer. Gustave Adolphe werd zelf bestuursambtenaar en bracht het tot resident van Remban en Pekalongan.

Samen kregen zij een zoontje, dat helaas op jonge leeftijd overleed. Gelukkig waren er neefjes en nichtjes: haar zusje Henriette Hermina Ament (1832-1895) huwde drie jaar na haar eigen huwelijk met Edouard Corneille Colette Boutmy (1820-1881), de broer van haar echtgenoot, en hun zeven opgroeiende kinderen zullen voor genoeg afleiding gezorgd hebben.

Afb. 3. Overlijdensannonce in de Java Bode van 30 mei 1872.
Afb. 2. Overlijdensannonce in de Java Bode van 30 mei 1872.

Na de pensionering van haar echtgenoot woonden zij in Buitenzorg, waar hij in 1872 kwam te overlijden: ‘Na een smartelijk lijden is op heden aan de gevolgen eener beroerte overleden, mijn dierbare echtgenoot Gustave Adolphe Boutmy, Ridder der Orde van den Nederlandschen Leeuw, gepensioneerd Hoofdambtenaar.’ Een maand later al stond hun huis te koop; was het te groot voor haar alleen of waren de lasten te hoog geworden voor haar als weduwe?

Zesentwintig jaar overleefde zij haar man, tot zij op 6 juli 1898 kwam te overlijden: ‘Heden overleed te Soekaradja (Buitenzorg) Mevrouw de Weduwe E.S.C. BOUTMY, geb. Ament, in de ouderdom van bijna 68 jaren.’ Haar portret bleef generaties lang tot voor kort familiebezit en heeft zijn weg nu naar de veiling gevonden.

Benieuwd naar wat er nog meer geveild wordt? Kijk dan in de online catalogus met zoekfunctie https://venduehuis.com/catalogus/veiling/84.

Of bezoek de kijkdagen op vrijdag 15 t/m maandag 18 september in het Venduehuis der Notarissen in Den Haag. Voor meer informatie zie www.venduehuis.com.

Groot onderzoeksproject gestart naar de Utrechtse adel

Afb. V.l.n.r. dr. Renger de Bruin, Zijne Excellentie dr. Bruno Platter, 65e Hochmeister des Deutschen Orden in Oostenrijk en Jan Reint baron de Vos van Steenwijk, Landcommandeur van de Ridderlijke Duitsche Orde, Balije van Utrecht. Foto tijdens de opening van de tentoonstelling ‘Kruisvaarders en weldoeners’ over de Ridderlijke Duitsche Orde in 2015 met op de achtergrond een aantal Landcommandeurportretten. Het onderzoek van dr. Renger de Bruin wordt gefinancierd door het Godard van Reede Fonds, dat door de Ridderlijke Duitsche Orde gesticht is samen met de Ridderschap van Utrecht.
Afb. V.l.n.r. dr. Renger de Bruin, Zijne Excellentie dr. Bruno Platter, 65e Hochmeister des Deutschen Orden in Oostenrijk en Jan Reint baron de Vos van Steenwijk, Landcommandeur van de Ridderlijke Duitsche Orde, Balije van Utrecht. Foto tijdens de opening van de tentoonstelling ‘Kruisvaarders en weldoeners’ over de Ridderlijke Duitsche Orde in 2015 met op de achtergrond een aantal Landcommandeurportretten. Het onderzoek van dr. Renger de Bruin wordt gefinancierd door het Godard van Reede Fonds, dat door de Ridderlijke Duitsche Orde gesticht is samen met de Ridderschap van Utrecht.

Onlangs werd bekend dat dr. Renger de Bruin per 1 september bij het departement Geschiedenis en Kunstgeschiedenis aan de Universiteit Utrecht een onderzoek is gestart naar de Utrechtse adel, dat vanaf de vroege Middeleeuwen tot de huidige periode zal lopen. Hierbij zal in beeld worden gebracht wat de veranderingen zijn in de rol en de samenstelling van de adel in Utrecht in de afgelopen 1500 jaar.

Daarnaast zal hij de ca. 225 edelen onderzoeken, die tussen 1640 en het midden van de 20e eeuw lid zijn geweest van de Ridderlijke Duitsche Orde, waarmee de top van de Nederlandse adel in de afgelopen 300 jaar in beeld wordt gebracht.

Bij zijn onderzoek zal hij nauw gaan samenwerken met het onderzoeksproject ‘Investment behaviour, political change and economic growth in the Netherlands 1780-1920’ van prof.dr. Oscar Gelderblom, die verbanden gaat leggen tussen het economische, politieke, sociale en culturele gedrag van de Nederlandse politieke elites tussen 1780 en 1920, en hoe de omvang en de samenstelling van de rijkdommen van deze elites hun politieke beslissingen beïnvloedde.

De opvatting dat Nederland een burgerlijke samenleving is geweest met een kleine rol voor de adel staat al langer onder druk en zal met deze projecten nader onderzocht worden.

Bron: www.uu.nl/nieuws/adel-onderzocht-door-renger-de-bruin.

Schenking gravure Van Wassenaer praalgraf door AiN aan de Hoge Raad van Adel

Afb. 1. AiN op bezoek bij de Hoge Raad van Adel. V.l.n.r. mr. Marc Scheidius, secretaris van de Hoge Raad van Adel, John Töpfer en jonkheer mr. Pieter de Savornin Lohman, voorzitter van de Hoge Raad van Adel.
Afb. 1. De overhandiging van de gravure met v.l.n.r. mr. Marc Scheidius, secretaris van de Hoge Raad van Adel, John Töpfer en jonkheer mr. Pieter de Savornin Lohman, voorzitter van de Hoge Raad van Adel.

Onlangs bracht John Töpfer, directeur AiN, een kennismakingsbezoek aan de Hoge Raad van Adel in Den Haag en sprak hier met de voorzitter, jonkheer mr. Pieter de Savornin Lohman, en de secretaris, mr. Marc Scheidius, over de doelen en werkzaamheden van AiN. Ter gelegenheid hiervan bood hij de Raad een 18e-eeuwse gravure van het Van Wassenaer praalgraf in de Haagse Grote of Sint-Jacobskerk aan, zodat deze voor toekomstig onderzoek in de belangrijke verzamelingen van de Raad beschikbaar is.

Benieuwd naar het verhaal bij dit praalgraf? Kijk dan op www.adelinnederland.nl/lege-wassenaer-graf-s-gravenhage-hier-staet-wel-soals-gij-ziet-maer-en-leit-er/.

Afb. 2. De 18e-eeuwse gravure van het praalgraf voor Jacob van Wassenaer in de Grote of Sint-Jacobskerk in 's-Gravenhage.
Afb. 2. De 18e-eeuwse gravure van het praalgraf voor Jacob van Wassenaer in de Grote of Sint-Jacobskerk in ‘s-Gravenhage.

 

Open Monumentendag 2017: 9 en 10 september (3)

Vandaag en morgen zijn in heel Nederland duizenden monumenten opengesteld, waarbij het accent ligt op het thema ‘Boeren, burgers en buitenlui’. Kastelen, buitenplaatsen en begraafplaatsen vertellen het verhaal van adel en patriciaat en hun landelijke genoegens & representatie.

Afb. 1. Eeuwenoude adellijke representatie van de kasteelbewoners in de Hervormde St. Victorkerk: linksachter de herenbank met aan de muur enkele rouwborden.
Afb. 1. Eeuwenoude adellijke representatie van de kasteelbewoners in de Hervormde St. Victorkerk: linksachter de herenbank met aan de muur enkele rouwborden.

Een aanrader om vandaag of morgen te bezoeken, is het wonderschone kerkje van Batenburg, dat een roerige geschiedenis van verwoesting en wederopbouw kent. Het interieur, met verschillende bouwstijlen, vertelt het verhaal van de kasteelbewoners van slot Batenburg. Zo is er een herenbank met familiewapen, vind je er de oudste grafzerk van een ridder in Nederland, is er een imposant epitaaf en hangen er buitengewoon fraaie rouwborden.

Afb. 2. De kasteelruïne van Batenburg met links de restanten van de Bronckhorstertoren.
Afb. 2. De kasteelruïne van Batenburg met links de restanten van de Bronckhorstertoren.

Het schilderachtige stadje Batenburg aan de rivier de Maas nodigt uit voor een rondwandeling, waarbij oude boerderijtjes en fraaie geveltjes het beeld bepalen. Een dorpsplein met een pomp mag hierbij natuurlijk niet ontbreken. Van het nabij gelegen slot Batenburg rest na de verwoesting in 1794 een schilderachtige ruïne, die nog steeds goed laat zien wat een machtig kasteel hier eens stond.

Meer weten over opengestelde monumenten bij u in de buurt? Kijk dan op www.openmonumentendag.nl/zoek/.

Expositie ‘Het meisje Odilia Amelia Rengers’: stammoeder van de jonkheren Rengers Hora Siccama

rengers-meisjeVandaag wordt in het kerkje van Wittewierum een bijzondere expositie geopend over freule Odilia Amelia Rengers (1779-1805), die als erfdochter in 1798 in het huwelijk trad met mr. Wiardus Hora Siccama (1775-1849). Twee zoons kregen ter herinnering aan deze uitgestorven tak van het adellijke Groninger geslacht Rengers de driedubbele achternaam Rengers Hora Siccama en twee nakomelingen werden in 1876 in de Nederlandse adel verheven met het predikaat jonkheer.

De aanleiding voor deze expositie is de speurtocht van nazaten van Odilia Amelia naar het verhaal bij haar portret uit familiebezit. Tijdens Open Monumentendag op 9 en 10 september en in het weekend erna op 16 en 17 september, vertellen documenten, portretten, persoonlijke spullen en religieuze voorwerpen van Odilia Amelia niet alleen haar verhaal, maar ook dat van haar voorouders, haar gezin en haar nakomelingen.

In het kerkje van Wittewierum zijn bovendien de rouwborden, grafzerken, familiewapens en grafkelder van het geslacht Rengers te zien.

Kerk Wittewierum
Kerkhorn 4
9, 10, 16 en 17 september
10.00-17.00 uur
Gratis Toegang

Hieronder een kort filmpje van de Stichting Oude Groninger Kerken over de expositie ‘Het meisje Odilia Amelia Rengers’.

Open Monumentendag 2017: 9 en 10 september (2)

Afb. 1. De voorkant van het gratis programmaboekje boordevol tips en informatie.
Afb. 1. De voorkant van het gratis programmaboekje boordevol tips en informatie.

Het komende weekend zijn vele monumenten in heel Nederland opengesteld, waarbij het thema dit jaar ‘Boeren, Burgers en Buitenlui’ is – een mooi thema dat past bij de buitenplaatsen en kastelen van adel en patriciaat.

In de gemeenten Rheden en Rozendaal hebben ze ook dit jaar weer een zeer informatief en gratis boekje met een overzicht van de te bezichtigen bijzondere monumenten, waaronder kerken met adellijke sporen, begraafplaatsen met adellijke grafmonumenten, landgoederen en de kastelen Biljoen, Rosendael en Middachten. Ook rijdt er in Rheden een erfgoedbus rond, omdat de gemeente met de inwoners in gesprek wil gaan over het cultuurhistorisch erfgoed.

Meer weten over welke monumenten in Rheden en Rozendaal toegankelijk zijn? Download hier het gratis boekje: programmaboekje-open-monumentendag-2017

 

Afb. 2. De grote zaal op kasteel Biljoen - alleen op zaterdag te bezichtigen. Foto met dank aan Erfgoed Rheden.
Afb. 2. De grote zaal op kasteel Biljoen – alleen op zaterdag te bezichtigen. Let op: er wordt gewerkt met toegangskaarten ter plaatse, dus wees er op tijd bij! Foto met dank aan Erfgoed Rheden

Meer weten over opengestelde monumenten bij u in de buurt? Kijk dan op www.openmonumentendag.nl/zoek/.

Lezing over Goert van Reede op kasteel Amerongen: zondag 10 september

Afb. 1. Goert van Reede (1515-1585), portret op de bovengalerij van kasteel Amerongen.
Afb. 1. Goert van Reede (1515-1585), portret op de bovengalerij van kasteel Amerongen.

In het kader van het thema ‘Mannen met een missie’ worden er op kasteel Amerongen lezingen gegeven over vier bijzondere kasteelheren. Op zondag 10 september vertelt dr. Conrad Gietman, cultuurhistoricus en auteur van het bekende standaardwerk over de Oost-Nederlandse adel ‘Republiek van adel. Eer in de Oost-Nederlandse adelscultuur’, over Goert van Reede (1515-1585). Hij was de eerste heer van Amerongen uit een adellijk geslacht dat eeuwenlang door functies en bezit tot de meest toonaangevende families van het land behoorde.

Van Reedes waren bestuurder, diplomaat of veldmaarschalk en tekenend voor het belang van deze familie is, dat zij de enige in Nederland is met zowel Nederlandse, Duitse, Engelse als Deense adellijke titels. Door huwelijken verbonden Van Reedes zich met andere vooraanstaande geslachten en deze allianties zijn nog heden terug te zien op de bovengalerij van het kasteel, waar een unieke Ahnengalerie te zien is van de opeenvolgende Heren van Amerongen met hun eega’s. Dat de familie Van Reede een trots geslacht was, laat ook hun wapenspreuk zien: MALO MORI QUAM FOEDARI – liever de dood dan de schande.

In zijn lezing vertelt Conrad Gietman over de adellijke leefwereld waarin Goert van Reede en zijn familie leefden, waarbij het draaide om het bevechten, demonstreren en behouden van eer. De lezing vindt plaats op de bovengalerij van het kasteel met de portretten van de Heren en Vrouwen van Amerongen.

Meer weten en kaarten bestellen? Zie www.kasteelamerongen.nl/wat-te-doen/evenementen/lezing-mannen-met-een-missie

Afb. 2. Godard Baron van Reede, 1st Earl of Athlone (1644-1703) tegen de achergrond van de plafondschildering met het familiewapen in de hal van kasteel Amerongen.
Afb. 2. Godard Baron van Reede, 1st Earl of Athlone (1644-1703) tegen de achergrond van de plafondschildering met het familiewapen in de hal van kasteel Amerongen.

Open Monumentendag 2017 (1): 9 en 10 september

Afb. Het praalgraf van de graven Van Nassau La Lecq in de Dorpskerk van Ouderkerk a/d IJssel. Foto met hartelijke dank aan de heer Nico Holdermans.
Afb. Het praalgraf van de graven Van Nassau La Lecq in de Dorpskerk van Ouderkerk a/d IJssel. Foto met hartelijke dank aan de heer Nico Holdermans.

In het komende weekend zijn in heel Nederland vele monumenten opengesteld met als thema ‘Boeren, burgers en buitenlui’ en wie in de gelegenheid is, moet zeker op zaterdag 9 september tussen 10.00 en 17.00 uur eens gaan kijken in de Dorpskerk in Ouderkerk a/d IJssel. Deze kerk is één van de oudste kerken in Zuid-Holland en heeft een fraai interieur met mooie herenbanken vol houtsnijwerk met symboliek.

Funerair hoogtepunt in deze kerk is het praalgraf van de graven Van Nassau la Lecq, dat in al zijn hardstenen soberheid met marmeren doodssymboliek een ongekende grandeur uitstraalt. Het praalgraf werd in 1753 gebouwd voor de buitenechtelijke nakomelingen van Stadhouder Maurits, die zich naar hun heerlijkheid de Lek ‘La Lecq’ noemden. In totaal zijn in de grafkelder onder het monument 37 telgen uit deze tak bijgezet, waarvan de laatste in 1824. Dit betrof de kapitein Jan Floris Hendrik Carel graaf van Nassau la Lecq (1782-1824), die als enige van zijn geslacht in de Nederlands adel werd opgenomen, maar kinderloos overleed.

In de kerk zijn rondleidingen door de heer Nico Holdermans, die als geen ander de geschiedenis van dit monument en de kerk kent, en er is een tentoonstelling, waarop ook foto’s en filmmateriaal van de grafkelder te zien zijn.

Meer weten over opengestelde monumenten bij u in de buurt? Kijk dan op www.openmonumentendag.nl/zoek/.