Boekennieuws: Hendrik Prins van Oranje-Nassau. Stadhouder in Luxemburg

Afb. 1. Rogier Moulen Janssen (links), auteur van ‘Hendrik Prins van Oranje-Nassau. Stadhouder in Luxemburg’, overhandigde op de ambassade van Luxemburg het eerste exemplaar van de tweede en uitgebreide druk van zijn boek aan Z.E. Mike Hentges, ambassadeur van Luxemburg in Nederland.

Donderdag 18 januari 2024 werd de tweede (en uitgebreide) druk van het boek over het stadhouderschap van prins Hendrik door Rogier Moulen Janssen aan ambassadeur Hentges op de Luxemburgse ambassade in Den Haag overhandigd. De heer Mike Hentges bleek zeer ingenomen met deze publicatie, waarmee de langdurige én bijzondere band tussen Luxemburg en Nederland nog eens extra wordt onderstreept.

Van 1815 tot 1890 waren Nederland en het groothertogdom Luxemburg door een personele unie verbonden. Prins Hendrik van Oranje-Nassau (1820-1879), jongste broer van koning-groothertog Willem III, speelde hierin een belangrijke rol. Bekend als “le Prince Henri des Pays-Bas, Lieutenant-Représentant du Roi-Grand-Duc” functioneerde hij vanaf 1850 tot aan zijn vroege dood in 1879 als stadhouder in Luxemburg. Een verlegen man, die indien nodig ook gedecideerd kon optreden. De eerste jaren van zijn stadhouderschap verliepen moeizaam, maar na verloop van tijd dwong hij door zijn optreden bij regering en volk steeds meer respect af. Hij verdedigde de belangen van ‘zijn’ Luxemburg met verve. De prins moest vooral in 1867, het jaar van de “Luxemburgse kwestie”, laveren tussen de verschillende politieke belangen van zijn broer en de regeringen van Luxemburg, Nederland, Pruisen en Frankrijk. Hij wist echter op cruciale momenten het overzicht te behouden en zag zijn ideeën tijdens de Conferentie van Londen in mei 1867 gerealiseerd en redde daarmee de onafhankelijkheid van zijn “patrie adoptive”.

De publicatie kwam tot stand na uitgebreid archiefonderzoek in het Koninklijk Huisarchief en Nationaal Archief in Den Haag en de Archives nationales de Luxembourg. Ook werd een omvangrijke literatuurlijst geraadpleegd.

Te bestellen bij de auteur via moulenjanssen@kpnmail.nl  € 21,50 (excl. € 4,16 verzendkosten) en te koop bij Boekhandel Van Kemenade & Hollaers Ginnekenweg 52-54 in Breda.

Afb. 2. Hendrik Prins van Oranje-Nassau (1820-1879) was een zoon van Koning Willem II en werd in 1850 stadhouder van Luxemburg, waarvan zijn broer Koning Willem III de regerende Groothertog was.

Overleden: mr. Z.F. baron van Dorth tot Medler (1950-2024)

Afb. 1. Mr. Zeno Frans baron van Dorth tot Medler (1950-2024), portret door Scott Bartner. Linksboven het familiewapen van Dorth. De boeken zijn een verwijzing naar de onderwerpen die Zeno van Dorth interesseerden, de globe is een verwijzing naar de landen waar hij als diplomaat actief was en rechtsboven is het huis ‘t Medler te zien. Foto met hartelijke dank aan Scott Bartner/ Scott E. Bartner, kunstschilder, gespecialiseerd in olieverfportretten en getekende portretten

Mr. Zeno Frans baron van Dorth tot Medler geboren 18 oktober 1950 huis ’t Medler, Vorden, mede-eigenaar landgoed ’t Medler, oud-diplomaat, Ridder van Eer en Devotie in de Souvereine Militaire Hospitaal Orde van Malta, overleden ’s-Gravenhage 25 januari 2024, zoon van mr. Reinder Engelbert baron van Dorth tot Medler en Rudolphine Bernardine Valck Lucassen.

Hij stamde uit een geslacht, waarvan de stamvader Eleger van Heeckeren in 1270 als schout van Salland vermeld werd en deze was eigenaar van de Hof te Dorth in Bathmen. In de volgende generatie werd de naam hiervan overgenomen en sindsdien heette de familie Van Dorth. De Hof te Dorth vererfde uiteindelijk in de vrouwelijke lijn, maar in 1650 werd ’t Medler in Vorden familiebezit. De familie Van Dorth tot Medler behoort tot de weinige adellijke geslachten, waarvan (een deel van) de familienaam ook nog daadwerkelijk verwijst naar bestaand familiebezit: het 300 hectare grote landgoed en huis ’t Medler in Vorden.

Zeno van Dorth voelde zich nauw met allen en alles op ’t Medler verbonden en heeft zich met hart en ziel voor ’t Medler ingezet; ’Zeno en ’t Medler waren onafscheidelijk’, zoals in één van de annonces na zijn overlijden was te lezen.

Vandaag vond in de Dorpskerk van Vorden het afscheid plaats. Het condoleren na afloop was, vanzelfsprekend, op het huis ’t Medler.

In het komende magazine van de stichting Adel in Nederland volgt een uitgebreid In Memoriam.

Afb. 2. Huis ‘t Medler in Vorden – sinds 1650 familie van de Van Dorths. Door Ansfreedom – Eigen werk, CC BY-SA 3.0 nl, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=21820061

Tentoonstelling ‘Met Van Tuyll aan tafel’: verlengd t/m 3 maart!

Afb. 1. Op deze tentoonstelling is niet alleen heel veel moois te zien, maar wordt ook uitleg gegeven over de verschillende manieren van tafeldekken. Ook bijzondere verhalen worden verteld, zoals over het Van Tuyll zilver dat op het Witte Huis in Washington nog steeds door de Amerikaanse presidenten wordt gebruikt.

Op 13 oktober werd op Slot Zuylen de tentoonstelling Met Van Tuyll aan tafel; drie eeuwen dineren op Slot Zuylen geopend door culinair expert Janny van der Heijden. In de tentoonstelling werpt Slot Zuylen licht op de lange geschiedenis van spectaculaire ontvangsten op het kasteel door de adellijke familie Van Tuyll van Serooskerken. Naast tafels vol zilver, porselein, linnen en grootse boeketten, ziet de bezoeker in de tentoonstelling hoe het personeel al deze pracht en praal mogelijk maakte. Deze tentoonstelling is nu verlengd t/m 3 maart! Mis deze extra kans niet!

Afb. 2. Bijzonder porselein, zoals deze kop en schotel, is te zien op de tentoonstelling ‘Met Van Tuyll aan tafel’.

Slot Zuylen werd tussen 1668 en 1952 ononderbroken bewoond door de adellijke familie Van Tuyll van Serooskerken. In de bijna drie eeuwen dat de familie het huis bewoonde werden talloze spectaculaire ontvangsten en diners georganiseerd. Vanaf de late 17de eeuw tot het midden van de 19de eeuw gold de familie Van Tuyll van Serooskerken als een van de machtigste en rijkste adellijke families van Utrecht. Met groot vertoon manifesteerden zij zich, niet in de laatste plaats aan tafel! In de vroege 20ste eeuw leefde de familie meer ingetogen, maar bij belangrijke gelegenheden gebruikten zij net zo goed het spectaculaire tafelgoed dat door hun voorouders bijeen was gebracht. Het huispersoneel – soms aangevuld met oproepkrachten uit het dorp – kon dagen bezig zijn met de voorbereiding. Op de dag zelf werden de mannelijke personeelsleden in kostbare livreien gestoken.

In de tentoonstelling zijn meerdere tafels gedekt, worden de ruimtes die bij ontvangsten werden gebruikt heringericht en zijn er talloze vitrines met tafelgoed gevuld. Alle facetten van dineren en ontvangen tussen de 17de en 20ste eeuw komen aan bod; meer dan 200 stukken historisch tafelzilver, een gigantische verzameling tafellinnen en vele porseleinen serviezen. Er zijn belangrijke archiefstukken, zoals het receptenboekje van de kok van Slot Zuylen, foto’s van het personeel, oude menukaarten en tafelschikkingen. Veel stukken die worden getoond zijn in particulier bezit of liggen normaliter in het depot van Slot Zuylen en zijn na 14 januari vrijwel nooit meer zichtbaar.

Lees meer over Slot Zuylen en bezoekmogelijkheden op https://slotzuylen.nl/

Lees het bericht over de opening terug op onze website https://www.adelinnederland.nl/tentoonstelling-op-slot-zuylen-bij-utrecht-met-van-tuyll-aan-tafel/

Afb. 3. De eetzaal op Slot Zuylen met aan de wand de opeenvolgende generaties Van Tuyll van Serooskerken.
Afb. 4. Slot Zuylen is in alle jaartijden te bezoeken en biedt steeds weer mooie doorkijkjes. Foto met hartelijke dank aan de facebookpagina van Slot Zuylen.

Terugkijken: Huis Verwolde bij BinnensteBuiten

Afb. 1. De grote zaal op Verwolde met aan de muur het portret van Josephina Carolina Johanna
Margaretha Sophia Voûte née Kusky (1857-1919), moeder van Line barones van der Borch van Verwolde née Voûte, vrouwe van Verwolde (1887-1966). De familie Voûte is een patriciaatsfamilie uit het Blauwe Boekje.

Op 24 januari was in een aflevering van BinnensteBuiten een bezoek van architectuurhistoricus Valentijn aan Huis Verwolde te zien. Verwolde is één van de zeven opengestelde kastelen van Geldersch Landschap & Kasteelen (zie: https://www.glk.nl/landschap-kastelen/kastelen).

Verwolde kwam in 1738 in het bezit van de baronnen Van der Borch van Verwolde, die er door de stadhouderlijke architect Schonck in 1776 een buitengewoon fraai huis lieten bouwen met een verfijnd interieur, waaronder de blauwe Chinese kamer met unieke behangels. Het huis werd in 1977 verkocht aan de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen, maar het ca. 400 grote omringende landgoed is nog steeds familiebezit.

Benieuwd naar de binnenkant van Huis Verwolde? Kijk dan online deze aflevering van BinnensteBuiten terug: https://binnenstebuiten.kro-ncrv.nl/terugkijken/24-januari-2024

Voorjaarsvakantie huis Verwolde open
In de voorjaarsvakantie is huis Verwolde geopend van 17 februari tot en met 25 februari. Speciaal voor kinderen is de muizenjacht geopend, want het krioelt in het onderhuis van de muizen!

Jacht op de muizen!
In de winter trekken alle muizen die normaal buiten wonen graag het warme huis in. Maar ze zijn een plaag in het onderhuis en eten de voorraden op. Kinderen helpen de muizen verjagen met de speurtocht ‘Jacht op de muizen’.

Datum: 17, 18, 21, 22, 24, 25 februari
Tijd: 11.00 – 16.00 uur
Kosten: € 2,00 per bezoeker

Op stap met gouvernante
Onze jonge bezoekers maken samen met de gouvernante een bijzondere wandeling door het huis. Zo komen ze langs de kinderkamer, de mooie zitkamer of salon en de prachtig gedekte tafel in de eetzaal. De gouvernante laat ook het onderhuis zien, waar het personeel leefde en woonde. Het is een bijzondere rondleiding waarbij je leert hoe het was om in zo’n mooi huis op te groeien. Na afloop krijgen de kinderen wat te drinken en wat lekkers!

(Groot)ouders of verzorgers nemen niet deel aan de kinderactiviteit. Zij kunnen met een gereserveerd ticket het huis bezoeken, in de tuin wandelen, genieten van het terras bij de theeschenkerij en snuffelen in de museumwinkel.

Datum: 21 februari
Tijd: 11.00 uur (duur ca. 1,5 uur)
Entree: € 12,50 per kind, donateurs en museumkaarthouder € 7,50 per kind
Adres: Huis Verwolde, Jonker Emilelaan 4, 7245 TL Laren

Online reserveren noodzakelijk: www.glk.nl/verwolde

Openingstijden
Tijdens de voorjaarsvakantie is huis Verwolde geopend op 17, 18, 21, 22, 24 en 25 februari van 11:00 tot 16:00 uur.

Meerdere rondleidingen op een dag en vrije doorgang vanaf 14:00 uur. De muizenspeurtocht kan de hele dag gedaan worden want deze speelt zich af in het onderhuis.

Afb. 2. De Chinese kamer op Verwolde met zijn unieke behangselen, die in 2012 gerestaureerd konden worden mede dankzij een genereuze schenking van freule Kieks van der Borch van Verwolde (1914-2018). Voor haar levensverhaal zie: Overleden: J.C.J.M.S. barones van der Borch van Verwolde – Adel in Nederland
Afb. 3. De voorzijde van huis Verwolde, ontworpen door de architect van stadhouder Willem V: Philip Willem Schonk.
Afb. 4. De achterzijde van huis Verwolde.

Het gezin Van Welderen Rengers-Hoevenaar van Geldrop omstreeks 1898

Afb. 1. Het gezin Van Welderen Rengers-Hoevenaar omstreeks 1898, foto part. coll.
Afb. 1. Het gezin Van Welderen Rengers-Hoevenaar omstreeks 1898, foto part. coll.

Marie Amelie Hoevenaar (1854-1932), die zich meestal Hoevenaar van Geldrop noemde, was mede dankzij het Indische suikerfortuin van haar ouders een aantrekkelijke partij op de huwelijksmarkt en in 1884 huwde zij Edzart Reint van Welderen baron Rengers (1849-1920), die op dat moment commies bij het Departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid was.

Het was een deftig gezelschap dat zich op 8 december op het Haagse gemeentehuis verzamelde en naast het bruidspaar, de drie ouders (vader Van Welderen Rengers was tragisch genoeg reeds voor de geboorte van zijn zoon overleden) waren ook vier getuigen aanwezig: jonkheer Albert Rijnhold Jakob Klerck, Kolonel Commandant van het Regiment Grenadiers en Jagers en oom van de bruidegom, jonkheer (sic – in het Nederland’s Adelsboek komt hij niet voor en hij voerde het predikaat jonkheer dus onterecht) Jan Maarten Leonard van Bronkhorst, Kamerheer des Konings en neef van de bruid, mr. Hendrik Nicolaas Cornelis baron van Tuyll van Serooskerken, burgemeester van Voorburg en zwager van de bruid, en jonkheer mr. Rijnhold Antonie Klerck, commies bij het Departement van Buitenlandse Zaken en neef van de bruidegom.

Na het overlijden van haar vader Hubertus Paulus Hoevenaar, heer van Geldrop, in 1886 erfde zij f 180.000,-. In 1905 kwam daar na het overlijden van haar moeder, jonkvrouwe Anna Maria Marciane Catharina Homberg de Beckfelt, nog eens ruim f 310.000,- bij. In 1910 kocht barones Rengers in Raalte voor f 159.000,- het 250 ha. grote landgoed Het Reelaer en een nieuw landpaleis verrees op de plek van het afgebroken oude huis, dat voorzien werd van alle comfort. In ’s-Gravenhage werd er een vorstelijk vijf traveeën breed onderkomen gekocht aan het residentiële Nassauplein nr. 26.

Afb. 2. Nassauplein nr. 26 in 's-Gravenhage.
Afb. 2. Nassauplein nr. 26 in ‘s-Gravenhage.

Baron Rengers maakte ondertussen carrière op het Departement van Waterstaat, Handel en Nijverheid en werd uiteindelijk chef van het kabinet van de minister. Kroon op zijn carrière was zijn benoeming in 1890 tot kamerheer i.b.d. van Koningin Wilhelmina. In 1920 overleed hij en zijn begrafenis werd een society gebeurtenis met vertegenwoordigers van het Hof en uit adellijke en diplomatieke kringen, waaronder de gezanten van Engeland, België, Turkije, Roemenië en de legatieraad van het Amerikaanse gezantschap. “Onmiddellijk achter de lijkbaar volgde in den stoet in een gala-hofkoets de vertegenwoordiger van de Koningin, de kamerheer in buitengewone dienst mr. W. baron van Ittersum.” “Nadat de lijkkist, overdekt met tal van prachtige bloemstukken, in den grafkelder was neergelaten, sprak de oudste zoon van den overledene een woord van afscheid tot zijn vader, daarbij dankbaar herinnerende aan diens vele goede hoedanigheden, welke niet vergeten zullen worden.” Na het overlijden van haar echtgenoot verhuisde de douairière naar Raalte en overleed daar op het huis het Reelaer in 1932.

Op de foto zien we het gezin omstreeks 1898. De oudste dochter huwde in 1907 een baron de Vos van Steenwijk en zij kochten in 1925 huis Diepenheim, dat nog steeds in het bezit is van hun nakomelingen. De jongste dochter trouwde in 1922 met een jonkheer Groeninx van Zoelen en zij kochten in 1924 het Huys ten Donck uit de familie Groeninx, dat nog steeds bewoond wordt door hun nakomelingen. De oudste zoon was kort gehuwd met een jonkvrouwe Van Loon en kreeg geen kinderen, net als de tweede zoon die op 28-jarige leeftijd in Zwitserland overleed. Van de jongste zoon, die in 1938 in het huwelijk trad met een barones Van Pallandt, stammen de huidige bewoners van het Reelaer af.

Afb. 2. Het Reelaer op een oude ansichtkaart.

Informatie mede met dank aan ‘De havezaten in Salland en hun bewoners’ door jhr. A.J. Gevers en A.J. Mensema (1985).

Holocaustherdenking

Afb. Jonkheer Francisco Ephraïm Lopes Suasso (1864-1944). Foto met dank aan het Joods Monument/www.joodsmonument.nl.

Jonkheer Francisco Ephraïm Lopes Suasso werd geboren op 31 oktober 1864 in Amsterdam als zoon van de fabrikant jonkheer David Lopes Suasso en Ribca Lopes Suasso née Moresco. Hij was het vierde kind in het gezin en hij had twee oudere zusjes en een oudere broer. Op 31 juli 1890 trad Francisco op vijfentwintigjarige leeftijd in Utrecht in het huwelijk met Estella Henriques de Castro, die negentwintig jaar oud was. Ook zij was afkomstig uit een oud Portugees-Joods geslacht.

Na hun huwelijk vestigden zij zich samen in ’s-Gravenhage en hier werd in 1891 “… een flinken ZOON” geboren, zoals de trotse ouders in een annonce in de courant meedeelden. Helaas bleek de gezondheid van hun zoon David intensieve zorg nodig te hebben. Ondertussen maakte Francisco carrière op het departement van Waterstaat en werd uiteindelijk hoofd-commies.

In 1941 overleed zijn echtgenote en dit voorkwam dat zij gedeporteerd zou worden – een lot dat Francisco, zijn zusje en zijn zoon David wel zouden ondergaan. Vanuit Westerbork volgde zijn deportatie naar Polen en hier werd hij op 21 mei 1944 vermoord in Auschwitz, 79 jaar oud. Met hem overleed de laatste mannelijke telg van het adellijke geslacht Lopes Suasso, dat in 1970 ook in de vrouwelijke lijn uitstierf.

Toen de oorlog voorbij was, bleek welk tol deze van de familie Lopes Suasso geëist had: van de naaste familie van jonkheer Francisco Ephraïm Lopes Suasso was niemand meer in leven: zijn zoon kwam om in concentratiekamp Auschwitz, zijn zusje was omgekomen in concentratiekamp Theresienstadt, zijn zwager kwam om in concentratiekamp Sobibor, diens dochter met haar echtgenoot in concentratiekamp Auschwitz, een aangehuwd nichtje was omgekomen in Sobibor, een aangehuwde neef in Auschwitz en diens dochter en zoon met hun partners en hun drie kinderen allen ook in Auschwitz.

Boekennieuws: ‘Oldengaerde. Het verhaal van een havezate en zijn bewoners’

Afb. 1. Op de voorzijde: het goudleerbehang, waarvan het reliëf voelbaar is. Foto: Drents Landschap / Sake Elzinga

In 2013 verkreeg Het Drentse Landschap, dankzij een uiterst genereuze schenking van de familie Willinge, de havezate Oldengaerde in Westeinde bij Dwingeloo. Deze havezate behoort met zijn indrukwekkende gevel in de Hollandse classicistische stijl tot de mooiste en grootste havezaten in Drenthe.

Oldengaerde wordt voor het eerst vermeld in archiefstukken in de jaren 1420 en 1435 en was eeuwenlang eigendom van het bekende Drentse adellijke geslacht Van Echten en vererfde vervolgens op de adellijke familie Van Dongen. In 1781 moest een Van Dongen het noodgedwongen verkopen en het kwam achtereenvervolgens in het bezit van de families Kiers en Huguenin en Munniks. In 1806 werd jonkheer Aalt Willem van Holthe tot Oldengaarden en Rhebrugge (1780-1854) eigenaar, die met jonkvrouwe Geertruid Agnes van Dedem (1774-1858) gehuwd was. Nadien vererfde het via zijn oudste dochter op zijn kleinzoon Aalt Willem Westra van Holte (1832-1913). Hij stamde uit de patriciaatsfamilie Westra uit het Blauwe Boekje en kreeg de naam Van Holthe van zijn moeder toegevoegd. Via zijn kleindochter Ida Elisabeth Catharina Westra van Holthe (1906-1959), gehuwd met Johan Anton Willinge (1904-1991) vererfde het huis op de familie Willinge en hun dochters schonken het in 2013 aan het Drentse Landschap om zo het huis voor de toekomst te behouden.

Oldengaerde is in de afgelopen zorgvuldig gerestaureerd en ter gelegenheid hiervan verscheen dit boek, waarin verschillende auteurs vanuit hun eigen expertise schrijven over de geschiedenis van het huis. Zo komt de lezer o.a. meer te weten over de ontstaans- en bouwgeschiedenis, de bewoners, de tuinen en het restauratie- en herbestemmingsproces.

Het boek is rijk geïllustreerd, staat vol leesbare informatie en mooie anekdotes en aan de vormgeving is zeer veel aandacht besteed. Zo kunt u op de voorkant van het boek het leerbehang niet alleen zien, maar ook voelen! ‘Oldengaerde. Het verhaal van een havezate en zijn bewoners’ is een monumentaal boek voor een monumentaal huis en is een aanrader om te lezen!

Link naar bestelmogelijkheid en het inkijkexemplaar: https://www.vangorcum.nl/product/100-517_Oldengaerde

Afb. 2. De imposante gevel van Oldengaerde in Hollandse classicistische stijl. Door Gouwenaar – Eigen werk, Publiek domein, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=8976476

Het verhaal bij een foto: freule Tindal

Afb. Jonkvrouwe Hélène Marie Wilhelmine Tindal (1862-1905). Coll.  John Töpfer.

Jonkvrouwe Hélène Marie Wilhelmine Tindal werd geboren op 26 juli 1862 “…des morgens ten twee uur…” in ’s-Gravenhage als dochter van jonkheer Willem Frederik Tindal en Maria Tindal née van der Vliet. Zij was het negende kind in het gezin, maar twee broertjes overleden reeds voor ze een jaar oud waren.

Haar vader deed twee dagen later aangifte van haar geboorte en volgens de geboortakte was hij op dat moment “…Ritmeester der Cavalerie, Kamerheer des Konings…” Als getuigen bracht hij een familielid van haar moeder mee, Hendrik Vollenhoven, die referendaris was bij het Departement van Binnenlandsche Zaken en Hugo Ferdinand baron van Zuylen van Nijevelt. Deze was wethouder in ’s-Gravenhage en een goede bekende van haar vader, want ook hij was kamerheer bij Koning Willem III. Net als de andere kinderen in het gezin werd zij gedoopt in de Waalse Kerk in ’s-Gravenhage.

Twee jaar na haar geboorte beviel haar moeder van een levenloze dochter en vijf dagen later overleed zij in het kraambed. Haar vader bleef achter met zeven kinderen, waarvan de oudste op dat moment negentien jaar was en zijzelf pas twee. Een jaar later, in 1865, raakte zij ook haar vader kwijt, toen deze beschuldigd werd van intieme betrekkingen met Koningin Sophie. Hij werd oneervol ontslagen als majoor, ontheven van zijn functie als kamerheer en verliet daarop het land. Hij vertrok naar Mexico en overleed uiteindelijk in 1882 in Brussel.

Hélène en haar broers en zusters werden vervolgens ondergebracht bij familieleden. Vanaf 1879 woonde zij bij een neef van haar moeder en diens echtgenote, het echtpaar Van der Vliet-von Hemert, aan het Westeinde 7 in Amsterdam en de zomermaanden bracht zij door op hun buitenplaats Casa Nova in Overveen. Ter voltooiing van haar opvoeding werd zij naar een Duitse kostschool voor meisjes in Bonn in gestuurd en uit deze periode stamt ook deze foto, die afkomstig is uit een album met leerlingen op deze school.

Volgens haar zusje, die geruchtmakende herinneringen publiceerde onder de titel ‘Achter de schermen’, was zij voortdurend op zoek naar een echtgenoot, maar steeds zonder succes: “Deze kuische jonkvrouw, die nu langzaam maar zeker op de dertig toestevent en die tot nog toe te vergeefs met hare groengrijze kattenpupillen op den uitkijk na een mannelijk offer gezeten heeft, is nu juist niet mijn ideaal van een prettige logé! Venijnig, haatdragend en kwaadsprekend tracht ze altijd den boel in de war te schoppen, om dan in troebel water te visschen. Waarna weet de lezer reeds…”

Hélène bleef ongehuwd en de laatste jaren van haar leven verbleef zij, mogelijk vanwege haar gezondheid, in de Franse badplaats Biarritz. Hier overleed op 28 december 1905 op drieënveertigjarige leeftijd “… tot onze diepe droefheid onze geliefde zuster en behuwdzuster…” jonkvrouwe Hélène Marie Wilhelmine Tindal.

E. Oudshoorn – barones van Pallandt (1930-2024) – de laatste Van Pallandt op Eerde

Afb. 1. Erin Oudshoorn née barones van Pallandt (1930-2024) voor kasteel Eerde. Foto met hartelijke dank aan Harry Woertink/Weblog Oud Ommen. Hier kunt u ook een In Memoriam teruglezen In memoriam Erin Oudshoorn-Barones van Pallandt (1930 – 2024) | OudOmmen.nl

Op zondag 14 januari jl. overleed in Ommen Erin Oudshoorn née barones van Pallandt. Zij werd geboren in Eerde, Ambt-Ommen 28 november 1930 als dochter van Philip Dirk baron van Pallandt, heer van Eerde (1889-1979) en Wilhelmina Maria Voorwijk (1902-1989).

Zij groeide samen met haar jongere zusje Irthe André de la Porte née barones van Pallandt (1933-2017) op landgoed Eerde op, bezocht hier de Quaker school en gaf uiteindelijk als lerares wiskunde zelfs les op Eerde, op de Internationale School Eerde, die zich op het huis gevestigd had. In 1950 trad zij in het huwelijk met Cornelis Oudshoorn (1917-1990), die directeur van deze Internationale School zou worden. Uit hun huwelijk werden drie kinderen geboren, die net als zij zouden opgroeien op Eerde. Ook al was Eerde uiteindelijk geen particulier familiebezit meer, toch bleven Erin en haar zusje Irthe er met hart en ziel mee verbonden – een verbondenheid die, ondanks het verdwijnen nu na ruim drie eeuwen van de Van Pallandt naam op Eerde, thans wordt voortgezet door hun beider nakomelingen in de vrouwelijke lijn.

Eerde: familiebezit sinds 1708
Eerde werd in 1708 gekocht door de kolonel-commandant Johan Warner des H.R. Rijksbaron van Pallandt (1655-1741), die uiteindelijk generaal zou worden. Samen met zijn echtgenote Johanna Elisabeth van Baer (ca. 1660-1723) liet hij op Eerde een nieuw en groots huis bouwen, waarvan de bouw in 1715 voltooid werd. Dit jaartal en het alliantiewapen van het echtpaar Van Pallandt-Van Baer herinneren nog heden in de voorgevel van het huis hieraan.

Afb. 2. Het alliantiewapen Van Pallandt-Van Baer boven de ingang van Eerde. Links het familiewapen Van Pallandt (gedwarsbalkt van zes stukken, zwart en goud), vastgehouden door een schildhouder van de Van Pallandts: een man met zwart haar en een baard, die een hellebaard vasthoudt. Rechts het familiewapen Van Baer (in goud een rode schuinbalk), vastgehouden door een leeuw, de schildhouder van de Van Baers. Links en rechts van het raam militaire symbolen die verwijzen naar de militaire loopbaan van generaal Johan Warner des H.R. Rijksbaron van Pallandt: banieren, kanonnen, kanonskogels, trommels, zwaarden, musketten en trompetten.

Opvallend aan de geschiedenis van Eerde is, dat de rechte verervingslijn regelmatig onderbroken werd, maar dat het streven er steeds op gericht was om Eerde voor de familie Van Pallandt te behouden. De voornoemde generaal had een zoon, maar deze overleed kinderloos en daarom liet hij Eerde vererven op een neef. Ondanks de enorme omvang van uiteindelijk zo’n 1700 hectare van het landgoed, was het vinden van een rijke huwelijkspartner steeds een noodzaak vanwege “…de considerable kosten van onderhoud welk aan dat Perceel vast zijn…”, zoals een Van Pallandt in 1816 al opmerkte. Eerde vererfde daarom in 1823 niet op de oudste zoon, maar op de tweede. Een generatie later was er een gunstig huwelijk met een buitengewoon vermogende freule Van Heeckeren, maar dit huwelijk bleef kinderloos. Een opvolger werd gevonden in een neef, die een vermogende juffrouw Nobel huwde. Hun enige zoon liet Eerde in 1913 bij testament opnieuw na aan een neef: de vader van Erin en Irthe.

Philip Dirk baron van Pallandt erfde in 1913 Eerde van zijn familielid. Naar verluid troffen zij elkaar een enkele keer, toen hij op Eerde werd uitgenodigd om te komen jagen. Het totale bezit werd toen getaxeerd op ruim 1 miljoen gulden (nu: ruim 11,6 miljoen euro). Philip Dirk was op dat moment 23 jaar oud. Het was een erfenis, die rijk aan goederen was, maar zonder bijbehorend vermogen. De vader van Philip Dirk raadde hem de erfenis af, want zonder bijbehorende ruime financiële middelen zou het beheer te grote uitdagingen geven. In 1924 schonk hij Eerde aan de Orde van de Ster van het Oosten en Eerde zou onder leiding van Krishnamurti gedurende een aantal jaren zelfs een middelpunt in de wereld zijn, door de Sterkampen die hier georganiseerd werden. In 1931 kreeg Philip Dirk alles terug geschonken en een lange weg begon voor hem om Eerde voor de toekomst veilig te behouden.

Afb. 3. Eerde met majestueuze schoonheid oprijzend uit de grachten.
Afb. 4. Herfsttaferelen op Eerde met zicht over de slotgracht op het huis dat in 1715 voltooid werd door Johan Warner des H.R. Rijksbaron van Pallandt.

Wiener Ball 3 februari: er zijn nog kaarten te koop (maar wacht niet te lang!)

Afb. 1. De binnenkomst van de 52 debutanten in 2020. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.

Het Wiener Ball op zaterdag 3 februari 2024 komt nu snel dichterbij en voor wie nog toegangskaarten wil kopen, moet nu snel zijn, want de belangstelling is dit jaar erg groot! Kaarten zijn heel eenvoudig online te bestellen op de webpagina https://wienerball.huisterduin.com/

Het Wiener Ball vindt ook dit keer plaats in het Grand Hotel Huis ter Duin in Noordwijk en deze locatie staat, zoals altijd, garant voor service en kwaliteit. De aankomende debutanten zijn al weken aan het oefenen met danslessen voor hun debuut, waarbij de jongedames in het wit met diadeem in het haar zullen verschijnen en de jongeheren in rok of uniform.

Voor de perfecte muzikale begeleiding van onder meer de Weense wals staat ook dit keer in de grote zaal het Johan Strauss Ensemble uit Oostenrijk garant. Daarnaast is er een tweede podium waar het combo van de Koninklijke Marechaussee speelt en is er na afloop ook weer de disco, waar de dansvloer nog tot in de late uurtjes geopend is!

Ook u kunt deel uitmaken van deze bruisende avond en genieten van traditie in een feestelijke sfeer! Het Wiener Ball is voor iedereen toegankelijk mits u een kaart heeft gekocht en zich aan de dresscode houdt (dames in het lang en heren in smoking/rokkostuum).

Kijk voor meer informatie over deze unieke avond en de kaartverkoop op de webpagina https://wienerball.huisterduin.com/

Afb. 2. Hunne Keizerlijke en Koninklijke Hoogheden Sandor en Herta Margarete von Habsburg-Lothringen, Aartshertog en Aartshertogin van Oostenrijk, behoorden in 2020 tot de balgasten uit het buitenland. In de afgelopen jaren waren zij al vaker op het Wiener Ball. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.
Afb. 3. Links de toenmalige Commandant der Strijdkrachten luitenant-admiraal Rob Bauer met echtgenote Maaike en rechts Commissaris van de Koning in Zuid-Holland Jaap Smit met echtgenote, op het Wiener Ball in 2020. Foto met hartelijke dank aan Hans Hampsink.

Hieronder de openingsdans op het 51e Wiener Ball door de debutanten.