Afb. 1. Rietveldstoelen in het historische interieur van Slot Zuylen. Foto met dank aan Slot Zuylen.
T/m 24 september is op Slot Zuylen in Utrecht deze aan de meubelmaker en architect Rietveld gewijde tentoonstelling te zien. Bij de naam Rietveld denk je niet meteen aan een kasteel vol antiek, maar in 1905 gaf de toenmalige bewoner, Frederik baron van Tuyll van Serooskerken, aan de toen 17-jarige Gerrit Rietveld de opdracht om een serie meubels te ontwerpen voor het Poortgebouw.
Het werden ambachtelijk gemaakte meubels in historiserende stijl, die pasten bij het beeld dat de familie Van Tuyll van het verleden had, maar tegelijk ogen deze meubels ook modern. Hierover zegt meubelrestaurator en gastconservator Nico Hijman: “In de meubels zie je Rietvelds traditionele origine, maar de vernieuwende elementen getuigen tegelijkertijd van zijn bijzondere ontwerpvaardigheden.”
Afb. 2. Een verrassende combinatie van een 18e eeuws bureautje met een stoel van Rietveld. Foto met dank aan Slot Zuylen.
De plaatsing van ontwerpen van Rietveld in het historische kasteelinterieur van Slot Zuylen levert aan de ene kant verrassende contrasten op, maar aan de andere kant lijken sommige van zijn ontwerpen zich hier in hun natuurlijke habitat te bevinden en passen ze wonderwel in dit eeuwenoude interieur.
Jonkvrouwe Valentine Anna Francijn de Rotte, geboren Rotterdam 17 mei 2017, dochter van jonkheer Maurits Calixtus Franciscus Johannes de Rotte en Florentien Deirdre Olivia de Rotte née de Steenwinkel.
Afb. 1. Oud-ambassadeur mr. Schelto baron van Heemstra en echtgenote Godeke barones van Heemstra née Donner met in hun midden de schrijver Ko van Geemert.Afb. 2. De voorkant van het boek met de ‘icoon van de familie’, de filmster Audrey Hepburn.
Afgelopen zaterdag werd in de Groote Sociëteit Haagsche Club-Plaats Royaal aan het lommerrijke Lange Voorhout het boek ‘Van Heemstra. Friese adel’ gepresenteerd in aanwezigheid van vele Van Heemstra’s en aanverwanten. In zijn openingswoord vertelde oud-ambassadeur mr. Schelto baron van Heemstra dat het boek tien jaar geleden als idee begon tijdens een familiereünie en dat het uitgangspunt was geweest om over markante gebeurtenissen en personen uit de familie te schrijven. De waarde van het boek vond hij, dat het naast geestige, ontroerende en soms ook hartverscheurende familieverhalen, ook verhalen vertelt die deel uitmaken van de Nederlandse geschiedenis.
Afb. 3. De Groote Sociëteit Haagsche Club-Plaats Royaal aan het Lange Voorhout.
Zijn neef ir. Jan Willem Sixma baron van Heemstra zei hierna onder meer: “Families zoals de onze zijn niets meer of minder dan andere families, maar zijn wel een beetje anders.” De sterke onderlinge contacten, ook in de huidige generaties, laten volgens hem nog steeds zien dat er een sterk clangevoel is.
Vervolgens sprak de schrijver Ko van Geemert, die de filmster Audrey Hepburn (zij had een Van Heemstra tot moeder) een ‘icoon van de familie’ noemde en die meerdere familieleden voor het boek geïnterviewd heeft om te achterhalen wat het betekent om een Van Heemstra en van adel te zijn. Kenmerkend vond hij de uitspraak: “Ik ben er niet trots op om van adel te zijn, maar ben er wel trots op een Van Heemstra te zijn.” Hierna overhandigde hij het eerste exemplaar aan mr. Schelto baron van Heemstra en echtgenote Godeke barones van Heemstra née Donner vanwege hun grote aandeel in de totstandkoming van het boek.
Tot slot las Marjolijn barones van Heemstra, die columniste, schrijfster en theatermaakster is, voor uit het boek en koos daarbij voor een ontroerend gedeelte dat over haar overgrootvader ging, die kort voor het einde van de oorlog gefusilleerd werd.
Afb. C.W.J. baron de Weichs de Wenne (1934-2017). Screenshot met dank aan Limburg1.
Caspar Wilbert Jozeph baron de Weichs de Wenne, heer van Geijsteren en Spraland, geboren kasteel Geijsteren, Wanssum 19 maart 1934, overleden Geijsteren 14 mei 2017, Ridder in de Orde van Oranje-Nassau, Ridder Grootkruis van Eer en Devotie in de Souvereine Militair Hospitaal Orde van Malta, beschermheer van het Koninklijk Sint Willibrordus Gilde, oud-res.-1e luitenant cavalerie, oud-lid Hoge Raad van Adel, oud-raadslid en wethouder, oud-lid pachtkamer kantongerecht te Venlo, oud-raad pachtkamer gerechtshof te Arnhem, oud-rentmeester en oud-taxateur, echtgenoot van Judith Maria Canisia barones de Weichs de Wenne née barones van Hövell tot Westervlier en Wezeveld.
Hij werd geboren op kasteel Geijsteren, dat door zijn vader na een grote brand in 1918 weer werd opgebouwd, en moest als tienjarige jongen in oktober 1944 met zijn familie vluchten en meemaken dat kasteel Geijsteren door een bombardement geheel vernield werd. Na de oorlog bouwde zijn vader een nieuw huis op Geijsteren en hier woonde ook hij nadien met zijn gezin en beheerde het ruim 700 hectare grote landgoed, maar de droom om de ruïne te consolideren bleef bestaan: “Al vanaf het jaar 1000 hebben zich hier bepaalde activiteiten afgespeeld. Het is een historisch gebeuren dat nog altijd doorgaat. Op mij rust de plicht dit gaande te houden.”
In 2012 kwam zijn droom uit en volgde, na een jarenlang bouwproces, de feestelijke opening van de geconsolideerde en gedeeltelijk herbouwde ruïne. Vanzelfsprekend was hierbij het Koninklijk Sint Willibrordus Gilde aanwezig. Zijn toespraak sloot hij af met de woorden: “Traditie is niet het bewaren van de as, maar het levend houden van het vuur.”
Gisteren vond op de binnenplaats van de door hem geconsolideerde kasteelruïne, op de plek waar hij drieëntachtig jaar eerder geboren werd, het afscheid plaats van de Heer van Geijsteren en Spraland. Aansluitend vond de bijzetting in het familiegraf plaats, waarbij hij met gilde-eer begeleid werd door leden van het Koninklijk Sint Willibrordus Gilde, waarvan hij ruim vijftig jaar de zeer gewaardeerde beschermheer was.
In het juninummer van het digitaal magazine van AiN volgt voor de donateurs een uitgebreid In Memoriam.
In België speelt al lange tijd de zaak Boël, waarin Delphine Boël, de natuurlijke dochter van Koning Albert II van België, centraal staat. Vanuit adelsperspectief is deze zaak zeer interessant, omdat Delphine nu nog het predikaat jonkvrouw heeft, dankzij haar (nu nog) wettige vader jonkheer Jacques Boël. Jonkheer mr. Dolph Boddaert, oud-advocaat en lid van de Raad van Advies van de Stichting Adel in Nederland, schreef naar aanleiding van de nieuwste ontwikkelingen in deze zaak het onderstaande artikel.
Afb. 1. Het wapen Boël. Afbeelding met dank aan Mimich – Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9102615.
DE ZAAK DELPHINE BOËL (2)
Ontkenning vaderschap Jacques Boël en vaststelling vaderschap koning Albert afgewezen
Het Constitutionele Hof had de zaak Boël terugverwezen naar de rechtbank Brussel. Deze Rechtbank heeft op 28 maart 2017 een opmerkelijke uitspraak gedaan: De vordering van Delphine tot ontkenning van het vaderschap van haar wettelijke vader Jacques Boël is afgewezen, en daarmee ook de vordering tot vaststelling van het vaderschap van Koning Albert II.
Opmerkelijk, omdat Jacques Boël zelf had ingestemd met de vordering van Delphine. Hij had zich vrijwillig onderworpen aan een DNA – test, die duidelijk aangaf, dat hij niet de verwekker van Delphine was. Bovendien is er na de scheiding van de ouders nauwelijks enig contact geweest tussen vader en dochter.
Maar de rechtbank Brussel overwoog, “dat de relatie tussen vader en kind niet kan worden gereduceerd tot een biologisch gegeven, maar dat andere bestanddelen essentieel zijn, zoals het bezit van de wettige staat of de integratie in een familiestructuur”. De rechtbank was van mening, dat de lange duur van de relatie tussen Delphine en haar wettige vader aan toewijzing van de vordering in de weg stond.
Delphine en haar advocaten hebben al aangekondigd, dat zij tegen deze uitspraak beroep zullen instellen.
Bergen 19 mei 2017
Wilt u donateur worden van AiN en het digitale magazine ontvangen? De Stichting Adel in Nederland heeft als doel het digitaal aanbieden van informatie over adel in Nederland in de ruimste zin. Voor € 17,50 per jaar kunt u donateur worden, ontvangt u zes keer per jaar het digitale magazine en steunt u ons in onze werkzaamheden. AiN heeft de cultuele ANBI-status en daardoor kunt u als donateur bij de opgave voor de inkomstenbelasting giftenaftrek krijgen. Meer weten en opgeven als donateur? Stuur dan een mail naar nieuwsbrief@adelinnederland.nl.
Afb. Kasteel Ruurlo in Ruurlo met de zichtbare bouwsporen van voorbije eeuwen.
Op 23 juni wordt in Ruurlo na een lange restauratie het kasteel Ruurlo heropend door prof.mr. Pieter van Vollenhoven. Jacob van Heeckeren, knape, kocht Ruurlo in 1420 en werd daardoor heer van Roderlo – de toenmalige naam. Ruurlo was sindsdien eeuwenlang familiebezit van de Van Heeckerens. Wel raakte het tussentijds even uit de familie, toen het door huwelijk vererfde op het geslacht De Rode van Hekeren en het daarna verkocht werd aan een Schimmelpenninck van der Oye.
In 1727 kocht Jacob Derk van Heeckeren het stamslot van zijn voorvaderen terug en het bleef vervolgens familiebezit tot in 1977. Daarna werd het gemeentehuis en sinds 2012 is het eigendom van de heer H.D. Melchers, die het een museumfunctie heeft gegeven met schilderijen van Carel Willink.
Columniste, schrijfster en theatermaakster Marjolein barones van Heemstra verwerkte al eerder elementen en personen uit haar familiegeschiedenis in theatervoorstellingen en boeken, en ook in haar nieuwste roman ‘En we noemen hem’ speelt haar familiegeschiedenis een grote rol.
De hoofdpersoon is zwanger en zit voor een dilemma. Moet zij haar toekomstige zoon vernoemen naar “bommenneef” of niet? Deze neef heeft op Sinterklaasavond 1946 een bomaanslag gepleegd, waarbij drie doden zijn gevallen. Later kreeg zij zijn zegelring, die was nagelaten onder de voorwaarde, dat een zoon naar hem zou worden vernoemd. Zij duikt in de geschiedenis en ervaart, dat het aureool van “verzetsheld” voor bommenneef in geen enkel opzicht klopt en met haar groeiende zoon in haar buik, groeit ook het besef dat familieoverleveringen niet altijd kloppen.
Afb. 1. De poster van de tentoonstelling in het Haags Historisch Museum, die de twee verschillende werelden fraai illustreert.
T/m 3 september is in het Haags Historisch Museum een tentoonstelling te zien over hoe rijk en arm in Den Haag leefde. Stadspaleizen, buitenplaatsen en krotwoningen komen op deze tentoonstelling voorbij, naast thema’s als stadsontwikkeling, huisvesting, dagelijks leven en vrijetijdsbesteding. De nadruk ligt op de 19e eeuw, maar er lopen ook lijntjes naar het heden en voorgaande eeuwen.
Eén van de schilderijen die te zien is, is het familieportret Quarles, dat het Haags Historisch Museum kort geleden op een veiling in Parijs kocht. Dit groepsportret van de familie Quarles is geschilderd door de schilder Gerard Hoet en op het portret staat mr. Pieter Quarles (1677-1744) afgebeeld met zijn echtgenote Cornelia Splinter van Loenersloot (1677-1750), hun twee zoons en een bediende. Op de achtergrond is de buitenplaats Vrijburg te zien, die nabij Voorburg lag.
Afb. 2. Het familieportret Quarles-Splinter van Loenersloot door Gerard Hoet. Foto met dank aan het Haags Historisch Museum.
De familie Quarles gaat terug tot begin 16e eeuw in Norfolk in het Verenigd Koninkrijk. In de 17e eeuw kwam een telg als koopman naar Nederland en zijn nakomelingen waren zeer succesvol en sloten goede huwelijken. Mr. Pieter Quarles was advocaat voor het Hof van Holland, advocaat-fiscaal over de vloogd en pensionaris van Gorinchem. Hij huwde in 1716 Cornelia Splinter van Loenersloot, die uit een Utrechtse adellijke familie stamde, en samen kregen zij twee zoons. Van hun zoon mr. Willem des H.R. Rijksbaron Quarles de Quarles (1717-1781) stammen de baronnen Quarles de Quarles af en van hun zoon mr. Lodewijk Quarles (1719-1781) de jonkheren Quarles van Ufford. De tak Quarles de Quarles woont grotendeels buiten Nederland in Australië.
Buitenplaatsen spreken tot de verbeelding en zij roepen herinneringen op aan een rijk verleden. In het verstedelijkt landschap van Nederland liggen deze historische, kasteelachtige huizen vaak als groene eilandjes tussen hoog opgaand geboomte verscholen, omringd door tuinen en bijgebouwen als koetshuizen en oranjeriën.
De buitenplaatscultuur kende in Nederland in de 17e en 18e eeuw een periode van grote bloei en ooit moeten er duizenden grote en ook kleine buitenplaatsen geweest zijn, maar anno 2017 zijn er nog maar 552 officieel erkende buitenplaatsen over, waarvan er 56 in Zuid-Holland gelegen zijn.
René W.Chr. Dessing, directeur van de Stichting Kastelen, historische Buitenplaatsen en Landgoederen (www.skbl.nl), was in 2012 de initiator en organisator van het Themajaar van de historische buitenplaatsen en schreef meerdere publicaties over dit thema. Van zijn hand verscheen dit naslagwerk ‘Haagse en Leidse buitenplaatsen. Over landelijke genoegens van adel in burgerij’, dat inmiddels uitverkocht is en waarvan nu de tweede druk verschenen is. In de vlot en helder geschreven inleiding wordt het ontstaan van buitenplaatsen in historisch perspectief geplaatst en krijgt de lezer informatie over de eigenaren, de locatie en de soorten buitenplaatsen.
Hierna worden 38 buitenplaatsen besproken, waarbij er informatie over heden en verleden gegeven wordt en vele smakelijke anekdotes verteld worden. Bij ieder huis staat ook informatie onder het kopje Zien en Doen over activiteiten op de buitenplaatsen zelf, maar ook in de omgeving. Daarnaast zijn er groene kaderteksten die aanvullende informatie geven over begrippen als heerlijkheden en ridderschappen, maar ook over onderwerpen als de (tuin)architectenfamilie Zocher en wandelen en fietsen.
Met dit boek is René Dessing er opnieuw in geslaagd een zeer aantrekkelijk boek te schrijven, waarmee hij voor een groot publiek dit belangrijke erfgoed toegankelijk maakt. De lezer thuis kan genieten van de verhalen en de vele fraaie illustraties en voor degene die de buitenplaatsen wil bezoeken, zijn er bruikbare tips, die vele leuke uitstapjes mogelijk maken. Goed dat er nu een tweede druk is verschenen!
Afb. Catherine van Royen aan het woord over huis Oldengaerde. Screenshot met dank aan RTV Drenthe.
Voor RTV Drenthe vertelde Catherine van Royen, nakomelinge van de vroegere eigenaren, over het huis Oldengaerde, dat in 2013 door haar familie aan Het Drentse Landschap is geschonken. In 1808 kocht haar voorvader jonkheer Aalt Willem van Holthe tot Oldengaerde en Rhebrugge (1780-1854) de havezate Oldengaerde voor 20.000,- gulden. Nadien vererfde het op zijn kleinzoon Aalt Willem Westra van Holthe, die uit een patriciaatsfamilie stamde en die naar de wens van zijn grootvader de naam Van Holthe aan zijn familienaam Westra toevoegde.
De laatste vier eigenaressen waren de vier dochters van Ida Elisabeth Catharina Willinge née Westra van Holthe. Zij besloten gevieren om in december 2013 het huis met 15 ha. grond met in totaal zeven rijksmonumenten te schenken aan Het Drentse Landschap, omdat zij hierin “… een betrouwbare en kundige partner zagen…”, die in staat is “… de ziel en het karakter van het bijzondere erfgoed te bewaren.” Het Drentse Landschap noemde Oldengaerde destijds ‘een hemels geschenk’ en vonden het ‘fenomenaal dat er nog zulke mensen zijn’, omdat het huis ongelooflijk belangrijk is voor de Drentse geschiedenis.
Hieronder volgt de reportage door RTV Drenthe.
Het Drentse Landschap is nu gestart met een traject van meerdere jaren om het huis met de bijbehorende gebouwen en de tuin te renoveren.
